19 sendika ve 2 aile hekimliği federasyonu, hekim, hemşire, ebe ve sağlık emekçilerinin ortak sorunlarına çözüm üretme ve seslerini duyurmak amacıyla birlikte mücadele etmek için Sağlık ve Sosyal Hizmet Birlik ve Mücadele Platformu’nu (SABİM) kurdu. Sağlık emekçilerinin güncel sorunları ve 7. Dönem Toplu Sözleşme talepleri konusunda uzun süredir toplantılar yapan Platform, bugün Ankara’da düzenlediği basın toplantısı ile 1-2 Ağustos’ta tüm yurtta iş bırakma eylemi kararı duyurusu ve deklarasyon açıklaması yaptı.

Ortak açıklamayı, Hekim Birliği Sendikası Genel Başkan Yardımcısı ve SABİM Dönem Sözcüsü Dr. Yakup Gökhan Doğramacı okudu. Doğramacı şunları ifade etti: 

“Hekimler, hemşireler, ebeler gibi hiçbir sağlık ve sosyal hizmet çalışanının, mevcut sistem içerisinde hizmet sunabilecek tahammülü kalmamıştır. Taleplerimizi dile getirme amaçlı ilk iş bırakma eylemimiz, 7. Dönem Toplu Sözleşme görüşmelerinin başlayacağı 1 ve 2 Ağustos 2023 tarihlerinde gerçekleşecektir. Her iş bırakma eylemimizde olduğu gibi poliklinik hizmeti gibi elektif hizmetler verilmeyecek, ancak acil durumlar iş bırakma eyleminden muaf tutulacaktır.

Sağlık sisteminde kaliteli hizmet sunumu için yeterli zamana, yeterli ücrete ve hak edilen saygınlığı görme ihtiyacı vardır. 3-5 dakikalık muayene süreleri ile sürdürülmeye çalışılan bu sistemde hastalar iyileşememekte, tahlil ve tetkiklere yüklenilmekte, defansif tıp gelişmekte ve hastaların iyileşerek sistem dışına çıkması sağlanamadığından, sürekli sistem içerisinde kalmaya zorlanarak, gereksiz yoğunluk oluşturmaktadır. Aşırı yoğunluk ve baskı temelinde inşa edilmiş bu gereksiz, anlamsız ve şiddete davetiye çıkaran kör sarmal artık sona ermelidir. İnşa edilecek ideal sağlık sistemi için 15-20 dakikalık muayene süreleri esas alınmalı ve ‘Hakkıyla Görev’ bilinciyle hareket edilmelidir.

Bizlerin, iyileştirme kadar, sağlığı koruma ve geliştirme görevleri vardır. Aile hekimliğinde tarama ve izlemler gibi koruyucu sağlık hizmetlerine yoğunlaşılmalıdır. Cari ödeme yetersizliği sebebiyle, aile sağlığı merkezleri (ASM) kapanmakta ve aile hekimliği sistemi, sekteye uğrama tehlikesi ile karşı karşıya kalmaktadır. Yine yetersiz ücretler sebebiyle ASM’lerde görev alan sağlık çalışanları TSM’leri (toplum sağlığı merkezi) tercih etmeye başlamıştır. Mevcut şartlarda ülkemizin içerisinde bulunduğu enflasyonist ortam sebebiyle yapılacak her türlü ücret artışının yetersizliği ise aşikardır. Bu sebeple insanca yaşam için maaş alt sınırı, yoksulluk sınırı olmalıdır. En düşük sağlık çalışanı yoksulluk sınırının üzerinde, en düşük hekim maaşı ise bunun en az 3 katı olmalıdır. Sağlık çalışanlarının maaşları, aldıkları eğitimlere, yaptıkları işlerin niteliğine ve risklerine göre belirlenmeli, hiçbir sağlık çalışanının verdiği emek karşılıksız kalmamalıdır.

