ABD Başkanı Donald Trump'ın ithal otomobillere yönelik açıkladığı yeni tarifelerin, küresel ticaretteki gerilimi artırmasının yanı sıra tüketiciler için fiyat artışlarına yol açabileceğinden endişe duyuluyor.
Başkan Trump, 2 Nisan'da açıklanması planlanan karşılıklı tarifeler öncesinde, ithal otomobil ve hafif ticari araçlar ile temel otomobil parçalarına yüzde 25 gümrük vergisi uygulanmasına yönelik kararnameyi imzaladı. Beyaz Saray'da düzenlenen imza töreninde konuşan Trump, bunu "Amerika'nın kurtuluş gününün başlangıcı" olarak nitelendirdi.
Trump, söz konusu tarifelerin 2 Nisan'da yürürlüğe gireceğini belirterek, ABD'de üretilen otomobillere tarife uygulanmayacağını aktardı. Beyaz Saray yetkilisi Will Scharf, Trump'a imzalatmak üzere kararnameyi sunarken, otomobil tarifeleri ile ABD için yıllık 100 milyar dolardan fazla gelir sağlamasının beklendiğini belirtti.
Beyaz Saray tarifelerin, Amerikan otomotiv sektörünü güçlendireceğini savundu
Tarifelere ilişkin Beyaz Saray'dan yapılan açıklamada da yüzde 25 oranındaki gümrük vergisinin sedan, SUV, crossover, minivan ve kargo van gibi araçlar ile hafif ticari araçların yanı sıra motor, şanzıman, güç aktarma parçaları ve elektrikli bileşenler gibi temel otomobil parçalarına uygulanacağı, gerekirse ek parçalara da vergi getirilmesi için süreçlerin başlatılacağı kaydedildi.
ABD-Meksika-Kanada Anlaşması (USMCA) kapsamında, ABD'ye otomobil ithal eden firmaların, araçlarının içeriğinde yer alan Amerikan malı bileşenlerini sertifikalandırma fırsatına sahip olacağının bildirildiği açıklamada, tarifenin yalnızca ithal bileşenlere uygulanacağı aktarıldı.
Açıklamada, ithal otomobil ve parçalarına tarife uygulama kararının, ABD'nin otomotiv sektörünü koruyacağı ve güçlendireceği vurgulandı. Yabancı otomobil endüstrilerinin "haksız sübvansiyonlar ve agresif sanayi politikalarıyla" büyürken ABD'nin üretiminin durakladığı belirtilen açıklamada, 1985'te ABD'deki Amerikan sahipliğindeki tesislerin 11 milyon otomobil üreterek, toplam yerli üretimin yüzde 97'sini oluşturduğu hatırlatıldı.
Amerikalıların geçen yıl aldığı araçların yarısı ithal
Beyaz Saray tarafından paylaşılan bilgilere göre, 2024 yılında Amerikalılar yaklaşık 16 milyon araç satın aldı ve bunların yüzde 50'sini ithal araçlar oluşturdu.
Ayrıca 2024'te ABD'nin otomobil parçalarındaki ticaret açığı 93,5 milyar dolara ulaştı. Öte yandan, ABD'de Amerikan ve yabancı firmalar dahil olmak üzere otomobil ve otomobil parçaları endüstrisinde yaklaşık bir milyon kişinin istihdam edildiği kaydedildi.
Geçen yıl itibarıyla otomotiv parça üretiminde yaklaşık 553 bin 300 kişinin istihdam edildiği, bu rakamın 2000 yılından bu yana yüzde 34 azaldığı bildirildi.
ABD, otomobil ithalatının 3'te birini Meksika'dan yapıyor
ABD Ticaret Bakanlığı verilerine göre, geçen yıl 243,5 milyar dolar tutarında otomobil ithal eden ABD'nin bu alandaki ihracatı 56,7 milyar dolar seviyesinde kaldı. ABD'nin 2024'te en çok otomobil ithalatı gerçekleştirdiği ülke ise 78,5 milyar dolarla Meksika oldu. ABD bu ülkeden toplam otomobil ihracatının yüzde 32,2'sini gerçekleştirdi.
Japonya ise yüzde 16,3'lük payıyla geçen yıl ABD'ye en çok otomobil satan ikinci ülke olarak dikkati çekti. Japonya'dan ithal edilen otomobillerin tutarı 39,73 milyar dolar olarak hesaplandı.
ABD, aynı dönemde Güney Kore'den 36,64 milyar dolar, Kanada'dan 31,16 milyar dolar ve Almanya'dan 24,78 milyar dolar tutarında otomobil ithal etti. Bu ülkelerin ABD'nin toplam otomobil ithalatından aldığı pay sırasıyla yüzde 15,1, yüzde 12,8 ve yüzde 10,2 oldu.
