Dursun Erkılıç
TESK Genel Başkanı Bendevi Palandöken, elipshaber.com’un sorularını cevaplarken esnaf ve sanatkarlar adına 2025 yılından beklentilerini dile getirdi.
Esnaf ve sanatkarların daha güçlü bir şekilde ayağa kalkacağına olan inancını belirten Palandöken, özellikle pandemi döneminde yaşanan büyük sıkıntıları hatırlattı.
Bendevi Palandöken, “Esnafımızın karşılaştığı zorlukları biliyoruz ve bu süreçte onlara destek olmaya devam edeceğiz. Hem ekonomik hem de dijital dönüşüm noktasında.” dedi. Sorularımız ve TESK Genel Başkanı Bendevi Palandöken’in sorularımıza yazılı olarak verdiği cevaplar şöyle.
-Başkanım, pandemi dönemi esnaf ve sanatkâr için tam kabus oldu. Salgın sonrası toparlanma süreci ne durumda, neler söylemek istersiniz?
- Pandemi dönemi, esnaf ve sanatkarlarımız için gerçekten çok zorlu bir süreçti. Kapanmalar, kısıtlamalar ve belirsizlikler, işlerini sürdüren küçük işletmeler için büyük bir finansal yük oluşturdu. Ancak, salgın sonrasında toparlanma süreci hem devletin sağladığı desteklerle hem de esnafın gösterdiği azimle önemli bir ilerleme kaydetti. Devletimiz, pandemi sürecinde esnafa çeşitli destek paketleri sunarak onlara moral ve güç verdi. Kısa çalışma ödeneği, hibe destekleri ve kredi kolaylıkları gibi önlemler, zorlu dönemin aşılmasına yardımcı oldu. Ancak toparlanma süreci tamamen kolay olmadı. Pek çok esnaf, yaşadığı kayıpları telafi etmekte güçlük çekiyor ve bazen yeniden başlamak çok daha zor olabiliyor. Bugün gelinen noktada, esnafımızın yeniden ayağa kalkabilmesi için halen önemli adımlar atılması gerektiğine inanıyorum. Pandemi sonrası dönemde esnafın dijital dönüşümü benimsemesi, daha sürdürülebilir iş modelleri geliştirmesi ve yerel pazarlara daha fazla odaklanması önem kazandı. Ayrıca, iş gücü, üretim ve ticaretin dengeli şekilde yeniden yapılandırılması için desteklerin devam etmesi gerekiyor. Esnaf ve sanatkarlarımızın potansiyeli çok büyük. Onlar, ekonomimizin temel direklerinden birini oluşturuyor ve esnafın desteklenmesi, sadece onların değil, ülkemizin de refahına katkı sağlayacaktır.
- Türkiye ekonomisindeki sorunların doğrudan etkilediği ilk kesim esnaf ve sanatkârlar oluyor. Bu kapsamda son dönemde esnaf ve sanatkârların karşılaştığı en büyük zorluklar nelerdir?
