Haber: Deniz Dalgıç
Maliyet kalemlerindeki yükseliş, et fiyatlarına yansıyor. Türkiye Kasaplar Federasyonu Başkanı Osman Yardımcı, et fiyatlarındaki yükselişin girdilerdeki artıştan kaynaklandığını belirterek, “Geçen yıl yem fiyatları 100 lirayken, şu anda 350-370 lira oldu. Hayvan bunu yiyerek besleniyor. 1 kilo et 7 kilo yemdir. Bir hayvanın yediğini hesaplarsanız maliyetini de ortaya çıkarırsınız. Vatandaşın yediği et, kıymayla kuşbaşıdır. Bizim kıyma ile kuşbaşı eti baz almamız gerekiyor. Maliyetler et fiyatlarına yansıyor. Kıymanın kilosu 320 ile 340 lira arasında satılırken, kuşbaşı etin kilosu 340-360 lira arasında satılıyor” dedi. Kasapların yaşadığı sıkıntılara dikkat çeken Yardımcı, “En sahipsiz esnaf, kasap esnafı… Her yerden kıskaçtayız. Bu kasap esnafını hiç mi koruyup kollayan olmayacak? Bu adam dükkân kirası, elektrik, su veriyor. Bunlar önemli girdiler” diye konuştu. Yardımcı, fiyat artışını önlemek için yeniden aile işletmeciliğine geçilmesi ve Türkiye’nin dışa bağımlılıktan kurtulması gerektiğini vurguladı.
Türkiye Kasaplar Federasyonu Başkanı, ELİPS HABER’in et fiyatlarına ilişkin sorularını şöyle yanıtladı:
“Girdilerimiz yüksek: Bu da et fiyatlarına yansıyor”
Et fiyatlarını nasıl değerlendiriyorsunuz? Et fiyatlarındaki yükselişin nedeni nedir?
Türkiye'de en büyük gündem et. Türkiye'de en son zam gelen temel gıda maddesi et. Diğer temel gıda maddelere baktığınız zaman yüzde 300-400 zam gelmiş, 3-4 katına çıkmış. Ama ete yüzde 100 zam olunca kıyamet kopuyor. Hâlbuki etin girdileri daha fazla. Bir işçi, bir kasaba 15-20 bin liraya patlar. Ayrıca sigortası, elektriği olur. Elektrik bin 500 liraydı, şu anda elektrik 5-6 bin lira geliyor. Yazın 8-10 bin lira gelir. Bu maliyetlerin hepsi et fiyatlarına yansıyor. Kasap pahalıya et satmak istemez, ucuza satmak ister. Bizim et stokumuz da olmaz. Girdilerimiz yüksek. Bu da doğal olarak et fiyatlarına yansıyor.
Yem fiyatlarında geçen sene ile bu sene arasında 3 katı fark var. Geçen yıl yemine göre değişmekle birlikte yem fiyatları 100 lirayken, şu anda 350-370 lira oldu. Hayvan bunu yiyerek besleniyor. 1 kilo et 7 kilo yemdir. Bir hayvanın yediğini hesaplarsanız maliyetini de ortaya çıkarırsınız. Maliyetler et fiyatlarına yansıyor.
“Esnafın yüzde 90’ı yerli et satıyor”
Ucuz et tüketmek mümkün mü?
Et Balık Kurumu ithalat getiriyor. Tüm marketlere verdi. Biz de ‘Vatandaş kuyruklarda dolaşmasın, bize de verin. Biz hem kendi besicimizin etini hem de o eti satalım’ dedik. Şimdi İstanbul, Ankara, Denizli, Adana gibi belli illerimizde başladı. Oralarda esnafımıza veriliyor ama bu etler ithal. Esnafın yüzde 90’ı yerli et satıyor. İnşallah fiyatlar düşer.
“Kasap esnafımızın zararı büyük oluyor”
Güncel et fiyatları nedir?
Vatandaşın yediği et, kıymayla kuşbaşıdır. Bizim kıyma ile kuşbaşı eti baz almamız gerekiyor. Kıymanın kilosu 320 ile 340 lira arasında satılırken, kuşbaşı etin kilosu 340-360 lira arasında satılıyor. Bazı illerde dükkân kiralarından kaynaklı fiyat değişikliği yaşanıyor. Çünkü İstanbul’daki ya da Antalya’daki dükkân kiraları birbirinden farklılık gösteriyor. Oradaki fiyatlarda girdiler farklı oluyor. Onun için kasap esnafımızın zararı büyük oluyor.
Kasap esnafına belediyeler, Et Balık Kurumu hükümet, AVM'ler et satıyor. En sahipsiz esnaf, kasap esnafı… Her yerden kıskaçtayız. Bu kasap esnafını hiç mi koruyup kollayan olmayacak? Bu adam dükkân kirası, elektrik, su veriyor. Bunlar önemli girdiler.
“Aile şirketleri faaliyete geçmeli”
Fiyat artışının önüne geçmek için nasıl bir yol izlenebilir?
Bakanlığın alacağı kararlar önemli. Köklü karar almaları gerekiyor. Eskisi gibi aile şirketlerini faaliyete geçirmeleri gerek. Bugün aile şirketleri dediğin zaman, eskiden her evin altında bir ahır vardı. Bu ahırda 8-10 inek, 5-6 dana vardı. Süt hem ineği hem danayı beslerdi. Bu aile üreticiliğine geçmediğimiz ve dışarıya bağımlı kaldığımız sürece bugün 1 liraya aldığımız eti yarın 5 liraya almak zorunda kalırız. Üretimin olmadığı yerde tüketim olmamalı. Köyden şehre değil, şehirden köye gitmemiz gerek. Köyden şehre gelmememiz gerek.
Bir tek et mi var gündemde? Türkiye'nin ekonomisini et fiyatları mı belirliyor? Bence yanlış. Yalnızca et fiyatları artmıyor. Tavuk 20 liraydı şimdi 80 liraya çıktı. Balığın kilosu 20 liraydı, 100 lira oldu. Bunları söyleyen hiç kimse yok.
