Şarbon, ot yiyen hayvanlarda görülen şarbon bacillus anthracis isimli bir bakterinin yol açtığı enfeksiyon hastalığıdır. Hayvandan insana, hayvandaki yaraya temas edilmesi, hayvanın etinin yenilmesi, hastalıklı hayvanın bulunduğu alandaki şarbon sporlarının solunması sonucu insana bulaşır.
Şarbon hastalığı, deri, akciğer ve bağırsak olmak üzere üç gruba ayrılır. Akciğer ve bağırsak yoluyla bulaşması durumunda ölümcül sonuçlar doğruyor. Şarbonun insandan insana bulaşması ise çok küçük bir ihtimaldir.
Akciğer şarbonu
Bakteri (Bacillus Anthracis) sporlarının hava yoluyla alınması sonucu oluşur ve şikâyetlerinin başlamasıyla birlikte tanısı konulup tedavi edilmediği takdirde yüksek oranda ölümcül seyreder.
Bağırsak şarbonu
Şarbon hastalığı olan bir otçul hayvanın etinin tam pişirilmeden yenmesi sonucu ortaya çıkar ve yüksek oranda ölümcül seyreder.
Deri şarbonu
En sık görülen formudur. Ülkemizde de dünyada da bütün şarbon olgularının yaklaşık yüzde 95'i bu şekilde ortaya çıkar. Sıklıkla hayvan yünleri, derileri ve postlarıyla uğraşanlarda görülür. Bakteri sporların derideki kesik ya da sıyrıklardan girerek deri içinde depolanması sonrası gelişir. Özellikle el, bilek, kol, yüz ve boyun gibi açıkta kalan bölgelerde sık görülür.
Şarbonun belirtileri neler?
Bulaşma şekline göre şarbon hastalığının belirtileri üç gruba ayrılır.
Deri şarbonu: Enfekte hayvanların deri, kıl, yün gibi ürünleri ile temas eden kişilerin ciltlerindeki sıyrık veya kesiklerden bulaşır. Deride ağrı, sızı ve kabartı oluşur. Kabartı çevresinde ödem oluştuğu gibi bu hastalıklı dokunun altı ülserleşir ve ağrısız bir lezyon meydana gelir.
Akciğer şarbonu: Şarbon bakterilerinin havada asılı durumda olan sporlarının solunum yoluyla alınmasından sonraki bir hafta içinde soğuk algınlığına benzer bazı belirtilerle hastalık kendini gösterir. Ateş, bitkinlik, yorgunluk belirtileri gösterir birkaç gün içinde de soluk alıp vermede güçlükler başlar, hasta komaya girip ölebilir.
Bağırsak Şarbonu: Hasta hayvan etlerinin yenmesiyle bağırsak sisteminde iltihap oluşur. Hayvan ürünlerindeki sporların ağız yoluyla alınımı sonucunda bağırsaklara yerleşir. Belirtileri mide bulantısı, iştah kaybı, karın ağrısı, kusma ve kanlı ishaldir. Vakaların yüzde 25-60’ında hastalık ölümle sonuçlanır.
Şarbon tedavisi
Hayvan kesimi sonrası bu tür belirtiler görüldüğünde en kısa sürede bir enfeksiyon hastalıkları uzmanına başvurmak ve bir an önce antibiyotik tedavisine başlamak gerekir. Tedavide geç kalınması halinde hastalık ölümcül olabilir.
