Suriye’de Beşar Esad’ın Aralık ayında iktidardan ayrılmasının ardından yeni yönetimle anlaşma imzalayan Kürt siyasi temsilcileri, ülkede federal bir yapı kurulmasını talep etmeye hazırlanıyor. Reuters’a konuşan Kürt yetkili Badran Jia Kurd, Kürt partilerinin federal sistemi öngören ortak bir siyasi vizyon üzerinde uzlaştığını açıkladı. Bu açıklama, Kürtlerin ilk kez federalizm talebini kamuoyu önünde dillendirmesi açısından önem taşıyor.
Jia Kurd, her bölgenin “idari, siyasi ve kültürel özgünlüğünün” korunması gerektiğini belirterek, yerel yasama organları, yürütme birimleri ve bölgesel güvenlik güçlerinin anayasal güvence altına alınması çağrısında bulundu.
Reuters’a göre söz konusu yeni siyasi vizyon, şimdiye dek ayrı hareket eden iki önemli grubun — Türkiye’nin terör örgütü olarak tanıdığı PYD ile Kuzey Irak’taki Barzani ailesine yakınlığıyla bilinen Suriye Kürt Ulusal Konseyi’nin (ENKS) — düzenlediği ortak bir toplantıda şekillendi. Toplantıda tarafların federal bir sistemi esas alan taslak metin üzerinde mutabık kaldığı bildirildi.
ENKS Başkanı Süleyman Oso, federalizmin “Suriye’nin birliğini korumanın en iyi yolu” olduğunu savundu. Ortak vizyonun, nisan ayı sonunda yapılması planlanan bir konferansta kamuoyuna sunulması bekleniyor.
Yönetimden olumsuz yanıt
Kürt temsilciler, Suriye’nin geçici Cumhurbaşkanı Ahmed eş-Şara ile yapılan mutabakata bağlı olduklarını vurgulasa da yönetimin çoğulculuk vaatlerini yerine getirmediğini öne sürüyor. Şara tarafından hazırlanan anayasa taslağında yalnızca Arapçanın resmi dil olarak tanımlanması ve İslam hukukunun temel yasa kaynağı olarak belirtilmesi, Kürt çevrelerde dışlayıcı bir yaklaşım olarak değerlendiriliyor.
Şara, daha önce The Economist’e verdiği röportajda federal sistemin “Suriye’nin çıkarına olmadığını ve halktan destek görmediğini” ifade etmişti.
İç savaşın ardından gelen özerklik talebi
Kürtler, 14 yıl süren iç savaş boyunca ülkenin yaklaşık dörtte birinde fiilî özerklik kurmuştu. ABD destekli Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) öncülüğünde oluşturulan Kuzey ve Doğu Suriye Özerk Yönetimi (Rojava), geçtiğimiz ay Şam yönetimiyle mutabakata varmış ve bölgesel yapılar ile merkezi yönetim arasında uzlaşı sağlanmıştı.
Ancak son dönemde Batı Suriye’deki Nusayri sivillere yönelik saldırılar ve geçici yönetimin İslamcı, merkeziyetçi politikaları, Kürtlerin federalizm talebini yeniden gündeme taşımasına yol açtı.
