Dursun ERKILIÇ
Dünyada 962, Türkiye’de 11 adet dünya miras alanı bulunuyor. Bunların önemli bir bölümüne Ankara ev sahipliği yapıyor.
Turizm açısından büyük öneme sahip fosil orman alanlarının çoğu Çamlıdere, Kızılcahamam, Beypazarı, Kahramankazan, Çubuk gibi yerlerde bulunuyor.
Jeopark’ın açılışına katılmıştım
Yıllar önce “Kızılcahamam-Çamlıdere Jeoparkı”nın açılışına katılmıştım. Dönemin Kızılcahamam Belediye Başkanı Coşkun Ünal, ‘fosil ağaç’, ‘fosil orman’ konularında bilgi verirken, küçük bir Avrupa ülkesinin bir kentinde bulunan tek bir fosil ağacı görmek için on binlerce insanın ziyarete gittiğini anlatmıştı. Hatta “Bizdi bu ağacın ormanı var ama değerlendiremiyoruz” demişti.
Yeni fosil ağaçlara rastlanıyor
Bu tür alanların varlığı da sürekli çoğalıyor. Öyle ki; Kızılcahamam Soğuksu Milli Parkı’ndaki 10 milyon yaşındaki fosil ağacı ziyaret eden Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü ekipleri, yeni bir ağaç fosiline daha rastlamıştı.
Soğuksu milli parkı fosil ağaç
Jeolojik Anıtlar, enderlikleri ve estetik değerleri ile taşıdıkları bilgiler açısından ‘üstünlükleri bulunan her türden jeolojik oluşumlar’ olarak tanımlanır ve bunlardan bir tanesi de Silisleşmiş Ağaç Fosilleri yani “Fosil Ağaç”tır.
Kızılcahamam Kaymakamlığı, “Silisleşmiş ağaç fosilleri”ni şöyle anlatıyor:
Miyosen ormanındaki ağaç parçalarının bir göl veya bataklık ortamına taşındıktan sonra, etkin olan volkanizmanın kül ve tüfleri ile göl çökellerinin ağaç parçalarının üzerlerini örtmesi ve böylece oksijensiz bir ortam oluşması neticesinde, volkanizmanın etkisiyle göl ve yer altı sularının silisçe zenginleşmesi ve bu silisli sularının ağaçların dokusuna işleyerek organik maddelerin yerini silisin alması şeklinde oluşur.
Soğuksu Milli Parkı içinde en ilginç bölümlerden biri de Kuzcapınar Mevkiidir. Burada yerli bitki örtüsünün tarihi anıtı olan "Fosil Ağaç" bulunmakta olup, en belirgin örneğinin uzunluğu yaklaşık 250 cm. çapı ise 150 cm. civarındadır. 10 milyon yol önce bu bölgede hakim olan volkanizma sonucunda volkanik akıntıların altında kalan ağaçların zamanla silisleşerek taşa dönüşmesiyle oluşmuştur. Yörenin asıl kayaları tüf, aglomera, lav, kil taşı, marn olup, silisifiye seviyelerle birlikte tipik bir volkanosedimanter istif oluşturur.
Dünyada ABD, Libya, Madagaskar ve küçük alanda Midilli Adasında bulunan fosil orman türünün ülkemizde de aynı Soğuksu Milli Parkında da olduğu gibi zengin örnekleri mevcuttur.
Miyosen devrinde meydana gelen volkanik faaliyetler sonucu oluşan ve üzerine örtülen volkanik küllerle bozulmadan günümüze kadar gelen fosil ormanlar bilim ve turizm açısından çok önemlidir.