Şiddete karşı etkili ve caydırıcı, yol ve yöntemler belirlenmeli ve pratikte uygulanmalıdır. Sağlık sisteminin yeniden inşası hekimlere ve sağlık çalışanlarına duyulacak saygı ve sevgi inşasıyla mümkün olacaktır. Artık hem yitirilen saygınlığın yeniden iadesi hem de yetersiz ücretlerin yoksulluk sınırı baz alınarak belirlenmesinde, alınan eğitim ve sorumluluk esas olmalıdır. Aksi takdirde bu gelir adaletsizliğinin olduğu yerde kimse meşakkatli eğitim sürecine göğüs germeyecek, ileride sağlık hizmeti verecek kadrolar yetişmeyecek ve sağlık hizmeti alabilme imkânı dahi kalmayacaktır. Fazla mesai saatleri için isçilere, uzman hekimlerin 2,5 katı; hemşirelerin ve sağlık çalışanlarının 4 katı ödeme yapılıyor olması durumun vahametini göstermektedir. Dikey hiyerarşik ücret ödemesi için gerekli düzenlemeler ivedilikle yapılmalıdır. 

Bundan sonraki süreçlerde, ortak eylem ve söylem bilinciyle, birlikte hareket edilecektir. Toplu sözleşme taleplerinin beklentileri karşılamaması, gerekli ücret düzenlemelerinin yapılmaması, kötü çalışma koşullarının ortadan kaldırılmaması ve şiddetin önlenmemesi halinde, birliktelik sayesinde mevcut yaşanan sıkıntılara daha güçlü itiraz edilecektir. Nitelikli sağlık hizmeti oluşumu için verilecek bu mücadelede sadece kendimiz için değil hastalarımız için de mücadele ettiğimizin bilinciyle tüm halkımızı yanımızda olmaya davet ediyoruz. Şimdi SABİM Platformu olarak; Şiddet, Mali Haklar, Özlük Hakları, Çalışma Koşulları ve Liyakat şeklindeki 5 temel başlık altında, 5’er madde olmak üzere toplam 25 ortak talebimizi açıklıyoruz:

ŞİDDET

  1. Sağlık Bakanlığı bünyesinde ilgili tüm meslek örgütleri ve sendikaların da temsil edildiği Şiddetle Mücadele Kurulu kurulmalıdır.
  2. Kamu çalışanlarına yönelik şiddet vakalarının önlenmesinde etkin yasal düzenlemelerin yanı sıra işyerlerinde de gerekli teknik önlemler alınmalı, ilgili birimler kurulmalıdır.
  3. Beyaz kod veren sağlık çalışanı olayın olduğu gün idari izinli sayılmalıdır.
  4. Aile sağlığı birimlerinde güvenlik görevlisi bulundurulmalıdır. Bu güvenlik görevlilerinin mali ve sosyal hakları Sağlık Bakanlığı tarafından karşılanmalıdır.
  5. Şiddet kadar, kurumlarda yaşanan mobbingin de önemi kavranmalı, buna ilişkin yasal mevzuat düzenlenmelidir.

