2023 KPSS sınavının Genel Kültür, Genel Yetenek ve Eğitim Bilimleri sınavları 23 Temmuz 2023 tarihinde yapıldı. Peki mülakatlar kalktı mı, adaylar ne yapmalı?

Kısa adı KPSS olan Kamu Personeli Seçme Sınavının geçmişi 24 yıl öncesine dayanıyor. İlk olarak 1999 yılından, kısa adı DMS olan Devlet Memurluğu sınavı daha sonra KMS adı altında yapıldı, son olarak da KPSS adı altında yapılmaya başlandı.

1999 yılında merkezi memurluk alımları nasıl yapıldı?

Kamuya girişlerde adaylarını puanlarını belirleyen DMS sınavını ÖSYM yapıyor, yerleştirme ve tercih işlemlerini ise Devlet Personel Başkanlığı yürütüyordu.

1999 yılında da önce sınav yapıldı sonra boş kadroların yer aldığı tercih kılavuzu yayımlandı. Ancak 1999 yılında online tercih imkanı bulunmuyordu. Adaylar bir boş kağıda 20 adet boş kadro tercih kodlarını yazarak Devlet Personel Başkanlığına mektupla gönderdi. Devlet Personel Başkanlığı da herkesin tercihlerini elle tek tek bilgisayara girerek, sonra puan üstünlüğüne göre yazılım programını çalıştırarak adayları tercihlerine yerleştirdi. Sonraki yıllarda tercihler internet üzerinden alınmaya başladı.

KPSS tercih işlemlerini günümüzde hangi kurumlar yürütüyor?

Zaman içinde ÖSYM’nin güvenilirliği daha fazla olduğu için 2000’li yılların başından itibaren tercih işlemlerini de ÖSYM Başkanlığı yapmaya başladı. Ancak tercih kılavuzunun alt yapısını yine Devlet Personel Başkanlığı oluşturmaya devam etti.

Hali hazırda sınavı ÖSYM Başkanlığı yapmaya devam ediyor. Kamu kurumları, boş kadrolarını Devlet Personel Başkanlığı kapatıldığı için Cumhurbaşkanlığı Strateji Bütçe Başkanlığına iletiyor, bu başkanlık da tercih kılavuzunu hazırlayarak ÖSYM Başkanlığına iletiyor, ÖSYM Başkanlığı da yılda iki kez merkezi KPSS tercih işlemlerini yürütüyor.

Sadece merkezi yerleştirmeyle mi alım yapılıyor?

Kamu kurumları sadece merkezi yerleştirmeyle alım yapmamaktadır. Bunun yanı sıra kurumsal ilanlar yayımlanmaktadır. Belediyelerin,  Adalet Bakanlığının, sözleşmeli personel alım yapmak isteyen kurumların ilanları merkezi yerleştirme kılavuzlarında yer almamaktadır. Bu manada, merkezi yerleştirme kılavuzlarında 2 veya 3 bin kişilik kadrolar yer almaktadır. Daha büyük alımlar ise kurumsal ilanlarla yapılmaktadır.

KPSS kılavuzlarında kadro sayısı neden azaldı?

2000’li yılların başlarında, kamu kurumlarına ait boş kadroların yer aldığı tercih kılavuzlarında 40 veya 50 bin kişilik kadrolar ilan edilirdi. Bu dönemde, yüksek puan alan çok sayıda aday torpilsiz bir şekilde kamu kurumlarına yerleşmeye başladı. Ancak zaman içinde iki şey oldu. Birincisi KPSS’ye ilave olarak sözlü sınavlar yapılmaya başlandı. İkincisi ise sözleşmeli personel alım uygulaması yaygınlaştı.

KPSS’ye ilave olarak sözlü sınavlar yapılmaya başlanmasıyla birlikte bir çok kadro merkezi KPSS tercih kılavuzlarında yer almama başlandı. Kurumlar personel alım ilanlarını kendileri yayınlaya başladı. Örneğin Adalet Bakanlığı, Diyanet İşleri Başkanlığı gibi büyük kurumlar tüm personel alım ilanlarını kendi yayınlama başladı. İlanlarda, şartları taşıyan adaylar arasından, KPSS’de en yüksek puan alan 4 ila 20 katı arasındaki aday sözlü sınavlara alınmaya başlandı. Sözlü sınava katılan aday ne kadar fazla ise torpil o derece fazla oluyordu. Bu nedenle bir sınav ilanlarında yer alan “KPSS’den en yüksek puan alan KATI ADAY” sayısı çok önemlidir. 2 katı kendi dendiğinde yarışılacak aday sayısı çok azdır ancak 10 katı dendiğinde, KPSS sınavında 10 katına girip en sonuncu olan adayın sözlü sınavda alacağı iyi bir puanla birinci olan adayın önüne geçebilmesi mümkün olabilmektedir.

