SGK Uzmanı İsa Karakaş, “Yeni SGK Emeklilik Reformunda ‘Ödüllendirici Sistem” başlıklı yazısında, 25 yıldan sonraki çalışmalarda her bir yıl için ABO’da ilave artışlar öngören yeni bir sistemin hayata geçirilebileceğini belirtti. SGK Uzmanı Karakaş’ın yazısında ilgili kısım şöyle:
SSK emeklilik aylığı genel olarak=Ortalama aylık kazanç x aylık bağlama oranı formülü ile hesaplanmaktadır. Bu formülde özellikle ABO diye tabir edilen Aylık Bağlama Oranları büyük önem taşımaktadır. Keza 1. Sosyal Güvenlik Reformundan sonra düşürülen oranlar 2. Sosyal Güvenlik Reformunda daha düşürülmüştür. Hâl böyle iken özellikle 2008 yılından itibaren çalışmalar belirli hâllerde özellikle asgari ücret ve bu ücrete yakın komşu ücret üzerinden SGK’ya bildirilenlerin maaşlarında pek olumlu yansımamaktadır. Hâl böyle olunca bu durumdan en etkilenen EYT’liler sistemden gözü kapalı çıkış yapmaktadır.
Belirtilen durum hem SGK’nın hem de çalışanın zararına sebep olmaktadır. Zira bu durumda SGK her ay alacağı primden mahrum olduğu gibi emeklilik maaşı ödemesi de yapmak zorunda kalmaktadır. Oysaki bu durum tersine çevrilmiş olsa emekliliği gelenler bile çalıştıkça emekli aylıkları artacağından sistemde daha uzun süre kalacaklardır.
Özellikle SSK (4/1-a) ve Bağ-Kur (4/1-b) sigortalılarının çalıştıkça yüksek emekli maaşı alması yönünde yasal bir düzenleme yapılması milyonlarca çalışanın en büyük beklentisi hâline gelmiştir. Mevcut emeklilik hesaplamalarında genel olarak sigortalı çalışmaya başlanan tarih ve yasal değişikliklerin yapıldığı andaki sigortalılık süresi önem taşımaktadır.
Yapılan hesaplamada üç farklı dönem dikkate alınmaktadır. Hesaplamada dikkate alınan üç dönem arasında hem aylık bağlama oranı hem de Gayrisafi Yurtiçi Hâsıla gelişme hızının dikkate alınması bakımından ciddi farklar bulunmaktadır.
Çok çalışan çok ödüllendirilecek
Hükûmetin plan ve programlarında sosyal güvenlikle ilgili yer alan hedefler arasında; emeklilik sisteminden erken çıkışı önlemek ve sistemden ortalama çıkış yaşının yükseltilmesi için sigortalıların çalışmasını teşvik etmek amacıyla emeklilik parametreleri gözden geçirilmesi öngörülmektedir. Önümüzdeki dönemlerde kısmi (yaş haddinden) emeklilik ile normal emeklilik için iki ayrı emeklilik taban maaşı uygulamasına gidilebilir.
Ayrıca 25 yıldan sonraki çalışmalarda her bir yıl için ABO’da ilave artışlar öngören yeni bir sistem hayata geçirilebilecektir. Bununla ilgili örnek ve uygulamaları sonraki yazılarımda teferruatlı bir şekilde yer vereceğim.
Sosyal sigorta sisteminde finansal sürdürülebilirlik açısından önemli bir gösterge olan aktif/pasif oranı 2022 yılında 2,00 iken 2023 yılında EYT düzenlemesi ile birlikte hızla 1,66 olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemde çırak, stajyer ve kursiyerler hariç tutulduğunda bu oran 1,84 seviyesinden 1,54’e gerilemiştir.
Dolayısıyla öngörülen tedbirler kapsamında açıkladığımız şekilde düzenleme yapılması hâlinde mezkûr oranların daha da bozulmasının önüne geçilmesine ve aktif/pasif dengesinde iyileşmelere sebep olabileceği gibi sigortalıların da çalıştıkça emeklilik maaşım azalacak mı? Endişesi ortadan kalkacaktır.
Böylece daha fazla çalışanın daha fazla emeklilik maaşı ile ödüllendirilmesi sonucu ortaya çıkacaktır.”