MALİ HAKLAR

  1. Tüm sağlık ve sosyal hizmet çalışanlarının ücretleri, en düşük devlet memuru aylığı yoksulluk sınırı üzerine çıkarılarak, emekli aylığına yansıyacak şekilde tek kalem maaş olarak ödenmelidir. Uzman hekim maaşı yoksulluk sınırının üç katı olacak şekilde düzenlenmeli; tüm sağlık ve sosyal hizmet çalışanlarının maaşları da eğitim düzeyi, hizmet yılı, mesleki sorumluluklar ve riskler gözetilerek yeniden belirlenmelidir. Tüm çalışanların vergi oranı yüzde 15 olarak sabitlenmelidir.
  2. Nöbet ücretleri, aylık ücretin saat başına düşen tutarın en az 2 katı olacak şekilde ödenmelidir. Bu nöbet ücretleri, riskli birim, gece çalışma ile resmi ve dini bayramlar için yüzde 100 arttırılmalıdır. Nöbet ücretlerinin takip eden ayın en geç 15’inde genel bütçeden ödenmesi hüküm altına alınmalıdır.
  3. Tüm kamu sağlık ve sosyal hizmet çalışanlarına kendi bayram ve mesleki kutlama günlerinde (14 Mart Tıp Bayramı, Hemşireler Günü, Ebeler Günü, Sağlıkçılar Günü vb.) bir maaş tutarında tediye verilmelidir. Ayrıca, tüm sağlık ve sosyal hizmet çalışanlarına yılda iki kez bir maaş tutarında ikramiye verilmelidir.
  4. Aile hekimi ve aile sağlığı çalışanlarından yıllık izin, ölüm izni ve hastalık raporlarında maaş kesintisi yapılmamalıdır. Aile sağlığı çalışanlarının 1,5 olan tavan ücret katsayısı 3’e çıkarılmalıdır. ASM gider ödeneği kalemi oranları; Sosyo-gelişmişlik ödemesinde, bölge oranları ve deprem bölgesi öncelikli olarak güncellenmeli ve çarpan katsayısı; Aile Hekimliği Sözleşme ve Ödeme Yönetmeliğinde yer alan ilk 1000 puana kadar olan hak ediş kalemi katsayısı yüzde 100 arttırılmalıdır. ASM’ler güvenlikli fiziki koşulları uygun olacak şekilde, kamu tarafından inşa edilmelidir. Bunlar gerçekleşinceye kadar ASM’lerin kira, personel ve her türlü giderleri merkezi bütçeden karşılanmalıdır.
  5. Aile hekimliği dahil tüm sağlık ve sosyal hizmet çalışanlarına; giyim yardımı, aile yardımı, çocuk yardımı, kira yardımı, ölüm yardımı ve ulaşım yardımı güncel ekonomik rakamlara ve hizmet bölge ve gruplarına göre belirlenip ödenmelidir. Afet bölgelerinde görev yapan sağlık ve sosyal hizmet çalışanlarının barınma ihtiyaçları acilen karşılanmalıdır.

ÖZLÜK HAKLARI

  1. Fiili hizmet süresi zammı (yıpranma payı hakkı) yıl başına 90 gün olarak, tüm sağlık ve sosyal hizmet çalışanlarını kapsayacak ve geçmişe de dönük olacak şekilde yeniden düzenlenmelidir.
  2. Kamuda sözleşmeli istihdama ve hizmet alım sözleşmelerine son verilmeli, kadrolu, güvenceli çalışma biçimi sağlanmalıdır. Lisansüstü eğitimini tamamlayarak YÖK tarafından tanınan alanlarda uzmanlığını alanlar için kadro açılmalı ve istihdam edilen çalışanlara uzmanlık tazminatı verilmelidir.
  3. Yüz yüze veya uzaktan gerçekleştirilen hizmet içi eğitimlerin süresi mesaiden sayılmalı ve mesai saatleri sonrası yapılan eğitimler için nöbet ücreti ödenmelidir.
  4. 5510 ve 5434 sayılı kanunlara göre emekli olanlar ile çalışanlar arasındaki emekli aylığı farklılığı giderilmelidir.
  5. Sağlık ve sosyal hizmet kolu dahilinde bulunan kurum ve kuruluşlarda mazeret atamalarında aile birliğinin sağlanmasına engel teşkil eden sınırlamalar ortadan kaldırılmalıdır. Üniversite hastaneleri arasındaki tayin sorunu çözülmelidir.

ÇALIŞMA KOŞULLARI

  1. Sağlık ve sosyal hizmet çalışanları, kendi kadro ünvanlarına uygun pozisyonlarda çalıştırılmalıdır.
  2. Eşi ölen veya boşanma sebebi ile çocuğunun velayeti verilmiş olan sağlık çalışanına, isteği dışında gece nöbeti
  3. Nöbet tutulan hastanelerde 10 yaşından küçük çocuğu olan sağlık çalışanları için, nöbette çocuklarının bakım ve gözetimi için 7/24 hizmet veren kreş imkânı, idare tarafından sağlanmalıdır.
  4. Sağlık çalışanlarının iş yükünü artıran personel eksikliği giderilmeli, gerekli personel istihdamı sağlanmalıdır. Kamudaki farklı istihdam modelleri ortadan kaldırılmalıdır.
  5. OECD verileri ile hasta başına düşen sağlık çalışanı verileri göz önüne alınarak ve ortalamalara dikkat edilerek sağlık çalışanı atamaları yeterli düzeyde yapılmalıdır.

