Özel Haber: Deniz Dalgıç
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre ağustos ayı Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) yıllık yüzde 58,94, aylık yüzde 9,09 olurken, Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) verilerine göre aylık enflasyon yüzde 8,59, yıllık enflasyon yüzde 128,05 olarak hesaplandı. TÜİK’in aylık enflasyonu ENAG’ın aylık enflasyonunu geçerken, yıllık enflasyon rakamı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) yüzde 58 olan yıl sonu enflasyon tahminini de geride bıraktı.
Ekonomist Dr. Oğuz Demir, Türkiye’nin uzun zamandır ilk kez bu kadar yüksek bir ağustos ayı enflasyonu olduğunu ifade ederek, “Bu yazı maalesef enflasyon açısından çok parlak geçirmedik. Mehmet Şimşek sabırlı olunması gerektiğini söylüyor. Zaten toplumun geniş kesimlerinin sabretmekten başka hiçbir şey yapabileceği bir şey yok. Ama asıl bu acı reçetenin sabrını siyasetçiler gösterebilecek mi? Hepimizin onu görmesi lazım” dedi. TÜİK’in açıkladığı enflasyon rakamlarını değerlendiren Demir, ‘TÜİK’te her şey artık düzelecek’ demek için henüz çok erken olduğunu belirtti. Merkez Bankası’nın yıl sonu enflasyon hedefinin yüzde 58 olduğunu hatırlatan Demir, “Merkez Bankası’nın enflasyon hedefini tutturulabilmesi için önümüzdeki 4 ayda önümüzdeki yüzde 10,5 enflasyon olması gerekiyor, ki bu çok mümkün değil. Yıl sonunda enflasyonu yüzde 70’lere doğru bitireceğimizi düşünüyorum” diye konuştu.
“TÜİK’te düzelme olduğunu söylemek için erken”
Ekonomist Dr. Oğuz Demir, ELİPS HABER’e ağustos ayı enflasyon rakamlarını değerlendirdi. Uzun zamandır ilk kez böyle yüksek bir ağustos ayı enflasyonu olduğuna dikkat çeken Demir, “Normalde Türkiye’de son 20 yılın enflasyon ortalaması 0,49. Ağustos aylarının ortalaması son 20 yılda sıfır 49 iken, 2023 Ağustos'ta yüzde 9,09 enflasyon görmüş olduk. Gıda enflasyonu yine 8,5’e yakın. Temmuz ve ağustosu yani bu yazı maalesef enflasyon açısından çok parlak geçirmedik. Mehmet Şimşek sabırlı olunması gerektiğini söylüyor. Zaten toplumun geniş kesimlerinin sabretmekten başka hiçbir şey yapabileceği bir şey yok. Ama asıl bu acı reçetenin sabrını siyasetçiler gösterebilecek mi? Hepimizin onu görmesi lazım” dedi. Enflasyon açısından kötü bir yaz dönemi geçtiğini vurgulayan Demir, “TÜİK’te daha sadece bir aydır böyle bir enflasyon rakamı görüyorum. Yani TÜİK’te bir düzelme var mı? Bu tartışılıyor. TÜİK’te her şey artık düzelecek demek için henüz çok erken olduğunu düşünüyorum” diye konuştu.
“Yıl sonunda enflasyonu yüzde 70’lerde bitirebiliriz”
Demir, Merkez Bankası'nın yıl sonu enflasyon hedefinin yüzde 58 olduğunu anımsatarak, “Merkez Bankası’nın enflasyon hedefinin tutturulabilmesi için önümüzdeki 4 ayda önümüzdeki yüzde 10,5 enflasyon olması gerekiyor, ki bu çok mümkün değil. Yıl sonunda enflasyonu yüzde 70’lere doğru bitireceğimizi düşünüyorum. Yüzde 68-69 civarı bir enflasyonla yılı bitirecekmişiz gibi gözüküyor” değerlendirmesinde bulundu.
“Kur geçişkenliğine bağlı olarak maliyetlerde bir artış yaşanıyor”
Enflasyonu kontrol altına almak için yapılması gerekenleri sıralayan Demir, “Şu ana kadar özellikle para politikası tarafında adımlar atılıyor. Şu an faiz kararı önemliydi. Ama işin sadece taleple ilgili olmadığını hepimiz biliyoruz. Türkiye'de enflasyonun temel nedeni şu anda yüksek seyreden bir tüketici talep değil. Özellikle maliyetlerde kura bağlı olarak kur geçişkenliğine bağlı olarak maliyetlerde bir artış yaşanıyor. Yeni bir kur atağına izin vermemeleri lazım ama bu arada bunu da daha önceki gibi dolambaçlı yollardan değil aynı zamanda kredibilite inşa ederek yapmaları lazım” açıklamasında bulundu.
Onun dışında atılacak adımların yani faiz artırımlarının sınırlı bir etkisinin olacağını söyleyen Demir, “Şu anda Türkiye'nin enflasyonla mücadele için öncelikle kurumsal yapılanmayı yeniden tamamlaması, tasarlaması gerekiyor. Etkin bir Merkez Bankası, etkin bir maliye politikası, güçlü rezervler, bütün bunların en azından yeniden inşa edildiğinin mesajının verilmesi lazım” dedi.
“80 yılda inşa edilmiş kurumların son 5 senede bütün itibarı elinden alındı”
Enflasyonla mücadele için bahsettiği yöntemlerin uygulanması noktasında zaman gerekeceğini belirten Demir, sözlerini şöyle tamamladı:
“80 yılda inşa edilmiş kurumların son 5 senede bütün itibarı elinden alındı. Yeniden o itibarı yaratabilmek ‘Hadi ben bu itibarı yaratıyorum’ dediğinizde olabilecek bir şey değil. Bakın mesela bugün TÜİK'i konuşuyoruz. En azından daha yüksek enflasyon açıkladı. Bir düzelme olduğunu söyleyebilir miyiz? Böyle bir şey olmaz, mümkün değil. Dolayısıyla tabii ki zamana ihtiyaç var. Yani 5 senede bozulan bir makineyi ertesi gün tamir edemezsiniz. O yüzden maalesef zaman alacak. Ama umalım ki bu seferki sabır karşılığını versin. Bir daha böyle durumlara düşürmeyecek bir arka planı oluşturulsun.”
