Yeni müfredat tartışmalarının yaşandığı günlerde Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin, Kürtçe anadilde eğitim sorusunu yanıtladı.
Milli Eğitim Bakanlığı tarafından ‘Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli’ adıyla hazırlanan yeni müfredat taslağının konuşulduğu günlerde Kürtçe anadilde eğitim sorusuna yanıt geldi. Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Dışişleri Komisyonu Üyesi, DEM Parti Milletvekili Serhat Eren, Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin’in yanıtlaması istemiyle Meclis Başkanlığına soru önergesi verdi. 15 Mayıs Kürt Dil Bayram’ına sayılı günler kala Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin’e Kürtçe anadilde eğitime ilişkin soru yönelten DEM Partili Serhat Eren’e yanıt verildi.
Bakan Tekin’in imzasının bulunduğu yanıt şöyle:
“Eğitim kurumlarının öğretmen ihtiyacı Bakanlığımıza kullanım izni verilen öğretmen kadroları çerçevesinde karşılanabilmektedir. Bakanlığımızca atama izni verilen öğretmen kadrolarının/pozisyonlarının dağılımı yapılırken öncelikle öğretmen istihdamında güçlük çekilen ve kalkınmada birinci öncelikli yerler olmak üzere, ihtiyaç olan alanlarda illerin doluluk oranları dikkate alınmaktadır.
Uygulanmakta olan İlköğretim Kurumları (İlkokul ve Ortaokul) Haftalık Ders Çize1gesi'nde yer alan ve öğrencilerin haftalık 2 ders saati, İmam Hatip Ortaokulu Haftalık Ders Çizelgesi'nde ise 5, 6 ve 7. sınıf düzeylerinde 1; 8. sınıf düzeyinde ise 1 veya 2 ders saati olarak seçebildikleri Yaşayan Diller ve Lehçeler dersi kapsamında; Adığece ve Abazaca (Kiril Alfabesi); 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar Öğretim Programı 2012/153, Lazca; 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar Öğretim Programı 2013/119, Gürcüce 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar Öğretim Programı 2014/89, Adığece (Latin Alfabesi) 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar Öğretim Programı 2015/18, Kürtçe (Kurmancca ve Zazaca); 5. Sınıf Öğretim Programı 2012/154, 6. Sınıf Öğretim Programı 2014/5, 7. Sınıf Öğretim Programı 2014/22, 8. Sınıf Öğretim Programı 2015/100, Amavutça 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar Öğretim Programı 2017/8, Boşnakça 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar Öğretim Programı 2017/9 sayılı Kurul Kararları doğrultusunda uygulamaya konmuştur.
“81 ilde Bakanlığa bağlı olarak görev yapan Kürtçe öğretmen sayısı 135'tir"
Yaşayan Diller ve Lehçeler dersi kapsamında çeşitli dillere ilişkin öğretim programları, Bakanlığımız Temel Eğitim Genel Müdürlüğü, üniversiteler ve sivil toplum kuruluşları iş birliği ile hazırlanarak teklif edilmekte ve gerekli inceleme, değerlendirme ve onay süreçleri sonucunda yayımlanmaktadır.
Bunun ötesinde soru kapsamında belirtildiği şekli ile Başkanlığımızca ana dilde eğitim verilmesine yönelik çalışmalar yapılması, Anayasa'nın “II. Eğitim ve öğrenim hakkı ve ödevi” başlıklı 42. maddesinde yer alan "Türkçeden başka hiçbir dil, eğitim ve öğretim kurumlarında Türk vatandaşlarına ana dilleri olarak okutulamaz ve öğretilemez." hükmü gereği mümkün değildir.
Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 25.06.2012 tarihli ve 69 sayılı Kurul Kararı eki İlköğretim Kurumları (İlkokul ve Ortaokul) Haftalık Ders Çizelgesi'nin Seçmeli Dersler bölümünün “Dil ve Anlatım” grubu altında Yaşayan Diller ve Lehçeler dersi, seçmeli ders olarak yer almıştır.
Yaşayan Diller ve Lehçeler dersi öğretir programı 2012 yılında yayınlanmış olup 2012/2013 eğitim öğretim yılından itibaren uygulanmaktadır. Söz konusu program, ortaokul 5, 6, 7 ve 8. sınıflar seçmeli Kürtçe dersinin ve Kürtçe'nin iki lehçesi Kurmancca ve Zazaca için müşterek olarak hazırlanmıştır. Ortaokul Kürtçe Dersi Öğretim Programı, Kurmancca veya Zazaca'yı bir iletişim aracı olarak kullanabilen, dil öğrenmekten zevk alan, kültürel değerlerin farkında olan ve farklı dil ve kültürlere zenginlik olarak bakabilen bireylerin yetişmelerini hedeflemektedir.
İlköğretim Kurumları Haftalık Ders Çizelgesi çağın gereklilikleri, toplumumuzun millî ve manevi değerleri, öğrencilerimizin ilgi ve ihtiyaçları, ayrıca ilgili paydaşların da görüşleri dikkate alınarak güncellenmiş olup Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 24.08.2023 tarihli ve 43 sayılı Kararıyla kabul edilmiş ve 2023-2024 eğitim öğretim yılından itibaren tüm sınıflarda uygulamaya konulmuştur. Söz konusu çizelgede “Yaşayan Diller ve Lehçeler” dersi Seçmeli Dersler “İnsan, Toplum ve Bilim” grubu altında seçmeli ders olarak yer almakta ve 5, 6, 7 ve 8. sınıflar düzeyinde 4 defa seçilebilmektedir
MEBBİS kayıtlarına göre 2023-2024 eğitim öğretim yılında Bakanlığımıza bağlı resmî eğitim kurumlarında Yaşayan Diller ve Lehçeler alanında görev yapan mevcut öğretmen sayısı 135'tir.”
DEM Partili Serhat Eren tarafından Bakan Tekin’e yöneltilen sorular
1- Basta Kürtçe olmak üzere anadili Türkçe'den farklı (Arapça, Lazca, Hemsince, Çerkezce vb.) olan çocukların anadillerinde eğitim görebilmeleri için bakanlık olarak bir çalışmanız var mıdır? Anadilde eğitime dair projeleriniz nelerdir?
2- Kürtçe dışında hiçbir dil bilmeyen öğrencilere okul öncesi eğitim ve ilkokul dersleri nasıl verilmektedir? Bu sınıflarda anadili Kürtçe olan öğretmenler sağlanmakta midir?
3- Ülkemizde anadili Türkçe olmayan ve anadilinde eğitim almayan çocuk sayısı ne kadardır? Bakanlığınızın buna dair bir araştırması bulunmakta mıdır?
4- Anadilinde eğitim almayan çocukların eğitimsel açıdan yasadığı olumsuzluklar ortadan kaldırılması adına neler yapıyorsunuz?
5- Anayasadaki Türkçe dışındaki anadillere yönelik yasakların kaldırılmasına ilişkin herhangi bir çalışmanız var mıdır?
6- Basta Kürt halkı olmak üzere Türkiye'de yaşayan halkların kendi anadillerinde eğitim alma hakları neden engellenmektedir?
7- 2023-2024 eğitim öğretim yılında bakanlığınıza bağlı okullarda Kürtçe öğretmeni sayısı kaçtır? Bu kadronun artırılması için yapılan çalışmalar nelerdir?
8- Yurttaşların kendi anadillerinde eğitim alma haklar Türkiye'nin de taraf olduğu uluslararası sözleşmelerde belirtilmesine rağmen bu hakkın Anayasa ile sınırlandırılması hak ihlali değil midir?
