Sosyal medya kullanımının bilinçsiz şekilde artması çocuklar ve gençler arasında akran zorbalığına varacak derecede olumsuz sonuçlar doğuruyor. Son zamanlarda ilkokul ve liselerde çekilen görüntülerin medyada yer alması, çocukluk çağından itibaren sağlıklı sosyal medya kullanımı konusunu da gündeme getirdi.
Peki çocuklar sosyal medya ile nasıl tanışmalı? Ebeveynlere bu konuda düşen görevler nelerdir? Anne babaların çocuklarını sosyal medya hesaplarından paylaşmalarının olumlu ve olumsuz yanları nelerdir? Çocuklar ile birlikte sosyal medya birlikte nasıl daha sağlıklı kullanılabilir? Tüm bu soruların cevabını Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Görsel İletişim Tasarımı Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Ali Murat Kırık, Elipshaber için değerlendirdi.
Ebeveynlerin çocuklarını sosyal medyada paylaşmaları doğru mu?
Ebeveynlerin kendi çocuklarını onaylanma ve beğenilme arzusu dürtüsü ile paylaşmaları konusunda açıklama yapan Prof. Dr. Kırık, şöyle konuştu:
“Ebeveynlerin kendi çocuklarını onaylanma ve beğenilme arzusu ile paylaşmaları, hem olumlu hem de olumsuz sonuçlar doğurabilecek bir durumdur. Olumlu yönden bakıldığında, ebeveynlerin çocuklarının başarılarını ve başarısızlıklarını paylaşmaları, çocukların kendilerini değerli ve sevilmiş hissetmelerine yardımcı olabilir. Ayrıca, çocukların kendilerini ifade etmelerine ve kendi kimliklerini geliştirmelerine de katkıda bulunabilir.
Çocuklar özgüven eksikliği yaşayabilir
Olumsuz yönden bakıldığında, ebeveynlerin çocuklarının onaylanma ve beğenilme arzusu ile paylaşmaları, çocukların kendilerini başkalarının görüşlerine göre değerlendirmelerine ve özgüven eksikliği yaşamalarına neden olabilir. Ayrıca, çocukların gerçekçi olmayan beklentiler geliştirmelerine ve başarısız olduklarında hayal kırıklığına uğramalarına yol açabilir.”
Prof. Dr. Ali Murat Kırık
Sosyal medya kullanımı konusunda anne babalara düşen görevler
Çocukların koşulsuz sevgi ile onaylanma ihtiyacının karşılandığını göz önünde bulundurmak gerektiğini ifade eden Prof. Dr. Kırık, “Ebeveynlerin çocuklarının onaylanma ve beğenilme arzularını sağlıklı bir şekilde geliştirmelerine yardımcı olmak için ilk adım, çocukların duygularını ve ihtiyaçlarını anlamaya çalışmaktır. Her çocuk farklı şekillerde bu arzularını ifade edebilir; bu nedenle, ebeveynler empati ile yaklaşarak çocuklarına destek olmalıdır. Koşulsuz sevgi ve destek, çocukların onaylanma ihtiyaçlarını karşılamak için önemli bir temel oluşturur. Ebeveynler, çocuklarına değerli olduklarını ve sevildiklerini hissettirmeli, böylece çocuklar dışsal onaylara olan bağımlılıklarını azaltabilirler.” dedi.
Çocukların yetenekleri keşfedilmeli
“Çocukların kendi değerlerini ve yeteneklerini keşfetmelerine yardımcı olma konusundaki görev de ebeveynlere düşer. Ebeveynler, çocuklarına çeşitli deneyimler sunarak kendi benlik değerlerini geliştirmelerine destek olmalı ve bu süreçte rehberlik etmelidir.
Başarı ve hataları açıkça paylaşmaya teşvik etmek, çocukların duygusal gelişimine olumlu katkı sağlar. Ancak, ebeveynler bu süreçte çocuklarına gerçekçi övgüler sunmalı ve hatalardan ders çıkarmalarını teşvik etmelidir. Ayrıca, ebeveynler çocuklarına başkalarının görüşlerinin önemli olduğunu, ancak bu görüşlerin kendi değerlerini belirlemediğini öğretmelidir. Çocuklara kendi değerlerini oluşturmaları için rehberlik etmek ve kişisel değerlerin bağımsızlığını vurgulamak önemlidir. Bu yaklaşımlar, ebeveynlere çocuklarının sağlıklı bir onaylanma ve beğenilme arzusu geliştirmeleri konusunda yardımcı olabilir.”
Çocuklarla birlikte sosyal medya nasıl kullanılmalı?
Çocukların kitle iletişim araçlarından uzak kalmasının mümkün olmadığı bu dijital çağda, Prof. Dr. Kırık, çocukların sosyal medya kullanımının sınırlı ve düzenli olması gerektiğini ifade etti ve şunları söyledi:
“Çocuklarla birlikte sosyal medya kullanımını daha sağlıklı hale getirmek için ebeveynlerin dikkat etmeleri gereken birkaç önemli nokta bulunmaktadır. Çocuklara internet güvenliği, çevrimiçi etiketler ve dijital vatandaşlık konularında eğitim vermek, onların dijital dünyayı anlamalarına ve riskleri fark etmelerine yardımcı olacaktır. Hangi bilgilerin paylaşılması gerektiği ve kimliklerini nasıl koruyacakları konusunda bilinçlendirilmeleri önemlidir.”
Güvenli dijital ortam oluşturmak önemli
“Ebeveynler, çocukların sosyal medya kullanımını sınırlamalı ve bu kullanımı düzenli bir şekilde denetlemelidir. Belirli bir yaşa kadar çocukların sosyal medya hesapları açılmasını ertelemek ve hangi platformların kullanılacağına birlikte karar vermek, çocukların dijital dünyaya daha sağlıklı bir şekilde adım atmalarını sağlar. Düzenli olarak aile içinde çocuklarla sosyal medya konuşmaları yapmak, onların çevrimiçi etkileşimlerini anlamak ve güvenli bir dijital ortam oluşturmak önemlidir. Çocukların deneyimlerini paylaşmaları ve olası riskleri konuşabilmeleri için açık bir iletişim ortamı sağlamak gerekir.”
Güvenlik kontrolleri yapılmalı ve gerekli önlemler alınmalı
Çocukların sosyal medyada güvenliği için uyarılarda bulunan Prof. Dr. Kırık, sözlerini şu şekilde tamamladı:
“Çocukların sosyal medya hesaplarının gizlilik ayarlarını düzenlemek ve güvenlik kontrollerini kontrol etmek, onların çevrimiçi güvenliklerini sağlamak adına önemlidir. Kimlik bilgilerini korumak için gerekli önlemleri almak bu konuda etkili bir adım olacaktır. Çocuklara, çevrimiçi etiketler ve hoşgörü konusunda eğitim vermek, olumsuz çevrimiçi davranışları tanımalarına ve bu konuda nasıl tepki vereceklerini öğrenmelerine yardımcı olur. İnternet üzerindeki olumlu etkileşimlerin vurgulanması önemlidir.”
Muhabir Şevval Dalgıç
