1 Ağustos itibariyle memur toplu sözleşme süreçleri başlıyor. Memurların, toplu sözleşme süreciyle ilgili mevzuat bilgisine sahip olması, çok beklentiye girmemeleri açısından oldukça önemlidir.
Memur toplu sözleşmeleri 4688 sayılı Kanun hükümlerine göre yürütülmektedir.
4688 sayılı Kanunun 31’inci maddesine göre, iki yılda bir toplu sözleşme yapılmaktadır. Toplu sözleşme görüşmeleri son rakamı tek olan yıllarda yapılmakta olup, bu yıl 7’inci defa toplu sözleşme yapılacaktır. Bu nedenle, 2023 yılında yapılmakta olan toplu sözleşmelere 7. Dönem toplu sözleşmeleri denecektir.
Toplu sözleşme anlaşması kimleri kapsamaktadır?
4688 sayılı Kanunun 3’üncü maddesine göre, kamu kurumlarında çalışanlardan işçi statüsü dışında çalışan tüm kamu görevlileri, toplu sözleşme hükümlerinden yararlanacaktır. Bu çerçevede toplu sözleşme hükümleri memurlardan sözleşmeli personele, askeri personelden hakim ve savcılara, akademik personelden memur emeklilerine değin bir çok kesimi kapsamaktadır.
Toplu sözleşmede Kamu Sen veya KESK’in bir etkisi var mıdır?
Toplu sözleşmeye kamu adına Kamu İşveren heyeti, kamu görevlileri adına ise Kamu Görevlileri Sendikaları Heyeti adı altında bir heyet katılacaktır.4688 sayılı Kanunun 29'uncu maddesinde açık bir şekilde "Toplu sözleşmeyi imzalamaya... kamu görevlileri adına sözleşmenin kamu görevlilerinin geneline yönelik bölümü için Kamu Görevlileri Sendikaları Heyeti Başkanı ve hizmet kollarına yönelik bölümleri için ilgili sendika temsilcisi yetkilidir." yazmaktadır. Kamu Görevlileri Sendikaları Heyeti Başkanı ise toplam üye sayısı itibarıyla en fazla üyesi bulunan konfederasyonun Heyet Başkanıdır. Bu bağlamda, 2023 yılında kamu görevlilerinin geneline yönelik konular için imza yetkisi Memur Sen'dedir. Kamu Sen ve KESK temsilcileri de masada bulunmalarına rağmen bu iki konfederasyonun temsilcileri bir anlamda gözlemci niteliğindedir. Yine hizmet kollarına yönelik toplu sözleşme bölümlerinde imza yetkisi de yetkili sendikalardadır.
İmza yetkisine haiz Memur Sen hangi taleplerde bulundu?
Memur Sen, 2024 yılı için 3’er aylık dönemler itibariyle refah payı dahil, birinci üç ayda %35, ikinci üç ayda %10, üçüncü üç ayda %15 ve dördüncü üç ayda %10 artış istemiştir. 2025 yılı için ise 6’şar aylık dönemler itibariyle Refah Payı dahil birinci altı ayda %25 ve ikinci altı ayda %15 artış talep etmiştir. Buna göre Memur sen 2024 yılında kümülatif olarak yüzde 87, 2025 yılında ise kümülatif olarak yüzde 47 zam talep etmiştir. İki yılın kümülatif zam talebi ise yüzde 170’tir.
