Katolik Kilisesi’nin ruhani lideri Papa Francesco’nun 21 Nisan sabahı yaşamını yitirmesinin ardından Vatikan’da sede vacante, yani "boş makam" sürecine girildi. Bu dönemde ne Vatikan’da yeni yasa ilan edilebiliyor ne de kilise doktrininde değişiklik yapılabiliyor. Tüm süreç, yüzyıllardır uygulanan gelenek ve kurallara göre ilerliyor.
BBC Türkçe’nin haberine göre; Papa'nın vefatından sonraki dört ila altı gün içinde cenaze töreni düzenlenmesi öngörülüyor. Francesco’nun daha sade bir yaşam tarzını tercih etmesi, cenaze törenine de yansıyacak.
Sade cenaze, alışılmışın dışında bir defin
Papa Francesco’nun naaşı, cenaze töreni öncesinde San Pietro Bazilikası’nda halkın ziyaretine açılacak. Önceki uygulamaların aksine, naaş yüksek bir platform yerine doğrudan tabut içinde sergilenecek. Ayrıca, geleneksel olarak üç farklı ağaç türünden yapılan üç tabut uygulamasına da son verilecek; tek bir ahşap-çinko karışımı tabut kullanılacak.
Francesco’nun bir başka dikkat çeken tercihi de mezar yeri oldu. Son bir asırda Vatikan’a defnedilmeyen ilk papa olacak olan Francesco, Roma’daki Santa Maria Maggiore Bazilikası’na gömülmeyi vasiyet etti. Bu bazilika, papalığı süresince sık sık ziyaret ettiği kutsal yerlerden biriydi.
Vatikan'ın yönetimi Camerlengo'ya emanet
Sede vacante döneminde Vatikan’ın idari sorumluluğu Camerlengo unvanlı baş mabeyinciye geçiyor. Bu görevi hâlihazırda ABD'li Kardinal Kevin Farrell üstleniyor. Yeni papa seçimini organize edecek kişi ise en kıdemli kardinal olan Dekan Kardinal Giovanni Battista Re olacak. Re, seçime katılma hakkı bulunan tüm kardinalleri Roma’ya davet edecek.
Konklav nasıl işliyor?
Yeni papanın seçileceği konklav, ölümden sonra 15 ila 20 gün içerisinde başlatılacak. Latincede "anahtarla kilitlenmiş oda" anlamına gelen konklav, seçici kardinallerin Sistine Şapeli’ne kapanmasıyla gerçekleştiriliyor.
Oy kullanma hakkı sadece 80 yaş altındaki kardinallere ait. Şu anda bu kritere uyan 136 kardinal bulunuyor. Kardinaller, seçim süresi boyunca dış dünyayla tüm iletişimlerini keserek Vatikan surları içindeki Casa Santa Marta misafirhanesinde kalacak. Bu yapı, 1990'lı yıllarda konklav için inşa edilse de diğer dönemlerde otel olarak hizmet veriyor.
Tarihten dikkat çeken seçim örnekleri
Konklavlar tarih boyunca zaman zaman oldukça uzun sürdü. 1271 yılında yapılan ve 1006 gün süren seçim süreci, en uzun papa seçimi olarak kayıtlara geçti. Kardinaller arasındaki anlaşmazlık öyle derindi ki, seçimin yapıldığı Viterbo kentinde kardinallerin kaldığı sarayın çatısı kısmen söküldü. Bu müdahale, onları karar vermeye zorlamak için yapılmıştı ve modern konklav uygulamasının temelleri bu olayla atıldı.
Son yüzyıldaki en kısa seçim, yalnızca iki günde tamamlanan 1939 konklavı olurken, en uzunu 1958’de dört günde 11 oylama sonunda tamamlandı. Bu seçimde, daha sonra 23. Giovanni adını alan Kardinal Roncalli papa seçildi.
Dumanlar kararın habercisi
Konklavın sembolik yönlerinden biri de Sistine Şapeli’nin bacasından yükselen dumanlar. Oylamanın sonucuna göre çıkan dumanın rengi, dünya genelindeki Katolikler için seçim sürecine dair ilk işareti veriyor. Siyah duman, henüz karar verilmediğini; beyaz duman ise yeni papanın seçildiğini gösteriyor.
2005'ten bu yana duman renkleri yardımcı kimyasallarla daha belirgin hale getiriliyor. Oy pusulaları ise 1939’dan beri dökme demirden yapılmış özel bir sobada yakılıyor. Ayrıca görünürlüğü artırmak amacıyla bu sobanın yanına duman fişeği yerleştirilen ikinci bir cihaz da bulunuyor.
Yeni papa nasıl ilan ediliyor?
Beyaz duman yükseldikten sonra, seçilen kardinale papa olmayı kabul edip etmediği soruluyor. Kabul etmesi halinde kendisine hangi ismi seçeceği yönünde bir tercih yapması isteniyor. Ardından, "ağlama odası" olarak bilinen alanda beyaz papa giysisini giyen yeni papa, bazilikadaki balkondan halka takdim ediliyor.
Bu sırada geleneksel "Habemus Papam" (Bir papamız var) ilanı yapılıyor ve 1,3 milyar Katolik'in yeni ruhani lideri, "Urbi et Orbi" konuşmasıyla göreve ilk adımını atmış oluyor.
