Deniz ulaşımının karbondan arındırılması için çalışmalar yürütüldüğünü de belirten Dedetaş, "İstanbul'da deniz toplu taşıması yapan şehir hatları ve özel sektörün tek bir gemi üzerinde, iskele birliği, tarife birliği gibi konulara geçmeyi planlıyoruz. Karbon azaltmayı hedefliyoruz. Bu dönüşümde yüzde 60'a yakın bir karbon azaltımı söz konusu olacak" dedi.
2019 yılı Ağustos ayından bu yana Şehir Hatları Genel Müdürlüğü'nü 42 yaşındaki Gemi İnşaatı ve Deniz Teknolojisi Mühendisi Sinem Dedetaş üstleniyor. Deniz yolu ulaşımı ve tersane faaliyetlerindeki önemli başarılarının yanı sıra İstanbul'un mirası niteliğindeki Paşabahçe ve Kızıltoprak vapurlarının restore edilerek yeniden denizle buluşturulmasına katkı sağlayan Dedetaş, 4 buçuk yıllık görev süresince kadın istihdamına da büyük önem verdi. Haliç Tersane'sinin yeniden canlanmasını da sağlayan Dedetaş, başarılarıyla bu yılın Fark Yaratan Kadınları arasına adını yazdırdı.
Şehir Hatları AŞ'nin ilk kadın genel müdürü olan Dedetaş, İstanbul'un deniz toplu ulaşımıyla ilgili hedefleri ve başarılarını anlattı.
Tersaneyi tersaneci gibi işletmeye başladık; ürettiği gelir 200 milyonlara geldi
Dedetaş, "İstanbul deniz ulaşımını canlandırmak adına 20 olan hat sayımızı 32'ye çıkarttık. İlave hatlarımız oldu ve günlük sefer sayımızı 700'lü rakamlardan 900'lü rakamlara çıkartabildik. 7/24 İstanbul'a deniz ulaşımı hizmeti sağlayan deniz taksilerimizi tersanede ürettik ve sefere aldık. İskelelerde değişikliklere gittik. Vapur kafeleri hayatımıza aldık, bütün gemilerimizin içinde büfe alanlarını şehir hatlarının işlettiği vapur kafe alanlarına dönüştürdük. Aynı şekilde iskelelerimizde de vapur kafe alanlarıyla birlikte kütüphaneler oluşturduk. Burada sosyal alanlara ve sosyal belediyeciliğe yönelik hizmetlerdi bunlar. Boş binaların özellikle gençler tarafından çok tercih edildiğini görüyoruz, mutlu oluyoruz. Geldiğimizde tersane kapanma noktasındaydı. Kendi gemilerimizin bakımlarını her zaman tersanede yapıyoruz ama deniz ulaşımı her ne kadar kamusal bir hizmet ve gider odaklıysa da tersane bir o kadar gelir odaklı bir yer. Bu sebeple deniz ulaşımını desteklemek adına biz tersaneyi tersaneci gibi işletmeye başladık. Buradan da gelir üretmeye başladık. O da yıllık 200 milyonlara geldi, tersanenin kendi başına ürettiği gelir. Sıfırdan buraya getirdik diyebiliriz. Bütün tersanenin hem bakım tutum faaliyetleri hem yeni inşa faaliyetleri başladı. Şu anda 4 yılda 400'e yakın 360'larda sayı gemilerin bakım tutumunu yaptık. Bunlar hem şehir hatlarının kendi vapur filosu ama ondan ziyade özel sektöre kamu gemilerine ciddi bakım anlaşmaları yaptıkö ifadelerini kullandı.
Bu yıl 5 geminin inşasına başlandı; adalara çalışan arabalı gemi olacak
Dedetaş, "Yeni inşaları başlattık, 56 tane yeni inşa ürettik 4 yılda. Küçük tekne, bunların 50 tanesi deniz taksi, deniz taksilerin de 5 tanesi hibrit tekneler. Bu da kamuda bir ilk. 6 tane, temizlik tekneleri, pilot botlar ve hizmet tekneleri şeklinde gerçekleşti. Bunlar tamamlandı. Bu yıl da yeni 5 geminin inşasına başladık. Bunun 4 tanesi kamuya hizmet botu, 1 tanesi de İBB'nin arabalı gemisi olacak, Adalar'a çalışan… Onların da ihaleleri tamamlandı ve başladık. Aslında görev süresini 5 sene olarak düşünürsek 5 senede 62 tane yeni inşa tersane yapmış olacakö dedi.
