TÜRKONFED, Finansmana Erişim Anketi’nin “Nisan-Haziran” dönemini içine alan sonuçlarını yayımladı. Buna göre, 2023'ün ikinci çeyreğinde krediye erişemediğini kaydeden iş insanlarının oranı yüzde 82 olarak kaydedilirken, değişmedi diyenlerin oranı bir önceki çeyreğe kıyasla yüzde 22’den yüzde 18’e düştü. Her 10 işletmeden 8’i ikinci çeyrekte krediye erişemediğini kaydederken, vade yapısının kısaldığı belirtildi.
Vadeler kısaldı
İlk çeyrekte 1-12 ay vade yapısına sahip firmaların oranı yüzde 55 iken bu oran ikinci çeyrekte yüzde 70,6 olarak gerçekleşti. Kredilere erişimin zorlaşması ile birlikte vadelerin kısalması işletmelerin finansal risklerinin daha artması ihtimalini ortaya çıkardı. Kendi kaynakları ve geliri ile işletme sermayesini finanse edenlerin sayısı yükselirken, tedarikçilerden vadeli satın alma ve müşteri avansları gibi organize olmayan kurum ve kişilerden alınan finansmanda azalma görüldü.
Yüzde 49'u EYT maliyetlerini yönetmekte zorlanıyor
Ankete göre neredeyse her iki katılımcıdan biri (yüzde 48,9) EYT maliyetlerini yönetmekte zorlandığını kaydetti. Bu oran ilk çeyrekte yüzde 39 olarak ölçülmüştü. Her 10 iş insanından 6’sı EYT için açıklanan KGF paketinin banka kredilerine erişimlerini kolaylaştırmadığını belirtti. İş insanları EYT’ye yönelik KGF’nin dışında genel olarak açıklanan KGF kredilerini yetersiz bulduğuna dikkat çekti.
İlk çeyrekte KGF’yi yetersiz bulanların oranı yüzde 85 iken bu oran ikinci çeyrekte yüzde 92,2 oldu. İlk çeyrekte yüzde 74 olan KGF paketlerinin krediye erişimi kolaylaştırmadığını düşünenlerin oranı da ikinci çeyrekte yüzde 83’e çıktı.
Ekonomi yönetimine karşı ılımlı iyimserlik hakim
Katılımcılara Merkez Bankası, BDDK ile Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın 2022 yılından itibaren aldığı kararların işletmelerine etkileri hakkında düşünceleri de soruldu. İş insanlarının yüzde 90’ı makroihtiyati tedbirlerin ve finansal regülasyonların işletmelerini olumsuz etkilediğini belirtti. Bu oran ilk çeyrekte yüzde 81’di. Öte yandan ankette iş insanlarının tüm bu zorluklara rağmen iyimserliklerini koruduğu da görüldü.
Katılımcıların yüzde 55,1’i yılın üçüncü çeyreğinde finansmana erişimin zorlaşacağını söylese de bu oran ilk çeyreğe göre azaldı. 2023’ün ilk çeyreğinde bir sonraki çeyrekte finansmana erişimin zorlaşacağını söyleyenler yüzde 69 iken ikinci çeyrekte bir sonraki dönemde zorlaşma bekleyenlerin oranı yüzde 55 oldu. Aynı zamanda finansmana erişimdeki zorlukların bir sonraki çeyrekte değişmeyeceğini söyleyenlerin oranı birinci çeyrekte yüzde 23 iken ikinci çeyrekte yüzde 33’e yükseldi.
"Kredi baskısı hafifletilmeli"
Anket verileri, yeni kabine ve ekonomi yönetimine karşı da ılımlı iyimser ama temkinli olarak yaklaşımın hakim olduğunu ortaya koydu. Anket sonuçlarını değerlendiren TÜRKONFED Başkanı Süleyman Sönmez, "Krediler üzerindeki baskı hafifletilmeli, finansmana erişimde zorlaştırıcı unsurlar ortadan kaldırıldığı gibi kolaylaştırıcı uygulamalar hızla hayata geçirilmeli, kamu teşvik ve desteklerinde etki analizi doğru yapılmalı, merkezde alınan kararların KGF örneğinde olduğu gibi sahaya yansıması sağlanmalı; kısacası ekonominin finansman yakıtının üretim ve ihracatın tüm kılcallarına dağılması sağlanmalıdır” dedi.