Ülkenin otomobil en çok ithal ettiği diğer ülkeler de 8,19 milyar dolarla Birleşik Krallık, 6,25 milyar dolarla Slovakya, 3,86 milyar dolarla İsveç, 3,33 milyar dolarla İtalya ve 2,55 milyar dolarla Çin olarak sıralandı.
ABD'li araştırma şirketi Bernstein'a göre, ABD'de satılan tüm araçların neredeyse yarısı ve bu ülkede monte edilen bileşenlerin yaklaşık yüzde 60'ı ithal ediliyor.
Tarifelerin otomobil fiyatlarını artıracağı öngörülüyor
Trump'ın otomobil endüstrisine yönelik tariflerinin özellikle tedarik zincirinin son derece entegre olduğu Kuzey Amerika'daki otomobil üreticileri için operasyonları aksatma riski taşıyor. ABD'nin ithal otomobillere yönelik tariflerinin ülkenin ticaret partnerleriyle halihazırda artan tarife gerilimini daha da tırmandırması bekleniyor.
Cox Automotive'in otomotiv sektörüne ilişkin analizine göre, tarifelerin yürürlüğe girmesi halinde nisan ortasına kadar Kuzey Amerika'daki araç üretiminin neredeyse tamamında aksama yaşanacağı ve bunun günlük 20 bin daha az araç üretilmesine yani üretimde yaklaşık yüzde 30'luk bir düşüşe yol açacağı tahmin ediliyor.
Yeni tarifelerin enflasyonist baskıları artıracağından da endişe duyulurken, ABD'li tüketiciler için otomobil fiyatlarını daha pahalı hale getireceği belirtiliyor.
Anderson Economic Group'un analizine göre, Meksika ve Kanada'ya yönelik tarifelerin yeni otomobil fiyatlarını 12 bin 200 dolara kadar artırabileceği tahmin ediliyor.
Trump, yatırımların "tarifelerin işe yaradığının göstergesi" olduğunu savunmuştu
ABD yönetimi, fentanil ve düzensiz göçmen akışını gerekçe göstererek büyük ticaret partnerlerinden Meksika ve Kanada'ya getirdiği yüzde 25 gümrük vergisini 4 Mart'ta uygulamaya başlamıştı.
Ancak otomobillerin de dahil olduğu ABD-Meksika-Kanada Anlaşması (USMCA) ile uyumlu mallar 2 Nisan'a kadar bu tarifelerden muaf tutulmuştu.
ABD Başkanı Trump bu hafta Güney Koreli şirket Hyundai'nin ABD imalat endüstrisine 5,8 milyar dolarlık yatırım yapacağını belirtmiş, bunun şirketin gelecek birkaç yılda ülkede yapacağı 21 milyar dolarlık yatırımın bir parçası olduğunu kaydetmişti.
Bu yatırımın tarifelerin güçlü bir şekilde işe yaradığının göstergesi olduğunu öne süren Trump, "Hyundai çeliği Amerika'da üretecek ve arabalarını Amerika'da yapacak. Sonuç olarak herhangi bir gümrük vergisi ödemek zorunda kalmayacak. Biliyorsunuz, ürününüzü Amerika'da yaparsanız tarife yok, bu yüzden bu kadar çok insan geliyor." değerlendirmesinde bulunmuştu.
ABD'deki araç üretimini artırma sözü veren Stellantis de 5 milyar dolarlık yatırım yapacağını duyurmuştu. Öte yandan Trump, Volkswagen, Honda, Nissan, Rolls-Royce ve Volvo gibi şirketlerin otomobil imalatını artırma veya üretimlerini ABD'ye kaydırma gibi planlarını aktardı.
Tarifeler otomobil üreticilerinin hisselerini vurdu
Otomobillere yönelik tarife açıklaması piyasaların kapanmasının ardından gelse de gün içinde Trump'ın bu konuda bir duyuru yapacağının bildirilmesi sonrası otomobil üreticilerinin hisselerinde düşüş görüldü.
ABD'li otomobil üreticilerinden General Motors'un hisseleri yüzde 3 değer kaybetti. Hollanda merkezli çok uluslu otomotiv şirketi Stellantis'in New York borsasında işlem gören hisseleri de yüzde 3,5 geriledi.
Trump'ın seçim zaferinin ardından hızlı bir yükseliş kaydetmesine karşın yıl başından bu yana hisselerindeki düşüş yüzde 30'u aşan Elon Musk'ın sahibi olduğu Tesla'nın hisseleri de tarife endişeleriyle yüzde 5,5 düşüş kaydetti.
ABD Ticaret Bakanlığı verilerine göre, ABD'nin 2024'te en yüksek tutarda (milyar dolar) otomobil ithalatı yaptığı ilk 10 ülke şöyle:
Ülkeihracat (milyar dolar)Meksika78,50Japonya39,73Güney Kore36,64Kanada31,16Almanya24,78Birleşik Krallık8,19Slovakya6,25İsveç3,86İtalya3,33Çin2,55
