Oruç niyeti, kalben yapılır ve sözlü olarak da ifade edilebilir, fakat asıl önemli olan, kişinin oruç tutmaya karar vermesidir. İslam'da niyet, sadece kalpte olmalı, ancak niyetin sözle yapılması da tavsiye edilir. Niyet, oruç tutulacak günün akşamı (fecrin doğmasına 1-2 saat kala) yapılmalıdır. İşte oruç niyeti için bazı örnekler:
Ramazan orucu niyeti:
“Niyet ettim Allah rızası için bu gece sabaha kadar Ramazan orucunu tutmaya.”
Nafile orucu niyeti:
“Niyet ettim Allah rızası için nafile oruç tutmaya.”
Bu niyet, kişinin oruç tutma amacını kalben belirleyip, dille de ifade etmesiyle yapılmış olur. Niyetin, orucun farz veya nafile olmasına göre farklılık gösterdiğine dikkat edilmelidir.
Niyet etmeden oruç tutulur mu?
Niyet etmek orucun şartlarındandır. Niyetsiz oruç sahih değildir. Kalben niyet etmek yeterli ise de niyeti dil ile ifade etmek menduptur. Oruç için sahura kalkılması da niyet sayılır.
Ramazan orucu, belli günlerde tutulmak üzere adanan oruçlar ile nafile oruçlar için niyet etme vakti, güneşin batması ile ertesi gün tepe noktasına gelmesi öncesine kadarki süredir Ancak imsaktan sonra yapılacak niyetin geçerli olması için bu vakitten itibaren bir şey yenilip içilmemiş, oruca aykırı bir iş yapılmamış olması gerekir. Aksi takdirde gündüz niyet caiz olmaz.
Oruca ne zaman ve nasıl niyet edilir?
İslamda ibadet etmenin ilk aşaması, niyet etmek şeklinde kabul edilir. Bu önemli ibadet konusunda, oruç niyeti nasıl yapılır sorusunun yanıtının yerine getirilmesi oldukça mühimdir. Niyet etmek, bir Müslüman'ın yapacağı ibadetin bilincinde olduğuna ve fikren o ibadeti yerine getirmek için hazır hâlde olduğu anlamına gelir.
Oruç niyeti, “Niyet ettim Allah rızası için bugünkü orucu tutmaya” şeklinde olabilir. Bu şekilde mutlak niyet oruç tutmak isteği olan bireyler için yeterli olmaktadır. Aynı zamanda geceden niyet edilmesinin ve niyetin “Yarınki Ramazan orucuna” biçiminde belirtilmesinin daha faziletli olduğu belirtilir.
Bazen "Ramazanda tutulan orucun her günü için ayrı niyet edilmesi gerekir mi?" sorusu da yöneltilebilir. Bu sorunun yanıtı "Ramazanda tutulan orucun her günü için ayrı niyet edilmesi gerekir" şeklindedir. Ramazanda oruç tutulacak her gün için niyet edilir. Sahura kalkmak, oruç tutmak niyeti ile yatmak, ertesi gün oruç tutulacağına karar vermek gibi fiiler, oruç için niyet etmek olarak da kabul görmektedir. Bunlardan hiçbirinin olmaması durumunda, uyuyakalan kişi, sabah saatleri içinde de oruç niyetini yerine getirebilir.
Oruç tutarken nelere dikkat edilmeli?
Oruç tutarken hem fiziksel hem de psikolojik olarak sağlıklı kalmak önemlidir. Oruç süresince dikkat edilmesi gereken bazı temel noktalar şunlardır:
1. Sahur ve İftar Öğünlerini İyi Seçmek
- Sahurda Tok Tutan Besinler: Sahurda lif ve protein açısından zengin besinler tüketmek gün boyunca tok kalmanıza yardımcı olur. Ayrıca, aşırı tuzlu ve ağır yemeklerden kaçının, çünkü bu durum susuzluğu artırabilir.
- İftarda Dengeli Beslenmek: İftarı hızlıca açmak yerine yavaşça yemek yiyerek mideyi zorlamamalısınız. İftarda hafif çorbalar, salatalar, sebzeler, sağlıklı yağlar ve protein içeren yemekler tercih edilebilir.