- Yüksek enflasyon, artan maliyetler ve ekonomik belirsizlikler, küçük işletmelerin sürdürülebilirliğini ciddi şekilde tehdit etmektedir. Özellikle yüksek girdi maliyetleri, elektrik, doğalgaz, hammadde ve lojistik gibi temel giderlerdeki artış, esnafın maliyet yapısını zorlamaktadır. Fiyat artışları, kar marjlarını daraltırken, birçok işletme kar edememekte ya da zarara uğramaktadır. Enflasyonun yüksek olduğu dönemlerde tüketici harcamalarında azalma yaşanmaktadır. İnsanlar daha temkinli ve tasarruflu alışveriş yaparken, bu durum esnafın satışlarını olumsuz etkilemektedir. Ayrıca, yüksek enflasyon, esnafı ürün fiyatlarını artırmaya zorlamakta ve bu da talep daralmasına yol açmaktadır. Esnaf ve sanatkarlar için krediye erişim genellikle zordur. Faiz oranlarının yüksekliği ve teminat sıkıntıları, küçük işletmelerin finansmana ulaşmasını engellemektedir. Bu durum, yeni yatırımlar yapmaya ya da işletmelerini geliştirmeye çalışan esnafı zora sokmaktadır. İş gücü piyasasında yaşanan sıkıntılar, özellikle kalifiye iş gücü bulmakta zorlanan esnaf için büyük bir sorun oluşturmaktadır. Ayrıca, gençlerin esnaflık gibi geleneksel işlerde çalışmak yerine farklı sektörlere yönelmesi, iş gücü açığını derinleştirmektedir. Teknolojik gelişmelere ayak uyduramayan esnaf, dijitalleşme sürecinde geri kalmakta ve rekabet gücü zayıflamaktadır. Online satış platformlarında yer almak, dijital pazarlama yapmak ve teknolojiyi etkin kullanmak birçok küçük esnaf için yüksek maliyetli ve karmaşık bir süreçtir. Esnafın üzerindeki vergi yükleri ve düzenlemeler de zorluk yaratmaktadır. Hem artan vergiler hem de işletmeleri etkileyen yeni düzenlemeler, maliyetleri artırmakta ve işlerin yönetilmesini daha karmaşık hale getirmektedir. Bu zorlukların üstesinden gelebilmek için esnaf ve sanatkarların daha fazla desteklenmesi, devletin uygun kredi ve finansman imkanları sunması, dijital dönüşümü teşvik etmesi ve vergi yüklerinin hafifletilmesi gerekmektedir.
- Esnaf ve sanatkarın yenilikçi fikirlere, dijitalleşmeye ve e-ticarete bakışı nasıl. Sizin kendilerine ne tür önerileriniz olur?
- Esnaf ve sanatkarlar, geleneksel iş yapma yöntemlerine alışkın oldukları için yenilikçi fikirlere, dijitalleşmeye ve e-ticarete temkinli yaklaşmaktadır. Ancak son yıllarda dijital dönüşümün önemini giderek daha fazla fark etmeye başlamışlardır. Özellikle büyük şehirlerde ve rekabetin yoğun olduğu sektörlerde dijitalleşme ve e-ticaretin sunduğu fırsatlar daha belirgin hale gelmiştir. Buna rağmen, birçok esnaf dijital dünyadaki yeniliklere adapte olmakta zorluk yaşamaktadır. Bu zorluklar, teknolojiye yatırım yapma ve dijital platformları etkin kullanma konusunda yaşanan bilgi eksikliklerinden, yüksek maliyetler ve karmaşık süreçlere kadar geniş bir yelpazeye yayılmaktadır. Esnaf ve sanatkarların dijitalleşme sürecine uyum sağlamaları için öncelikle e-ticaret platformlarına yönelmeleri gerekmektedir. Ürün ve hizmetlerini internet üzerinden satışa sunmak, onlara daha geniş bir müşteri kitlesine ulaşma imkanı sağlar. Popüler e-ticaret platformlarına katılmak, küçük işletmelerin de büyük firmalarla rekabet edebilmesini mümkün kılmaktadır. Bunun yanı sıra, sosyal medyanın gücünden faydalanmak esnaf için önemli bir fırsattır. Sosyal medya platformları üzerinden de esnafın markasını duyurması ve müşterileriyle doğrudan iletişim kurması etkili bir yöntemdir. Düzenli paylaşımlar yapmak, reklamlar vermek ve takipçilerle etkileşimde bulunmak, dijital görünürlüğü artıracaktır.
- Gençlerin esnaf ve sanatkarlığa olan ilgisi nasıl? Bu ilgi nasıl artırılabilir?
