Ateşkesin ilk gününde serbest bırakılan üç İsrailli rehine, daha önce olduğu gibi Kızıl Haç tarafından Hamas'tan teslim alındı.
Serbest kalan üç rehine, 31 yaşındaki veteriner hemşire Doron Steinbrecher, 28 yaşındaki Emily Damari ve 24 yaşındaki Romi Gonen oldu.
471 gündür rehin durumda bulunan üç kadın sağlık kontrolünden geçirilmek üzere ilk önce Tel Aviv'in hemen dışındaki Sheba Hastanesi'ne götürüldü.
Üç kadının da sağlık durumunun iyi olduğu ifade ediliyor.
Filistinli 90 mahkum İsrail cezaevlerinden serbest bırakıldı. Serbest kalan Filistinliler arasında 69 kadın ve 21 genç Filistinli'nin yer aldığı kaydediliyor.
Reuters Haber Ajansına göre serbest bırakılan Filistinlilerin çoğu son dönemde gözaltına alınanlar ve yargılanmış ya da hüküm giymiş değiller.
Ateşkesin ilk aşamasında israil'in 1900 Filistinli mahkumu, Hamas'ın da 33 İsrailli rehineyi serbest bırakması bekleniyor.
İsrail'in serbest bıraktığı bazı üst düzey mahkumların aile evlerine dönmelerine izin verilmeyecek. Bu kişilerin gönderilmesinin gündemde olduğu ülkeler arasında Türkiye de yer alıyor.
İsrail askerlerinin de ilk aşamada bazı bölgelerden çekilmeye başlaması bekleniyor.
'Evimizin önüne çadır kuracağız'
Ateşkesle birlikte Gazze'nin güneyindeki binlerce sivil, kuzeydeki evlerine doğru gidiyor.
Gazze'deki evine dönüş yolunda Reuters haber ajansına konuşan Saleem Nabhan, "Evlerimiz yerle bir oldu. Bu yüzden evin önüne bir çadır kurup mahallemizde kalacağız, böylece mahallemize, evimize geri döndüğümüzü hissedebiliriz." diyor.
Yardım kamyonları da ateşkesin başlamasıyla Gazze'ye giriyor.
"Geçici ateşkes" vurgusu
Ateşkes anlaşması üç saatlik bir gecikmeyle başlayabildi.
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Hamas'ın serbest bırakılacak rehinelerin isimlerini kendilerine verene kadar ateşkesin ertelendiğini duyurmuştu.
Hamas daha sonra 3 kadın rehinenin isimlerinin İsrail'e verildiğini duyurdu, gecikmeyi İsrail saldırılarına ve Gazze'deki karmaşık duruma bağladı.
Ateşkesin başlaması gereken saat sonrası yapılan hava saldırılarında en az 10 kişinin öldürüldüğü bildiriliyor.
İsrailli yetkililer durumu "geçici ateşkes" olarak tanımlıyor.
Biden: Bölge kökten dönüşüme uğradı
ABD Başkanı Joe Biden görev süresinin son gününde yaptığı açıklamada "Çok fazla acı, yıkım ve can kaybından sonra bugün Gazze'de silah sesleri sustu" dedi.
Biden ateşkesin ve rehine takasının ABD'nin aylardır yönettiği politikanın sonucu olduğunu söyledi.
"Bölge (Orta Doğu) kökten dönüşüme uğradı" diyen Biden sözlerini şöyle sürdürdü:
"Hamas'ın uzun zamandır liderlerliğini yapan (Yahya) Sinvar öldü. Hamas'ın Orta Doğu'daki sponsorları ABD'nin desteğiyle İsrail tarafından oldukça zayıflatıldı. Hamas'ın en büyük destekçilerinden Hizbullah cephede büyük kayba uğradı ve liderlik kadrosu tamamen yok edildi" dedi.
Biden, anlaşmanın uygulanmasının Pazartesi günü yemin ederek göreve başlayacak olan Donald Trump yönetimine düştüğünü de ekledi.
Filistinlilerin listesi açıklandı
İsrail kabinesi Cuma günü geç saatlerde anlaşmayı onayladı.
Karşı oy veren aşırı sağcı iç güvenlik bakanı Itamar Ben Gvir, protesto amacıyla hükümetten ayrıldı.
Anlaşmaya başından bu yana karşı bir diğer isim Maliye Bakanı Bezalel Smotrich de ilk aşama sonunda Gazze savaşı yeniden başlamazsa istifa edeceğini söyledi.
Bu bakanlar hükümeti "şeytanla" anlaşma yapmakla suçluyor ve savaşın Hamas'ı yok etme amacına ulaşılamadığını savunuyor.
Filistin Yönetimi: Gazze'de 'tam sorumluluk almaya hazırız'
Filistin Yönetimi, Cuma günü Gazze Şeridi'nde göreve hazır olduğunu belirten bir açıklama yayımladı.
Filistin Yönetimi X hesabından yaptığı açıklamada,"Filistin hükümeti (Gazze) Şeridi'nde tüm sorumlulukları üstlenmek için tüm hazırlıklarını tamamladı" ifadelerini kullandı.
Yönetim, yerinden edilmiş kişilerin dönüşlerini ve bölgeye temel hizmetlerin geri götürülmesini sağlamak, sınır geçişlerinin sorumluluğunu üstlenmek ve Gazze'nin yeniden inşasına başlanmasına yardımcı olmak için göreve "tümüyle hazır" olduğunu söyledi.
Anlaşma nasıl yürürlüğe girecek?
Anlaşmanın altı haftalık ilk aşamasında Hamas'ın elinde aralarında kadın, çocuk ve yaşlıların da bulunduğu 33 İsrailli rehine, İsrail hapishanelerindeki Filistinli mahkumlarla takas edilecek.
İsrail birlikleri de Gazze'nin yoğun nüfuslu bölgelerinden ayrılarak doğuya doğru çekilecek.
Yerlerinden edilen Filistinliler evlerine dönmeye başlayabilecek ve her gün yüzlerce yardım kamyonunun bölgeye girişine izin verilecek.
Kalan rehinelerin serbest bırakılması, İsrail askerlerinin tamamen çekilmesi ve "sürdürülebilir sükunete" geri dönülmesini öngören ikinci aşama için müzakereler 16. günde başlayacak.
Üçüncü ve son aşama ise kalan rehinelerin cesetlerinin iadesini ve Gazze'nin yeniden inşasını içerecek. Yeniden inşa süreci yıllar sürebilir.
Hamas'ın 7 Ekim 2023'te İsrail'e yönelik düzenlediği saldırıda 1200 kişi öldü, 251 kişi de rehin alındı. Bunun üzerine İsrail'in Gazze'ye düzenlediği saldırılarda ise 46 bin 913 kişi öldü.
İsrail saldırıları nedeniyle büyük bir yıkıma uğrayan Gazze'nin 2,3 milyonluk nüfusunun çoğunluğu da yerinden edilmiş durumda. Gazze'de ciddi gıda, yakıt, ilaç ve barınak sıkıntısı yaşanıyor.
İsrail, 34'ünün öldüğü tahmin edilen 94 rehinenin hala Hamas tarafından tutulduğunu açıkladı. 7 Ekim öncesinde kaçırılan dört İsraillinin de ikisi öldü.
