BM Myanmar Bağımsız Soruşturma Mekanizması, Myanmar'da askeri yönetimin baskılarını artırdığı ve çatışmaların arttığı 1 Temmuz 2023-30 Haziran 2024 dönemine ilişkin raporunu yayımladı.
Raporda, "Myanmar ordusu tarafından işlenen acımasız savaş suçları ve insanlığa karşı suçların ülke genelinde endişe verici oranda arttığına dair önemli kanıtlar bulunuyor." denildi.
Bu süreçte askeri hedef bulunmayan okul, dini yapı ve hastanelere yönelik hava saldırıları ile çatışmalar sırasında gözaltına alınan kişilere yönelik şiddetli savaş suçları kapsamında değerlendirilecek fiziksel sakatlamalara dair önemli kanıtlar toplandığı raporda yer aldı.
Raporda, askeri cuntanın muhalifleri olarak algılanan kişilere yönelik keyfi gözaltılar ve adil olmayan yargılamalar dahil hukuka aykırı tutuklanmaların da araştırıldığı belirtilirken "Binlerce kişi tutuklandı ve birçoğu gözaltında işkence gördü veya öldürüldü. Dayak, elektrik şoku, boğma ve uyku yoksunluğu gibi ciddi fiziksel ve zihinsel istismar da dahil olmak üzere sistematik işkenceye dair çok sayıda kanıt var." ifadeleri yer aldı.
Gözaltındaki kişilere yönelik şiddet içeren cinsel ve cinsiyete dayalı suçların kanıtları olduğu da vurgulanan raporda, mağdurlar arasında çocuklar dahil her yaştan bireylerin bulunduğu kaydedildi.
Raporda yer alan bulguların, 400'den fazla görgü tanığı ifadesinin yanı sıra fotoğraflar, videolar, ses materyalleri, belgeler, haritalar, sosyal medya paylaşımları ve adli deliller gibi ek deliller dahil 900'den fazla kaynaktan toplanan bilgi ve delillere dayandığı bildirildi.
Mekanizma tarafından toplanan bilgilerin büyük çoğunluğunun Myanmar güvenlik güçleri tarafından işlenen suçlarla ilgili olsa da orduya karşı savaşan silahlı gruplar tarafından işlenen suçlara dair güvenilir kanıtlar bulunduğunun da raporda altı çizildi.
"Birçok suç, sivil halkı cezalandırmak ve teröre teşvik etmek amacıyla işlendi"
Raporda görüşlerine yer verilen BM Myanmar Bağımsız Soruşturma Mekanizması Başkanı Nicholas Koumjian, "Myanmar genelinde korkunç seviyelerde vahşet ve zalimliğe işaret eden önemli kanıtlar topladık. Birçok suç, sivil halkı cezalandırmak ve teröre teşvik etmek amacıyla işlendi." ifadelerine yer verdi.
Hiç kimsenin hiçbir suçtan sorumlu tutulmadığını kaydeden Koumjian, bunun da failleri cesaretlendirdiğini ve ülkedeki cezasızlık kültürünü derinleştirdiğini belirtti.
Koumjian, "Bu döngüyü kırmaya çalışıyoruz. Mekanizmanın bu suçlardan en çok sorumlu olanlara karşı ceza davaları oluşturmada önemli ilerleme kaydettiğine inanıyorum." ifadelerini kullandı.
Myanmar'daki askeri darbe
Myanmar ordusu, 2020'deki genel seçimlerde hile yapıldığı iddialarının ortaya atılması ve ülkede siyasi gerilim yaşanmasının ardından 1 Şubat 2021'de yönetime el koymuştu. Ordu, ülkenin fiili lideri ve Dışişleri Bakanı Aung San Suu Çii başta olmak üzere pek çok yetkili ile iktidar partisi yöneticisini gözaltına almış ve 1 yıllığına olağanüstü hal ilan etmişti.
Myanmar Ulusal Demokratik İttifak Ordusu (MNDAA), Budist Arakan Ordusu ve Ta'ang Ulusal Kurtuluş Ordusu'ndan silahlı grupları bünyesinde toplayan "Üç Kardeşler İttifakı", Myanmar ordusuna karşı silahlı eylemler başlatmıştı.
Myanmar ordusunun, darbe karşıtı protestocu ve isyancı gruplarla silahlı müdahalesi sonucu bugüne kadar 1000'den fazla kişi hayatını kaybetti, binlerce kişi gözaltına alındı.
