Aort yırtılması veya diseksiyonu, vücudun en büyük damarı olan aortun iç katmanlarında bir yırtık oluşması durumudur. Bu ciddi ve potansiyel olarak yaşamı tehdit eden bir durumdur, çünkü yırtık kanın damar katmanları arasında ilerlemesine ve damarın yırtılmasına yol açabilir. Aort damarı yırtılması genellikle yüksek tansiyon, damar duvarlarında zayıflık gibi durumlar veya travma sonucu meydana gelir. Erken tanı ve tedavi hayati önem taşır, çünkü durum hızla kötüleşebilir.
Aort Damarı Nedir?
Aort damarı, baston biçimli, vücuttaki en büyük ana atar damardır. Aorta sol ventrikülden kalbin üzerinden geçer ve omurgadan aşağı doğru uzanır. Oksijen bakımından zengin olan kan aort kapağından geçerek kalpten ayrılır, bu kanı vücudun geri kalanına ulaşan dallanmış atardamarlar aracılığıyla taşımakla görevlidir. Oksijen açısından zengin kanı beyne, kaslara ve diğer hücrelere ileten diğer büyük atardamarlara yol açan baston biçimli bir eğriye sahiptir.
Aort Damarı Yırtılması (Diseksiyonu) Nedir?
Aort damarı yırtılması (diseksiyonu), kanı kalpten vücudun geri kalan kısmına taşımakla görevli arter olan aortta meydana gelen ciddi bir durumdur. Aynı zamanda aort vücuttaki en büyük kan damarıdır. Aortun taşıdığı kan vücut bakımından hayati öneme sahip olan oksijen bakımından zengindir.
Aort duvarı; iç katman orta katman ve dış katman olmak üzere üç doku katmanından oluşur. Aort diseksiyonu; aortta meydana gelen basınç veya zayıflamış bir iç bölgesindeki yırtılma ile bir anda oluşur. Kanın yırtık boyunca akması diğer katmanların da deforme olmasına neden olabilir. Bu durumda vücutta akan kan yavaşlayabilir, kan akışı durabilir hatta aort tamamen yırtılabilir.
Aort damarı yırtılması (diseksiyonu) nadir yaşanan bir durumdur fakat acil müdahale edilmezse yaşamı ciddi şekilde tehdit edebilir. Belirtileri her zaman hissedilmeyebilir ve bu durum her yaştan insanın başına gelebilir.
Aort Damarı Neden Yırtılır?
Aort damarı yırtılması, aort duvarında aortun üç katmanının tamamının yırtılması sonucu meydana gelir. Aort damarı yırtılmasına neden olan temel faktörlerin başında yüksek tansiyon gelir. Yüksek tansiyonun yanı sıra marfan sendromu, vaskülit ve travmatik yaralanmalar da aort damarı yırtılmasına neden olabilir.
Aort damarı yırtılmasına neden olan faktörler şöyledir:
Aort damarında zamanla oluşan zayıflama
Yüksek tansiyon
Doğuştan gelen Marfan sendromu veya genetik problemler
Aort anerizması adı verilen çıkıntı
Kan damarlarında iltihaplanma ve doku hasarına neden olan vaskülit.
Araba kazası veya yüksek bir yerden aniden düşme gibi göğüste oluşan travmatik yaralanmalar
Aort Damarı Yırtılması Belirtileri Nelerdir?
Aort damarı yırtılması (diseksiyonu) uyurken veya dinlenirken aniden gelişebilen bir rahatsızlıktır ve en yaygın özelliği de bir anda ortaya çıkan şiddetli ağrıdır. Diğer yaygın belirtiler ve semptomlar şu şekilde sıralanabilir;
Sırtın üst kısmında veya göğüste meydana gelen bıçaklanma veya yırtılma hissi olarak tanımlanabilecek ani ve şiddetli bir ağrı
Bayılma ve baş dönmesi
Bilinç kaybı
Mide bulantısı
Şiddetli karın ağrısı
Zayıf nabız
Felce benzer vücudun bir kısmında güçsüzlük
Görme kaybı
Nefes darlığı ve konuşma güçlüğü
Aort Damarı Yırtılması Nasıl Tedavi Edilir?
Aort damarı yırtılması tedavisindeki izlenecek yol yırtığın konumuna bağlıdır. İlaç tedavisi veya cerrahi müdahale için hastanın klinik bulguları değerlendirilir ve hangisinin uygun olduğuna uzman hekim tetkikler sonucunda karar verir. Aort diseksiyonu ciddi bir sağlık sorunudur ve diseksiyondan sonraki 48 saate ölüm riski %48'den %90'a kadar çıkabilir.
Aort diseksiyonunun yayılmasını önlemek amacıyla ilaç tedavisiyle kan basıncı ve kalp atış hızı düşürülmeye çalışılır. Ayrıca doktorunuz ağrıyı azaltacak ilaçlar reçete edebilir.
Diğer seçenek olan cerrahi müdahale ise diseksiyonun türüne bağlı olarak farklı yöntemler uygulanabilir. Bunlardan biri endovasküler cerrahi ile stent- greft onarımı diğeri ise greft değişimidir.