- Son yıllarda gençlerin esnaf ve sanatkarlığa olan ilgisi, geleneksel iş alanlarına karşı daha temkinli hale gelmiştir. Gençler, genellikle daha yenilikçi ve dijital odaklı sektörlere yönelmekte, girişimcilik ve teknoloji odaklı işlerde daha fazla fırsat görmektedir. Bu nedenle, esnaf ve sanatkarlık gibi geleneksel mesleklerde gençlerin ilgisi bir süre zayıflamış durumda. Ancak yine de gençler arasında esnaf ve sanatkarlık mesleklerine ilgi duyanlar da bulunmaktadır, özellikle küçük işletmelerde kendi işini kurma ve bağımsız çalışma arzusu güçlüdür. Fakat bu ilginin artması için bazı adımların atılması gerekmektedir. Gençlerin esnaf ve sanatkarlığa olan ilgisini artırmak için öncelikle bu mesleklerin sağladığı fırsatların vurgulanması lazım. Esnaf ve sanatkarlık, sadece geleneksel iş yapmakla sınırlı olmayıp, aynı zamanda kendi işini kurma, yaratıcı fikirlerle girişimcilik yapma ve yerel ekonomiyi canlandırma gibi önemli avantajlar sunmaktadır. Gençlerin dijitalleşme süreçlerine dahil edilmesi ve teknolojiyle entegre iş modelleri oluşturulması, bu mesleklerin cazibesini artırabilir. Esnaf ve sanatkarlar, gençlerin ilgisini çekebilmek için dijital platformlarda varlık gösterebilir, e-ticaret ve sosyal medya kullanımı gibi yenilikçi yollarla işlerini tanıtabilirler. Ayrıca, esnaf ve sanatkarların mesleki eğitim süreçlerinin modernize edilmesi, gençlerin bu alanda daha fazla yer almasını sağlayabilir. Eğitim programları, gençlere sadece geleneksel meslek bilgilerini değil, aynı zamanda dijital beceriler, iş yönetimi ve pazarlama gibi konuları da öğretmelidir. Bununla birlikte, devletin ve özel sektörün esnaf ve sanatkarlığa yönelik teşvik edici projeler ve destekler sunması, gençleri bu alanda kariyer yapmaya teşvik edebilir. Gençlerin kendi işlerini kurma konusunda daha fazla teşvik edilmesi, onlara girişimcilik ruhu kazandırmak da önemlidir. Son olarak, esnaf ve sanatkarlık mesleklerinin modernleşmesi, gençlerin bu alanlara olan ilgisini artırabilir. Gençler, yenilikçi, sürdürülebilir ve çevre dostu iş modelleriyle uyumlu iş yerlerine yönelmektedir. Bu nedenle, esnaf ve sanatkarların işlerini dijitalleştirerek ve çevre dostu uygulamalara yönelerek gençlerin ilgisini çekmesi mümkün olacaktır.
- Son olarak, 2025 yılı için kamuoyu ile esnaf ve sanatkarlara vermek istediğiniz bir mesaj var mı?
- 2025 yılına yaklaşırken, esnaf ve sanatkarlarımız için büyük bir umut ve fırsatlar yılı olacağına inanıyorum. Zorlu geçen yılların ardından, ekonomimizin temel direklerinden biri olan esnaf ve sanatkarlarımızın daha güçlü bir şekilde ayağa kalkacağına olan inancım tamdır. Esnafımızın karşılaştığı zorlukları biliyoruz ve bu süreçte onlara destek olmaya devam edeceğiz. Hem ekonomik hem de dijital dönüşüm noktasında esnafımıza yönelik atılacak adımlar, onları daha sürdürülebilir ve rekabetçi bir konuma getirecektir.
2025 yılında esnaf ve sanatkarlarımıza şunu söylemek istiyorum: Gücünüz, azminiz ve toplumumuza kattığınız değer her geçen gün daha fazla takdir ediliyor. Yeni fırsatlar, yenilikçi iş modelleri ve dijitalleşme ile işinizi daha da büyütmek için doğru zaman. Her zorluk, içinde bir fırsat barındırır; sizler de bu fırsatları en iyi şekilde değerlendirerek hem kendi işletmelerinizi hem de ülke ekonomimizi güçlendirmeye devam edeceksiniz. Devlet olarak yanınızdayız ve her zaman desteğimizi esirgemeyeceğiz. 2025 yılı, esnaf ve sanatkarlarımız için büyüme, gelişim ve yeni başarı hikayeleriyle dolu bir yıl olsun.