2. Su Tüketimi
- Bol Su İçmek: Oruç süresince yeterli miktarda su içmek çok önemlidir. İftar ile sahur arasında su içmeye özen gösterin. Su vücudun susuz kalmasını engeller ve baş ağrısını önler.
- Sıcak İçeceklerden Kaçınmak: Sıcak çay, kahve gibi içecekler, vücudun su kaybını hızlandırabilir, bu yüzden özellikle iftar sonrası fazla tüketmemeye özen gösterin.
3. Ağır Fiziksel Aktiviteyi Azaltmak
- Oruçlu olduğunuzda vücudunuz daha fazla enerjiye ihtiyaç duyduğu için ağır egzersizlerden kaçının. Hafif yürüyüşler veya yoga gibi rahatlatıcı aktiviteler tercih edebilirsiniz.
4. Yavaş Yemek Yemek
- İftarı hızlıca açmak yerine, yemeklerinizi yavaşça ve sindirerek yemelisiniz. Yavaş yemek yemek, mideye aşırı yük bindirmemek ve sindirimi kolaylaştırmak için önemlidir.
5. Açlık ve Susuzluk Belirtilerine Dikkat Etmek
- İftar öncesi baş ağrısı, halsizlik ve susuzluk gibi belirtiler görülebilir. Bu durumda vücudunuzu dinleyin ve aşırı zorlamayın. Oruç tutarken bedensel sınırlarınızı bilmek çok önemlidir.
6. Sofra ve Psikolojik Durum
- Oruç tutarken psikolojik olarak da rahatlamak önemlidir. Oruç, hem bedenin hem de zihnin dinlenmesini sağlar. Gerginliklerden, stresli durumlardan uzak durarak orucun ruhsal yönünden faydalanabilirsiniz.
7. İftar ve Sahur Arasında Uyku Düzeni
- Oruç tutarken uyku düzenine dikkat etmek gerekir. Sahura kalktığınızda yeterli uyku almanız zor olabilir, ancak mümkün olduğunca öğleden sonra kısa bir şekerleme yaparak enerjinizi toplamanız faydalı olacaktır.
8. Tuzlu ve Şekerli Gıdalardan Kaçınmak
- Aşırı tuzlu yiyecekler (örneğin zeytin, cips) susuzluğu artırabilir. Şekerli yiyecekler ise kan şekerinizde ani dalgalanmalara yol açarak daha hızlı açlık hissi yaratabilir. Bu nedenle tatlılardan da kaçınmak faydalıdır.
9. Kafein Tüketimine Dikkat Etmek
- Oruç sırasında kafeinli içeceklerin tüketilmesi, vücudun su kaybını artırabilir. Kahve ve çay gibi içeceklerin fazla tüketilmemesi gerekmektedir.
10. İftar Sonrası Fazla Yemekten Kaçınmak
- İftar sonrası mideyi zorlamamak önemlidir. Aksi takdirde sindirim problemleri, mide rahatsızlıkları ve reflü gibi sorunlar ortaya çıkabilir. İftarı küçük porsiyonlarla açıp, ara öğünlerle öğünü dengeleyebilirsiniz.
11. Yavaş ve Düzenli Nefes Almak
- Oruç tutarken baş dönmesi, halsizlik gibi durumlar yaşayabilirsiniz. Bu tür durumları önlemek için yavaş ve derin nefes almayı deneyin.
12. Oruç Tutmanın Manevi Yönü
- Oruç, sadece bedensel açlıkla ilgili değil, aynı zamanda manevi bir arınma sürecidir. O yüzden oruç tutarken sabır, hoşgörü ve insanlara karşı olumlu bir tutum geliştirmek önemlidir.
Bu öneriler, oruç tutarken daha sağlıklı ve rahat bir süreç geçirmenize yardımcı olabilir. Hem bedeninizi hem de zihninizi dinleyerek bu süreçten en iyi şekilde faydalanabilirsiniz.
