Dursun ERKILIÇ
KKTC’deki konser sırasında hayatını kaybeden Sanatçı Volkan Konak’ın ‘yakılmak istiyorum’ vasiyeti, cenazenin defin işlemi yapılmadan önce yoğun biçimde tartışılıyor.
Volkan Konak, yıllar önce yaptığı açıklamada, öldükten sonra gömülmek istemediğini belirterek, ‘yakılmak istiyorum’ demişti. Konak, “Yaksınlar benim tüm bedenimi. Ve bir kutuya koyup Karadeniz'imin üstüne bir helikopterle savursunlar tüm küllerimi. Özellikle de Trabzon'umun üstüne” demişti.
Adli Bilimciler Derneği Başkanı açıklık getirdi
Konuyla ilgili tartışmalar, “Böyle bir vasiyet ya da isteğin ülkemizde uygulanma imkanı var mı?” sorusunu getirdi gündeme.
Adli Bilimciler Derneği Başkanı Prof. Dr. İ. Hamit Hancı yasal, ahlaki ve bilimsel açıdan konuya açıklık getirdi.
“Ölüleri yakarak gömme: Kremasyon ve kremasyon fırını: Krematoryum” konularıyla ilgili ayrıntılı izahatta bulunan Prof. Hancı, işlemle ilgili olarak, “Kremasyon: Ölen kişinin cesedinin yaklaşık olarak 900 - 1200 °C sıcaklıkta en az 70 dakika yakılması olayına verilen isimdir” dedi.
“Bu işleme geçeden önce yani biri öldükten sonra, cesedi yakılmadan önce 48 saatlik bir bekleme süresi söz konusudur. (Bu süre gerekli kanuni izinlerin alınması için gereklidir.)” diyen Adli Bilimciler Derneği Başkanı Prof. Dr. İ. Hamit Hancı, bu süre içerisinde cesedin kimlik ve DNA örneklerinin hepsinin kayda geçirilmemesi gerektiğini; vasiyete göre kadavradan organların da nakil için alınabileceğini kaydetti.
Yakılmadan önce ve yakıldıktan sonra
Cesedin vücudunda bulunan bütün suni protez ve metal cihazlardan arındırılması gerektiğini hatırlatan Prof. Hancı, işlemle ilgili olarak şu bilgileri verdi:
- Ceset metal bir kutu ya da kremasyon fırınına uygun bir tabutta, ailesinin izni ve tanıkların huzurunda yerleştirilir.
- Krematoryum çalıştırılarak sıcaklığın önce 900 °C, sonra 1200 °C yükselmesi sağlanır.
- Krematoryum modeline bağlı olarak yetişkin bir cesedin yakılması işlemi 80 – 120 dk. sürer.
- Süreç sonunda ceset tamamen kül haline gelmez, geride toplam 2.5–3 kg ağırlığında kemik kırıkları kalır.
- Kremasyon işlemi tamamlandığında parçaların soğuması beklenir.
- Mekanik bir öğütücüden geçirilerek tamamı toz halinde özel bir kaba (urne) alınır.
Türkiye’de ölü yakmakla ilgili yasal süreç
Adli Bilimciler Derneği Başkanı Prof. Dr. İ. Hamit Hancı’nın ülkemizde konuyla ilgili olarak yaşanan sürece ilişkin verdiği bilgiler de şöyle:
“Şu an Türkiye’de bir krematoryum mevcut değildir.
Ancak, 1930 yılında yürürlüğe giren Umumi Hıfzısıhha Kanunu’na göre krematoryum kurmak yasaldır…
Umumi Hıfzısıhha Kanunu (1930) -Madde 224 – Ölülerin yakılması için fenni usulü dairesinde fırınlar yaptırmak isteyen belediyeler evvel emirde bu hususta Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaletine müracaat ederek hazırlattıkları projeleri tasdik ettirip müsaade aldıktan sonra tesisata başlayabilirler.
Madde 225 – Bir cesedi ihrak fırınlarında yaktırmak için aşağıda yazılı vesikaların vücudu lazımdır:
1- Ölünün hastalığı esnasında tedavisiyle meşgul olmadığı malüm ve sabit olan resmi bir tabip tarafından verilmiş olup vefatın herhangi gayritabii bir sebepten mütevellit olmadığını bildiren bir rapor ve defin ruhsatiyesi.
2- Cesedinin yakılmasını arzu ettiğini mübeyyin olup mevtanın hayatta iken yazdığı vesika veya bu hususta şifahen arzu izhar ettiğini işitenlerden laakal üç zatın tahriri şehadet ve tasdikleri.
3- Müteveffanın ölümünü mucip olan sebebin herhangi cinai bir fiilden münbais olduğuna dair hiçbir şüphe mevcut olmadığını bildiren ve mahalli polis idaresi tarafından verilen vesika.
İşbu vesikalar ihraktan laakal yirmi dört saat evvel mahalli belediyesine ibraz olunarak alelüsul vefat defteri mahsusuna işaret edildikten sonra ihrak müsaadesi verilir. Defnedilen ölülerin defninden sonra ihrak için kabirden çıkarılmalarına müsaade edilmez.
Madde 226 – İhrak neticesi cesetten hasıl olan bakaya hususi kablar derununda mezarlık dahilinde bir dairei mahsusada hıfzedilir.
Kremasyon işleminin yapılabilmesi için;
Cenazenin yakılmasında tıbbi bir sakınca olmadığına dair bir doktor raporu
Yakılmak isteyen kişinin sağlında bunu beyan ettiğine dair üç kişinin şahitliği
Herhangi bir cinai durumun olmadığını gösteren polis raporu gerekmektedir.
Bu kanun, aynı zamanda yakma işleminin ardından küllerin mezarlıklarda tahsis edilecek özel bölümlerde saklanmasını da öngörmüştür.”
