Azerbaycan Savunma Bakanlığı, Karabağ'da anayasal yapıyı yeniden tesis etmek amacıyla antiterör operasyonu başlatıldığını, meşru askeri hedeflerin yok edildiğini duyurdu. Arama motorlarında Karabağ nerede? ? Dağlık Karabağ nerede? Karabağ hangi ülke sınırlarında? soruları aratılıyor. İşte detaylar…

Karabağ nerede? Dağlık Karabağ nerede? Karabağ hangi ülke sınırlarında?

Dağlık Karabağ (Azerice: Dağlıq Qarabağ, Ermenice: Լեռնային Ղարաբաղ / Lernayin Gharabagh), Güney Kafkasya'da Azerbaycan'a ait ancak uzun yıllar Ermenistan işgali altında kalmış tarihi bölge.

Günümüzde Dağlık Karabağın bir bölümü 2020 Dağlık Karabağ Savaşı sırasında Azerbaycan tarafından geri alınırken kalan kısmı Türk ve Rus barış güçleri denetimi altına alınmış ve 10 Kasım 2020 tarihli ateşkes anlaşması ile Ermenistan hükûmeti yenilgiyi resmen kabul etmiştir.

Bölgede yaşayan Ermeniler genellikle Dağlık Karabağ'ı Artsakh (Ermenice: Արցախ), eski Ermenistan Krallığı'nın 10. eyaletinin adı olarak adlandırırlar. Urartu yazıtları (MÖ 9.-7. yüzyıllar) bölge için Urtekhini adını kullanır. Antik Yunan kaynakları bölgeyi Orkhistene olarak adlandırırdı.

MÖ 180 yıllarında, Artsah Ermeni Krallığı'nın 15 eyaletinden biri haline geldi ve 4. yüzyıla kadar bu oluşumun içinde yer aldı.

Resmi olarak bir eyalet statüsüne sahipken, Artsah'ın Ermenistan'ın Syunik eyaleti gibi muhtemelen kendi başına bir prenslik oluşturduğu düşünülmektedir. MÖ 95-55 arasında hüküm süren Ermenistan Kralı II. Dikran, kendi ismini verdiği "Tigranakert" adlı şehri Artsah'ta kurdu. Hankendi'nin 48 km kuzeydoğusundaki antik Tigranakert kalıntıları, günümüzde bir grup uluslararası bilim insanı tarafından incelenmektedir.

M.S. 387'de, Ermenistan'ın Bizans ile Sasani İmparatorluğu arasında bölünmesinden sonra Artsah ve Utik, güçlü Ermeni dini ve kültürel etkisi altındaki Sasanilere bağlı Kafkas Albanyası'nın bir parçası oldu.

O dönemde Artsah ve Utik nüfusu Ermenilerden ve birkaç Ermenileşmiş kabileden oluşuyordu.

Ermeni kültürü ve uygarlığı, Orta Çağda Dağlık Karabağ'da da gelişmiştir. 5. yüzyılda, ilk Ermeni okulu, Ermeni alfabesinin mucidi St Mesrop Maştots'un çabalarıyla Amaras Manastırı'nda, Dağlık Karabağ'da, açıldı.

Mesrop, Artsah ve Utik'te İncil vaazları verme konusunda çok aktifti. Artsah ve Utik'e üç gezi yapan Mesrop, sonunda Büyük Kafkas dağları eteklerindeki pagan topraklarına ulaşmıştır. 7. yüzyılda yaşamış Ermeni dilbilimci Stephanos Syunetsi, eserinde Artsah Ermenilerinin kendi lehçelerine sahip olduğunu ve okurlarını öğrenmeye teşvik ettiğini belirtmiştir. Albanya'nın tek kapsamlı tarihi, tarihçi Movses Kaghankatvatsi tarafından Ermenice yazılmıştır.

Editör: Selim Ercan