Kadın denizciler gemilerde çalışmaya başladı
Fırsat eşitliğine de dikkat çeken Dedetaş, "Birikmişimiz devraldığımızda 7 milyondu şu anda o 270 milyona çıktı. İstihdam noktasında bizim gurur duyduğumuz ve sevindiğimiz haber fırsat eşitliğini şehir hatlarında yaşıyor, yaşatabiliyor olmamız. Daha önce değerlendirilmeyen kadın adayların tamamı 2019'dan sonra değerlendirmeye alındı ve ilk kadın denizcilerimiz ekip olarak bizim gemilerimizde, vapurlarımızda çalışmaya başladı. Deniz taksiye ilk kadın kaptanımız başladı. Şirketin bütün yönetim kadrolarında, genel müdür de daha önce hiç atanmamış ama müdürler, şefler, yönetici kadrolarında da bu fırsat eşitliğini sağlayabildik. Ondan çok mutluyuz. Toplamda istihdamımız yüzde 70 arttı ama kadın istihdamımız yüzde 270 arttı. Dolayısıyla kadın istihdamında ciddi bir artış sağladık. Bunu sadece kadın iş gücüne katılması değil, bir tarafta toplu taşıma sektöründe aslında yolcuların da daha güvenli ve mutlu şekilde yolculuk etmesi için… Kadın yolcuların da toplu taşımaya teşvik edilmesi için önemli bir unsur. Trende, gemide, diğer toplu taşımalarda kadın sürücü görmesi bu da dikkat ettiğimiz başka bir konu" diye konuştu.
İsmail Hakkı Durusu Vapuru 2024 Ocak ayında suya inecek
Tersanede yapılan restorasyon çalışmaları hakkında da konuşan Dedetaş, "Şu an İsmail Hakkı Durusu var, 2024 Ocak ortası gibi suya indirmeyi planlıyoruz. Küçük bir römorkörümüz var aynı şekilde, uzun yıllardır hizmet vermiş, atıl duruma gelmiş. İki tane daha restorasyonu tamamlanacak bir vapur olmak üzere çalışmamız var. Turan Emeksiz de burada, onun durumu biraz farklı. O da son buharlı gemi. Onun tekrar buharlı vaziyette geri dönüşü çok söz konusu değil çünkü her şeyi sökülmüş ve gitmiş. O da bir kabuktan ibaret şu an. Onu çok fonksiyonlu düşünmeye çalışıyoruz. Vapur olarak kazandırmak çok verimli olmayabilir. O açıdan başka fonksiyonlarda İstanbul'a ne hizmet edebilir onu konuşuyoruz" dedi.
Yüzde 60'a yakın karbon azaltımı söz konusu olacak
Dedetaş, "Biz İstanbul'un deniz ulaşımının dekarbonizasyonu, karbondan arındırılması konusunda çalışıyoruz. Büyükşehir Belediye Başkanımızın imzaladığı bir C40 var, İstanbul 2050'de karbon nötr bir şehir olacak hedefi var. O hedefe biz de ne katkı sunabiliriz ona bakıyoruz aslında 1 yıllık bir fizibilite raporu çalışmamız vardı. Bunu da Dünya Bankası üstlendi. Bu yıl sonunda, 2023 Aralık'ta Dünya Bankası tarafından hazırlanmış, İstanbul denizinin dönüşümüne ilişkin bir raporumuz olacak. Biz buna teknik olarak destek verdik. Bütün yükü mali anlamda karşıladılar. Bunun sonucunda İstanbul'da deniz toplu taşıması yapan şehir hatları ve özel sektörün tek bir gemi üzerinde, gemi birliği, filo birliği diyoruz; iskele birliği, tarife birliği gibi konulara geçmeyi planlıyoruz. Tabi ki karbon azaltmayı hedefliyoruz. Yüzde 60'a yakın bir karbon azaltımı söz konusu olacak bu dönüşümde. Bu büyük bir proje. Mevcut gemilerin dönüşümü ve yenilerinin inşasından bahsediyoruz. Sadece gemi yapmak değil bir taraftan alt yapı dönüşümlerinin de olması gerekiyor. Bunun için kapsamlı bir yol haritasına ihtiyacımız vardı bu yılın sonunda bitecek. Önümüzdeki dönem için İstanbul denizinin toplu taşımada karbondan arındırılması planımızda, hayata geçirmiş olacağızö ifadelerini kullandı.
