Haber: Kadir Gürhan
Kamuoyu 19 Ağustos 2019 günü sabahın erken saatlerinde Diyarbakır, Van ve Mardin Büyükşehir Belediyelerine atanan kayyum uygulamalarıyla uyandı. Kayyum düzeninin başlangıcı 2016’daki darbe girişimi sonrası OHAL sürecinde çıkartılan 674 sayılı KHK ile başladı. Kayyum uygulamasıyla birlikte HDP’nin kazandığı belediyelerinin çoğuna ya o kentin valisi ya da kaymakamı atandı. HDP’nin elinde kayyum atanmayan sadece 6 belediyesi kaldı.
Seçilmiş belediye başkanlarının yerine atanan kayyumların, kendine özel banyo odası yaptırması, yandaşlarına ihaleler vermesi, 1 ton 600 kilo fıstıklı tel kadayıf ve 92 bin TL’ye fincan satın alması, karpuz heykeli yaptırması, Kürt edebiyatının önemli ismi Ehmedê Xanî heykelinin yıktırılması gibi uygulamaları Türkiye kamuoyunda uzun süre tartışma konusu olmuştu.
2023 cumhurbaşkanı ve milletvekili genel seçimleri yaklaşırken propagandaya başlayan cumhurbaşkanı adaylarının vaatleri arasında kayyumların kaldırılması da yer aldı. Cumhur İttifakı’nın cumhurbaşkanı adayı Recep Tayyip Erdoğan kayyum uygulamalarından bahsetmezken, Millet İttifakı’nın adayı Kemal Kılıçdaroğlu seçimi kazandıklarında kayyumları kaldıracaklarını söyledi.
HDP’nin elinde kalan belediyeler
31 Mart 2019 tarihinden sonra başlayan kayyum ataması HDP'nin sadece 6 belediyesine atanmadı. Bu belediyeler; Silopi Belediyesi Şırnak Balveren Belde Belediyesi, Diyarbakır Çınar Belediyesi, Erzurum Karaçoban Belediyesi, Ağrı Patnos Belediyesi, Adıyaman Kömür Belde Belediyesi'dir.
Kılıçdaroğlu Van mitinginde de konuşmuştu: Kayyum denen garabeti tümüyle bitireceğiz
Van mitinginden önce de kayyumları kaldıracaklarının sözünü veren Millet İttifakı Cumhurbaşkanı Adayı ve CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Van mitinginde Kürt vatandaşlara seslenirken, “Büyük haksızlıklar yapıldığını biliyorum. Demokrasinin ayaklar altına alındığını da biliyorum. Seçimle gelenlerin görevlerinden alındığını biliyorum. Bütün bunları çözeceğim. Söz veriyorum, bütün bunları çözeceğim. Tamamını çözeceğim. O kayyum denen garabet uygulamayı tümüyle bitireceğiz” dedi.
Soylu: HDP’li belediyelere ‘Erdoğan’ın talimatıyla’ kayyım atadık
Gaziosmanpaşa’nın Yıldıztabya Mahallesi’nde vatandaşlarla bir araya gelen Soylu, HDP’li belediyelere ‘Erdoğan’ın talimatıyla’ kayyum atadığını söylemişti.
Soylu, “Ben içişleri bakanı oldum. Cumhurbaşkanımız beni çağırdı. Süleyman, ben bu Güneydoğu’daki HDP’nin, PKK’nın belediyelerinden rahatsızım. Çünkü bunlar çocukları alıp dağa götürüyorlar. Devletin vergilerini PKK’ya gönderiyorlar. Onlar da kurşun olarak bizim Mehmetçiğimize dönüyor. Bunları derhal görevden alacaksın dedi. İki gün geçti, hepsini görevden aldık” dedi.
Seçimlerden sonra yapılan görüşmeler ve önemi
14 Mayıs 2023’te yapılan Cumhurbaşkanı ve Milletvekili seçimlerinde Cumhur İttifakının adayı Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan yüzde 49,52, Millet İttifakının Cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu 44,88, ATA İttifakının Cumhurbaşkanı adayı Sinan Oğan ise yüzde 5,17 oranında oy almıştı. Cumhurbaşkanlığı seçiminin ilk turunda yüzde 5,17 oy alan Sinan Oğan'ın, seçimin ilk turunda hiçbir adayın yüzde 50+1'i bulamaması nedeniyle kimi destekleyeceği kritik bir hal almasıyla hem iktidar hem de muhalefet tarafı ATA ittifakı ve Oğan ile görüşmeler gerçekleştirdi.
Uzun süren görüşmelerin ardından Oğan ve Ümit Özdağ arasında anlaşmazlıkların olduğu iddia edildi. Yaşanan tartışmalardan sonra seçimin ilk turunda Sinan Oğan'ı destekleyen ATA İttifakının bileşeni Adalet Partisi, Kılıçdaroğlu ile yaptığı görüşme sonrası, ATA İttifakının dağıldığını ve Kılıçdaroğlu'nu destekleyeceğini açıkladı. Oğan, ittifakının tersine dün Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı destekleyeceğini açıklamıştı. Ümit Özdağ ise hangi adayı destekleyeceğini yarın açıklayacak.
Özdağ: Yerel yöneticilerin yerine kayyum atanması gerektiğini her zaman için düşünüyoruz
Destekleyecekleri adayın açıklanmasından bir gün önce (bugün) açıklama yapan Zafer Partisi Genel Başkanı Ümit Özdağ, “Türkiye'nin güvenliği açısından terörle mücadelede hukuk içerisinde terörle ilintili yerel yöneticilerin yerine kayyum atanması gerektiğini her zaman için düşünüyoruz. Türk halkına şunu söyleyebilirim, Zafer Partisi'nin olduğu yerde terörle mücadele ve Türkiye'nin güvenliği güven altındadır” dedi.
DEVA Partisi, Gelecek Partisi ve Demokrat Parti ‘şerh düştü’ iddiası
Zafer Partisi ile Millet İttifakı arasında destek protokolünün imzalanmamasının nedeninin kayyum uygulaması olduğu iddiaları paylaşıldı. Millet İttifakı’nın protokol metninde de yer alan belediyelere kayyum uygulamasına son verileceği vaadine karşılık Zafer Partisi “gerekli durumlarda” bu uygulamanın hayata geçirilmesine dönük talebini iletti. Millet İttifakı içerisinde Demokrat Parti, Gelecek Partisi ve DEVA Partisi’nin “şerh düştüğü” bu başlıkta uzlaşılamaması nedeniyle üçüncü bir görüşmenin yapılması kararlaştırıldı. Özdağ’ın açıklamasının ise bu nedenle ertelendiği iddia edildi.
HDP ve Kürt seçmen ne diyor?
Seçimin ikinci tura kalmasının ardından açıklama yapan HDP’nin birçok il ve ilçe yönetimi, karamsarlığa kapılmaması gerektiğini ve ‘tek adam rejimin gönderilmesi’ gerektiğini belirtti. HDP’nin aksine birçok Kürt seçmen ise Zafer Partisi’yle bir araya gelindiği için sandıkları ‘boykot’ etme ihtimalinin yüksek olduğunu söylüyor. Kılıçdaroğlu’na kendi doğduğu ilden sonra en çok oyun çıktığı üç il: Hakkari yüzde 72, Şırnak yüzde 71, Diyarbakır yüzde 69. CHP’nin kalesi diye nitelendirilen İzmir’de bile yüzde 63 oy alan Kemal Kılıçdaroğlu’nun Zafer Partisi’nin kayyum talebine nasıl bir cevap vereceği ise merak ediliyor.
