Çocukların beyinlerinde kalıcı hasarlar bırakabilen bu maddenin ithalatı ve üretimi 2016’da Türkiye’de durduruldu. Ama AB verileri bu kararın sadece kağıt üstünde kaldığını ortaya koyuyor. AB raporundan Bianet‘in aktardığına göre 1 Ocak 2023 ile 1 Kasım 2023 tarihleri arasında Türkiye’den ihraç edilen 134 ürünün 27’sinde çocukların sağlığı için oldukça tehlikeli olan klorpirifos maddesi tespit edildi.
Maksimun değerin oldukça üstünde
Klorpirifos maddesine rastlanılan gıdalar incelendiğinde 27 ürünün dokuzu limon, altısı biber, dördü mandarin, ikisi mandalina oldu. Bulunan değerler, AB’nin kabul ettiği maksimum değer olan 0,01 mg/kg oranının oldukça üstünde. AB’nin 2022 Türkiye raporunda şöyle denildi: “Klorpirifos ve klorpirifos-metil ile ilgili yeni standartların uygulanmaya başlandığı 2020’den bu yana, Türkiye’den AB’ye ithal edilen meyve ve sebzelerdeki pestisit kalıntısı bulgularına ilişkin Gıda ve Yem Hızlı Alarm Sistemi (RASFF) bildirimlerinin sayısı kabul edilemez derecede yüksek kalmıştır. Başta çiğ süt olmak üzere, hayvansal gıdalara yönelik özel hijyen kurallarının uygulanması bir kez daha ertelenmiştir”
Türkiye’de yasak
Klorpirifos maddesinin gıdalarda kullanımı 2016’da Britanya’da, 2020’da AB ülkelerinde, 2021’de Kanada ve ABD’de yasaklandı. Türkiye’de Tarım ve Orman Bakanlığı 28 Mart 2016’ta yayımladığı kararla klorpirifos ithalini ve üretimini durdurdu ama AB verileri bunun aksini ortaya koyuyor.
Klorpirifios nedir?
Klorpirifios mahsullerde ve hayvanlarda çeşitli zararlı maddeleri yok etmek için kullanılan bir organofosfat pestisit.
Klorpirifiosin zararları
Önerilen seviyenin üzerinde kullanıldığında gelişimsel bozukluklar, zihinsel gelişimi etkileyen nörolojik sorunlara neden oluyor. Hamile birinde klorpirifos kullanımı anne karnında gelişimini sürdüren bebekleri de etkiliyor. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ/WHO) 1999’da klorpirifosun kullanımını insanlar için orta derecede tehlikeli grup olan ‘Sınıf II’ olarak tanımladı. Doğal Kaynaklar Savunma Konseyi (NRDC) 2017 raporuna göre gelişim sürecinde olan çocukların klorpirifosa maruz kalmaları durumunda beyinlerinde kalıcı ve geri dönülmeyen hasarlar oluşabileceği gözlemlendi. Klorpirifos bunun yanında öğrenme güçlüğü, solunum problemleri, akciğer fonksiyonlarının azalması, düşük IQ puanları ve DEHB riskini de arttırabiliyor.
