Nisan ayında Türkiye genelinde yaşanan ani sıcaklık düşüşü ve kar yağışı, 36 ilde zirai dona yol açtı. Tarım ürünlerinde büyük zarara neden olan olay, son 30 yılın en şiddetli zirai donu olarak kaydedildi. Tarım sigortası bulunmayan küçük ölçekli çiftçiler büyük risk altında kaldı.
Başta kayısı olmak üzere birçok meyve ve sebzenin zarar gördüğü zirai don, tarım üretiminde ciddi kayıplara yol açtı. Uzmanlar, özellikle sigortası olmayan çiftçilerin zararlarının karşılanmasının çok zor olacağını belirtti.
“Afet yasası esnetilmeli”
Elips Haber’e değerlendirmelerde bulunan Tarım Politikaları Uzmanı Ergin Kahveci, yaşanan durumu “katastrofik bir risk” olarak tanımladı. Kahveci, “Uzun yıllardır bu sektörün içerisindeyim ancak daha önce böyle bir durum yaşandığını hatırlamıyorum” dedi.
Kahveci, Tabii Afet Yasası’nda yer alan “yüzde 40 gelir kaybı” koşulunun bu gibi olağanüstü durumlarda yüzde 10’a çekilmesi gerektiğini söyledi. Ayrıca, yeni bir heyet kurularak iklim krizi kaynaklı risklerin tanımlanması ve finanse edilmesi gerektiğine dikkat çekti.
Mevcut sistem çiftçiyi koruyamıyor
Tarım sigortalarının yeterli kapsayıcılıkta olmadığını ifade eden Kahveci, “Şu an iki yasa var; biri Tabii Afet Yasası diğeri de Tarım Sigortaları Yasası. Sigorta yoksa ödeme de yok” diyerek sistemin yetersizliğine işaret etti.
Zararların yalnızca yüzde 25-30’unun sigortalı çiftçilere ait olduğunu belirten Kahveci, “Sigortası olanlar genellikle büyük işletmeler. Küçük çiftçiler maalesef sigorta yaptıramıyor” dedi.
Tüketici fiyatları da etkilenecek
Zirai donun tüketiciye yansıması da kaçınılmaz olacak. Kahveci, “Kayısıyı zaten pahalıya yiyorduk, artık daha da pahalı olacak. Fındık çok etkilenmez çünkü arz fazlamız var. Ancak taze meyvelerde fiyatlar olumsuz etkilenecek” dedi.
Bazı siyasi partiler yaşanan zararın boyutunu Meclis gündemine taşıyarak acil önlem alınması gerektiğini vurgularken, uzmanlar iklim krizine bağlı tarımsal riskler için daha esnek ve kapsamlı bir yasal düzenleme çağrısında bulunuyor.