Buna ek olarak konfederasyon yönetimi aşağıdaki 12 talebi de gündeme getirmiştir:
1- Enflasyon farkının; dönemsel artışı geçtiği aydan itibaren verilmesini ve en az 2 puan artırımlı ödenmesini,
2- Toplu Sözleşme ikramiyesinin; aylık 1.000 lira olarak ödenmesini,
3- Kamu Görevlilerine aylık 7.650 lira Kira Yardımı verilmesini,
4- Birinci dereceye yükselmiş bütün kamu görevlilerinin ek göstergesinin 3600 olmasını,
5- Dini bayramlarda kamu görevlilerine 4.850 lira ikramiye ödenmesini,
6- Eş yardımının 2.000 lira, çocuk yardımının 500 lira ödenmesini ve emeklilere de verilmesini,
7- 8.077 lira seyyanen zammın emekli kamu görevlilerine de yansıtılmasını,
8- Mühendis, şube müdürü, müdür, müdür yardımcısı, şef gibi birçok ünvandaki kamu personelinin özel hizmet tazminatı ve ek ödemeler dahil mali haklarının iyileştirilmesini,
9- Yardımcı Hizmetler Sınıfının kaldırılarak Genel İdari Hizmetler Sınıfına geçirilmesini,
10- Gelir Vergisinin %15’e sabitlenmesini,
11- Görevde Yükselme ve Ünvan Değişikliği Sınavlarının 3 yılı aşmayacak şekilde periyodik olarak yapılmasını
12- Kadroya geçişte kapsam dışında kalan İHS li personelin kadroya geçirilmesini
İlk gün toplu görüşmelerinde ne olacaktır?
Toplu sözleşme görüşmelerinin ilk gününde çalışma usulü ve komisyonlar belirlenmektedir. 15 gün boyunca görüşmeler komisyonlarda yürütülmektedir. Daha sonra ise toplu sözleşme heyeti yeniden toplanmakta, hizmet kolları ve kamu görevlilerinin geneline yönelik konular bazında, komisyonlardan gelen raporlar müzakere edilmektedir. Kamu adına ilk teklif genel olarak 15. günde sunulmakta, Kamu Görevlileri Sendikaları heyetinin tavrına göre de görüşmeler 21 Ağustos'a kadar devam etmektedir. Toplu sözleşme görüşmelerinin uzlaşmazlıkla sonuçlanması halinde Ağustos ayının son 10 gününde Kamu Görevlileri Hakem Heyeti devreye girmektedir.
Kamu Görevlileri Hakem Heyeti kimlerden oluşmaktadır?
Kamu Görevlileri Hakem Heyeti 11 üyeden oluşmaktadır. 4 üyeyi sendikalar seçmektedir. Kalan 6 üyeyi çeşitli kurum temsilcileri arasından Cumhurbaşkanlığı, 1 üyeyi sendikaların önereceği üyeler arasından Cumhurbaşkanlığı seçmektedir. Bu dağılıma göre Kamu İşveren Heyeti büyük oranda Cumhurbaşkanlığı tarafından seçilmiş olmaktadır.
Toplu sözleşmeler nasıl sonuçlanır?
Devlet 2023 yılında en düşük memur maaşını 22 bin lira yaptığını iddia etmektedir. Sendikalar ise en düşük memur maaşının aile yardımı dahil hesaplandığını bu nedenle Devletin 1600 lira eksik hesaplama yaptığını belirtmektedir. En düşük memur maaşının 22 bin lira yapılmasından dolayı, kamu maliyesinde oluşan açığın daha da büyümemesi gerekçesiyle, 7’nci dönem toplu sözleşmelerinde önemli bir zam kararı çıkması çok olası görünmemektedir.
Kamu İşveren Heyeti teklifinin Merkez Bankasının açıkladığı hedefler doğrultusunda olması çok olasıdır. Merkez Bankası yılsonu enflasyon tahminini; 2024 için yüzde 33, 2025 yıl sonu tahminini ise yüzde 15 olarak belirlemiştir. Memura verilecek zamların da bu hedef rakamlara yakın olacağını, buna ilave olarak enflasyon farkının verileceğini düşünüyoruz.
Memur Sen konfederasyon Başkanı Ali Yalçın yaptığı açıklamada her ne kadar, Merkez Bankasının açıkladığı hedef rakamların kendi tekliflerinin makuliyetini doğruladığını belirtmiş olsa da, Merkez Bankası rakamları 2024 ve 2025 yılları için kümülatif olarak yüzde 52,95’lik bir zamma tekabül etmektedir. Memur sen ise kümülatif olarak yüzde 170’lik bir zam talep etmiştir. Memur Sen’in kendi teklifinde ısrarcı olması halinde uzlaşmazlık zaptı imzalanacak ve görüşmeler Hakem Heyetine kalacaktır.