LİYAKAT

  1. Görevde yükselme sınavlarında mülakat kaldırılmalıdır.
  2. Sözleşmeli yöneticilik modelinden vazgeçilmeli; tüm yöneticiler ehliyet ve liyakat kriterlerine göre, merkezi bir şekilde atanmalıdır.
  3. Tüm birim amirlerinin belirlenmesinde; objektif ve liyakate uygun kişilerin aday olabileceği ve işyeri çalışanlarının da görüşünün alınacağı, belirli bir süre için seçileceği bir sistem, yönetmelik ile düzenlenmelidir.
  4. Yönetici pozisyonunda görev yapan çalışanlar, sendika üyesi olamayacaklar kapsamına alınmalıdır.
  5. Sendika üyeliği ve üyelikten çekilme işlemleri E-Devlet üzerinden yapılmalıdır.”

SABİM’in bileşenlerini temsil eden sendika ve aile hekimliği federasyonları da şunlar;

“Aile Hekimleri Dernekleri Federasyonu (AHEF), Aile Hekimliği Çalışanları Sendikası (AHESEN), Aile Sağlığı Çalışanları Ebe ve Hemşire Dernekleri Federasyonu (ASEF), Anadolu Sağlık ve Sosyal Hizmet Çalışanları Sendikası (ANADOLU SAĞLIK-SEN), Bağımsız Sağlık ve Sosyal Hizmetler Kamu Görevlileri Sendikası (BAĞIMSIZ SAĞLIK-SEN), Birinci Basamak Sağlık Çalışanları Birlik ve Dayanışma Sendikası (BİRLİK VE DAYANIŞMA SENDİKASI), Birlik Sağlık ve Sosyal Hizmet Çalışanları Sendikası (BİRLİK SAĞLIK-SEN), Genel Sağlık ve Sosyal Hizmet Kolu Kamu Çalışanları Sendikası (GENEL SAĞLIK-İŞ), Hekim Birliği, Sağlık ve Sosyal Hizmetler Çalışanları Sendikası (HEKİM BİRLİĞİ), Hekim ve Diğer Sağlık Çalışanları Kamu Sağlık ve Sosyal Hizmetler Sendikası (HEKİMSEN), Hemşireler ve Tüm Sağlık Profesyonelleri Sendikası (HEP-SEN), Hürriyetçi Sağlık ve Sosyal Hizmetler Çalışanları Sendikası (HÜRRİYETÇİ SAĞLIK SEN), Liyakatli Sağlık ve Sosyal Hizmet Çalışanları Sendikası (SAĞLIK LİYAKAT-SEN), Sağlık Hizmetleri Sendikası (SAHİM-SEN), Sağlık Çalışanları ve Sosyal Hizmet Sendikası (SAĞLIK ÇALIŞANLARI SENDİKASI), Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES), Sağlık ve Sosyal Hizmet Çalışanları Hak Sendikası (SAĞLIK HAK-SEN), Sağlıkçı Birliği Sağlık ve Sosyal Hizmet Çalışanları Sendikası (SAĞLIKÇI BİRLİĞİ SENDİKASI), Tabip ve Diğer Sağlık Çalışanları Sağlık ve Sosyal Hizmetler Kamu Görevlileri Sendikası (TABİP-SEN), Tüm Sağlık ve Sosyal Hizmet Çalışanları Sendikası (TÜM SAĞLIK SEN), Yenilikçi Sağlık ve Sosyal Hizmet Çalışanları Sendikası (YENİ SENDİKA)”

Kaynak: anka