Türkiye’nin iç siyaseti kadar komşu ülkelerinde iç siyasetini yakından takip etmek gerekiyor. Sınırlarımızın hemen ötesinde yaşanan durum ülkemizi hem güvenlik hem de ekonomik olarak ciddi anlamda olumsuz etkilemektedir. Suriye de yıllardır süren iç savaş bizi nasıl etkilediği ortada. Peki ya Irak’ta neler oluyor haberiniz var mı? Son günlerde Kerkük ateş yeri… Kerkük’ün, Musul’un, Altunköprü’nün stratejik açıdan neden önemli olduğunu bilenler vardır. Ama bilmeyenler için hatırlatmak isterim. O bölgeler bir zamanlar bizim Misak-i Milli sınırlarımız içerisindeydi. Hala “bir gece ansızın” sözünün orda yaşayanlar için ne anlam ifade ettiğini söylemeden geçemeyeceğim.

Bir diğer öneminden bahsetmek gerekirse çıkan petrol, paraya güce sahip olanların ama doymayanların iştahını kabartıyor.

Irak’ta ne zaman bir seçim hazırlığı olsa hemen Kerkük gündeme geliyor. Şimdi de olduğu gibi…

Irak, 2022 de olaylı bir genel seçim atlattı. Aylarca hükümetin kurulması için görüşmeler, tartışmalar, iç karışıklıklar boy gösterdi. Aylar sonra kurulan hükümet sonrasında İl meclis seçimleri için hazırlıklar başladı. Bu yılın sonunda (18 Aralık 2023) olacağı söylenen seçim (tarihler sürekli değiştiği için ben pek inanmıyorum) hazırlıkları yine olaylı başladı. Bağdat ve Erbil arasında pazarlık konusu olan Kerkük yine çıkan olaylar nedeniyle tadımızı kaçırdı.

Irak ordusunun kontrolünde olan Kerkük Ortak Operasyonlar komutanlığının Kürdistan Demokrat Partisi'ne (KDP) devredileceği haberinin ardından Kerkük halkı doğal olarak tepkisini gösterdi.

Irak Başbakanı Muhammed Şiya es-Sudani’nin hükümeti kurma çalışmaları sırasında KDP’ye vaatlerinden biriydi aslında. Kerkük halkının çıkarları dikkate alınmadan etnik temsilcilerim görüşüne başvurulmadan bu kararın alınması ne kadar doğru tartışma konusu…

2017 referandum sonrası Kerkük’ten çıkarılan IKBY güçlerinin geri dönme hamleleri büyük gerginliğe neden oldu. Irak ordusu ise operasyonların ana karargâhı olan merkezini bırakmak istemiyor. Ayrıca o bina Petrol Bakanlığı’na ait.

Olayların büyümesine ise başka gruplar neden oluyor. Gösteriler sivil bir şekilde devam ederken terör örgütü PKK ve İran’dan giden teröristlerin Kerkük’ü kargaşaya sürüklediği söyleniyor.

Olaylar sonrasında Kerkük’te sokağa çıkma yasağı ilan edildi. Erbil ile Kerkük’ü birbirine bağlayan yol kapatıldı. Gece aldığım bilgiye göre Kerkük Valisi Rakan Sait El Cuburi, Ortak Operasyonlar İleri Karargahı’nın teslim edilme kararının ertelendiğini açıklamış. Ertelenmesi olayları bastırır ama tekrar gündeme gelmeyeceğinin de garantisi olmadığını gösteriyor.

Kerkük Milletvekili Erşat Salihi Kürt ve Arap medyası kadar Türk medyasının bu konuya ilgi göstermediğinden dert yanmış. Maalesef yüzeysel bakılıyor bu olaylara. Zira Kerkük’ün istikrarı Irak kadar Türkiye’yi de ilgilendiriyor.

Türkmeneli Televizyonunda çalıştığım 6 yıl boyunca Kerkük benim ikinci vatanım oldu. Orda bir sorun olunca benimde içim yanıyor. Tepkisiz kalamıyorum.

Durum ne olur? Türkiye için önemi nedir? ANKASAM Güvenlik Uzmanı Dr. Kadir Ertaç Çelik ile konuştum. Yazdıklarını birebir aktarmak isterim.

“Ana hatlarıyla Kerkük petrol açısından önemli. Yani işin ekonomik boyutu var. Esasında bir Türk/Türkmen şehri olan Kerkük günümüzde etnik olarak heterojen orada Arap ve Kürt ağırlıklı siyasi ve silahlı bir güç yapılanması var Türkmenler daha zayıf. Hem kuzey Irak ve arkasındaki küresel güçle hem Bağdat ve Tahran'ın da orada jeopolitik rekabeti var. Türkiye'nin stratejik olarak nüfuz havzası olduğu gibi jeopolitik ve jeostratejik derinliğidir. Yani Anadolu'nun güvenliği için de önemlidir. Ayrıca tarihsel ve kültürel bağlarımız olan soydaşlarımız da oradadır. Ve onların siyaseten ve maalesef Ortadoğu silah önemli unsur silahlı güç olarak tasfiye edilmeli Türkiye'nin güvenliğine yönelik tehditlerin daha fazla alan kazanması demektir.

Etnik çatışmanın yanına mezhepsel ayrımı da eklemek isteyen aktörler var. Böylece örneğin Türkmenler şii ve Sünni olarak bölünecek bir kısmı İran yanlısı olacak bir kısmı Türkiye'ye yakın olacak hatta bir kısmı da çeşitli nedenlerle Kürt yönetimi ile iş birliğine girecek. Böylesi bir plan ve risk de söz konusu ve uygulanmaya çalışılıyor. Diğer etnik gruplar için de bu geçerli”