Sözleşmeli personel alım ilanları da adayların KPSS uygulamasına olan güveni azaltan uygulamaların başında gelmektedir. Zira neredeyse tüm sözleşmeli personel alım ilanlarında KPSS’ye ek olarak sözlü sınav yapılmaya başlanmıştır.

Ak Parti mülakatları kaldıracağını açıklamıştı

Ak Parti, genel seçimler öncesinde mülakatları kaldıracağını ifade etmiştir. Ak Partinin açıklamış olduğu seçim beyannamesinde “Kamu görevine ilk defa yapılacak atamalarda, görevin niteliğinin gerektirdiği haller dışında mülakat usulünü kaldıracak, atamaları yazılı sınav sonuçlarına göre yapacağız.” İfadesi yer almıştır. Burada en önemli husus “görevin niteliğinin gerektirdiği haller”in neler olduğunun tespit edilmesi gerekmektedir. Bu husus henüz belirlenmemiştir. Mevzuatımızda yer alan ifadelerden dolayı onlarca kurum hali hazırda mülakat yapmaktadır. Yapılan mülakatların bir kısmı kanunlara dayanmakta bir kısmı ise yönetmeliklerde yer almamaktadır. Tüm mevzuatın taranarak mülakata imkan tanıyan bu hükümlerin “görevin niteliğinin gerektirdiği haller”den olup olmadığına karar verilmesi gerekmektedir.

KPSS’de yüksek puan alan adayların her kuruma başvurması engellenmeli

Cumhurbaşkanlığının mülakat konusunda bir düzenlemeyi yapabilmek için tatile giren TBMM’nin açılmasını beklemesi gerekmiyor. Zira bir çok uygulama yönetmeliklere dayanıyor. Örneğin Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslarda yapılacak bir düzenlemeyle pek çok kurumda uygulamada olan mülakatların kaldırılması sağlanabilir. Ayrıca sözleşmeli personel alımlarının merkezi yerleştirme kapsamında yılda iki kez yapılmasının sağlanması mükerrer yerleştirmelerin de önüne geçecektir. Şuan bir aday hem memurluğu kazanabilmekte, hem polisliği kazanabilmekte hem de örneğin zabıt katipliğini aynı anda kazanabilmektedir. Bu durumda aday bir kadroyu tercih ediyor, diğer kadrolar ise boş kalıyor. Bunun en büyük nedeni merkezi yerleştirme yapılmamasıdır.

2023 KPSS hangi kadrolar için yapılıyor?

KPSS sınavları tek yılda yapılanlar ve çift yıllarda yapılanlar olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. 2023 gibi sonu tek rakamla biten yıllarda yapılan sınavlar sadece öğretmenlik, polislik ve A grubu kadrolara yöneliktir. A Grubu kadrolar ise müfettiş, uzman ve denetçi yardımcılığı gibi kadroları kapsamaktadır.

2024 gibi sonu çift rakamla biten yıllarda yapılan sınavlar ise KPSS-A ve öğretmenliğe ek olarak KPSS-B grubu kadroları da kapsamaktadır. KPSS-A kadroları dışında kalan tüm kadrolar KPSS-B grubu kadrolar olarak adlandırılmaktadır. Mühendis, tekniker, memur, hemşire, zabıt katibi gibi tüm kadrolar KPSS-B grubu kadrolardır. Çift yıllarda oluşan KPSS puanları 2 yıl süreyle geçerlidir. 2 yıllık sürede bir çok kurum personel alımı yaptığı için iyi bir derece yapan adayların bu sürede bir kuruma atanması mümkün olabilmektedir.

2023 yılı KPSS sınav sonuçları açıklandığında 120’ye yakın puan türü açıklanacaktır. Bu puanların bir kısmı öğretmenlik alımlarında kullanılacaktır, ancak geri kalan çok büyük bir bölümü bir kamu kurumunun uzman, müfettiş veya denetçi yardımcılığı gibi personel alım ilanlarında kullanılacaktır.

KPSS-A kadrolarında başarılı olmak isteyen bir adayın 120 puan türünün en azında bir kaçında ilk beş dereceye girmesi gerekmektedir. Zira ilk beşe giren bir adayın elenmesi çok zordur. Ne kadar yüksek bir derece elde ederseniz torpil aramaksızın bir kadroya girmeniz o kadar kolay olacaktır.