Gelecek yıl gerçekleştirilecek Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi, 29. Taraflar Konferansı, (COP29) Azerbaycan‘ın Bakü kentinde yapılacak.
BM kurallarına göre, dönüşümlü Başkanlığı devralma sırası Doğu Avrupa‘da. Ancak grubun ev sahipliğini hangi ülkenin yapacağına oybirliğiyle karar vermesi gerekiyor. Rusya, AB ülkelerinin ev sahipliği yapmasını engellemişti, Azerbaycan ve Ermenistan ise birbirlerinin tekliflerini engelliyordu.
Geçen perşembe günü iki ülke arasındaki barış anlaşmasına yönelik bir avuç somut adımdan biri olarak, Ermenistan’ın Azerbaycan’ın COP29’a ev sahipliği teklifini desteklemesi konusunda anlaştıklarına ilişkin ortak bir bildiri yayımlamıştı: “Ermenistan Cumhuriyeti ve Azerbaycan Cumhuriyeti, bölgede uzun zamandır beklenen barışın sağlanması için tarihi bir şansın olduğu görüşünü paylaşıyor.”
Azerbaycan Ekoloji Bakanı Muhtar Babayev çumartesi günü COP28’in ana sahnesinde yaptığı konuşmada, “Tüm ülkelere, özellikle de Doğu Avrupa grubuna ve ev sahibi Birleşik Arap Emirlikleri’ne desteklerinden dolayı çok minnettarız.” dedi.
İklim aktivistleri ve hak savunucuları endişeli
Bu yılki ev sahibi Birleşik Arap Emirlikleri gibi, Doğu Avrupa ve Batı Asya sınırında yer alan 10 milyon nüfuslu ülke, ekonomik olarak fosil yakıtlara bağımlı. . ABD Uluslararası Ticaret İdaresi‘ne göre, petrol ve gaz üretimi ülkenin GSYİH’sının neredeyse yarısını ve geçen yılki ihracat gelirinin yüzde 92,5’inden fazlasını oluşturuyor.
İklim aktivistleri, iklim zirvelerinin fosil yakıt çıkarları tarafından ele geçirildiğini düşünüyor. Azerbaycan’ı ev sahibi olarak seçmenin aktivistlerin işlerini zorlaştıracağı, protesto gösterileri ve eylemler önümüzdeki yıl da bu yıl olduğu gibi sınırlandırılacağı öngörülüyor.
Ülkenin insan hakları konusunda kötü bir sicile sahip olduğunu belirten sivil toplum örgütleri de karardan memnun değil. Azerbaycan, Özgürlük Endeksi’nde, siyasi haklar ve sivil özgürlükler alanında 100 üzerinden 9 puanla “özgür olmayan ülkeler” arasında yer alıyor.
Ülkenin petrol ve gaz endüstrisini eleştirdikten sonra hapse atılan yolsuzlukla mücadele araştırmacısı Gubad İbadoğlu‘nun kızı Zhala Bayramova, Reuters‘e karar karşısında dehşete düştüğünü söyledi: “Babam, bu iş için hayatını tehlikeye atıyor. COP29’u Azerbaycan’da düzenlediğinizde bütün bunlar anlamsız kalıyor.”
İlham Aliyev rejiminin giderek baskıcı bir hale geldiğini belirten Razon Ukrayna’dan Svitilana Romanko da “Fosil yakıtların yalnızca insanlığa karşı silah haline getirilmesi değil, aynı zamanda petrodiktatörler tarafından yönetilen birçok ulus arasında düşmanlığı da kışkırtacak, aynı zamanda insan haklarının şiddetle baskılandığı ülkelerde polislere ev sahipliği yapması son derece endişe verici bir eğilim haline geliyor” diye konuştu.
