TBMM Dışişleri Komisyonu saat 15.00'te ikinci kez İsveç gündemiyle toplandı.
İsveç’in NATO’ya üye olabilmesi için TBMM’de Dışişleri Komisyonu’nda görüşülen üyelik protokolü kapsamındaki kanun teklifi komisyonda kabul edildi.
AK Parti, MHP ve CHP "Evet" oyu verirken; Saadet Partisi ve İYİ Parti "Hayır" oyu verdi.
DEM Parti oylamaya katılmadı.
Fuat Oktay: Terörle mücadelede henüz beklenen sonuçları göremedik
TBMM Dışişleri Komisyonu Başkanı Fuat Oktay, İsveç'in özellikle terörizmin finansmanı konusunda adım attığını söyledi ancak, "Terörle mücadelede henüz beklenen sonuçları göremedik" dedi.
İsveç’in NATO üyesi olabilmesi için kanun teklifinin TBMM Genel Kurulu’nda da kabul edilmesi gerekiyor.
Tüm üye ülkelerin onayı gerekiyor
NATO’ya yeni bir ülkenin kabul edilebilmesi için tüm üye ülke Meclislerinin ayrı ayrı onay vermesi gerekiyor.
Şimdiye kadar 31 üye ülkeden 29’u İsveç’in NATO üyeliğini meclislerinde kabul etti.
İsveç'in NATO'ya katılım protokolü, Dışişleri Komisyonu'nun bugün yaptığı toplantıda oy çokluğuyla kabul edilerek TBMM Genel Kurulu'na sevk edildi.
TBMM Dışişleri Komisyonu, içinde İsveç'in NATO'ya katılım protokolünün de yer aldığı toplam 10 anlaşmayı görüşmek üzere, bugün toplandı.
Komisyon Başkanı AKP Ankara Milletvekili Fuat Oktay, toplantının başında açılış konuşması yaptı. Pençe Kilit oprerasyonunda şehit olan 12 asker için taziye dileklerini ileterek sözlerine başlayan Oktay, "Terörün her türüyle, kimden gelirse gelsin mücadelemiz karalılıkla devam edecektir. Türkiye Cumhuriyeti, bu konuda hem gerekli kararlılığa hem de bununla mücadele için gerekli kudrete sahiptir" dedi.
Oktay, sözlerine özetle şöyle devam etti:
Sorgulamaktayız
"Ülkemiz sıcak çatışmalar, terör tehdidi ve insani krizlerle dolu bir bölgenin merkezinde. Dış politikamızda temel hedefimiz; bu ateş çemberinden kurtulmak için öncelikle ülkemizin çevresinde, sonrasında da bölgemizde ve daha ilerisinde dost ve müttefik ülkelerden oluşan bir barış ve istikrar çemberi oluşturmak. İsveç makamlarının terörle mücadele, askeri malzeme satışları ve savunma sanayi iş birliği gibi konularda müttefiklerimizden beklediğimiz dayanışma ruhu içerisinde hareket edip etmeyeceği hususunu sorgulamaktayız. İsveç geçmişte özellikle PKK varlığı ve faaaliyetleri bakımında Avrupa'da bir merkez haline gelmiş, 2015 sonrasında FETÖ unsurları da bu ülkede yuvalanmaya başlamıştır.
İsveç Büyükelçisi kutsal değerlerimize saldırıları tasvip etmediğini vurguladı
Geçtiğimiz günlerde İsveç'in Ankara Büyükelçisini davet ettik. Büyükelçi, ülkesinin 3'lü mutabakat (Madrid Zirvesi'nde imzalanan) çerçevesindeki taahhütlerinin yerine getirmesi konusunda kararlı ve ciddi olduklarını, bunun ülkemizle yakın işbirliği çerçevesinde NATO'ya üyelikleri sonrasında da devam edeceğini ifade etmiştir. Özellikle terörün finansmanı ve terör örgütlerine destek sağlanmasının engellenmesi konusu başta gelmek üzere ciddi çalışmalar yürüttüklerini ifade etmiştir. Büyükelçi, kutsal değerlerimize yönelik çirkin saldırıların engellenmesi konusunda da gerekli düzenlemelerle ilgili çalışma başlattıklarını, öte yandan ne hükümetinin ne de İsveç halkının çoğunluğunun bu saldırıları tasvip etmediğini özellikle vurgulamak istediğini belirtti.
Uygulamaya geçmesi uzun bir zaman alıyor
İsveç makamlarının bugüne kadar attıkları adımlar ve taahhütleri memnuniyet verici. Ancak İsveç'in anayasa ve yasalarında gerçekleştirdiği değişikliklerin uygulamaya geçmesi uzun bir zaman alıyor. Bu değişikliklerin özellikle terörle mücadele alanındaki somut sonuçlarını beklediğimiz ölçüde görebilmiş değiliz. Bu süreçte en başından beri mutabakat çerçevesinde ve ilkeli şekilde hareket ettik, tüm müttefiklerimizin de benzer şekilde ilkeli bir yaklaşım sergilemesini beklemekteyiz. Bu yaklaşımın tüm taraflarca benimsenmesi hem ikili hem de çok taraflı ilişki ve süreçlerin ilerlemesine olumlu katkı sağlayacağını inanıyoruz."
Oktay'ın açılış konuşmasının ardından komisyon gündemlerine geçildi.
Komisyon'da sırasıyla şu kanun teklifleri kabul edildi:
- Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Panama Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Denizcilik Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi,
- Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Pakistan İslam Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Hükümlülerin Nakli Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi, Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Mali Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Güvenlik İşbirliği Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi
- Türkiye Cumhuriyeti ile Birleşmiş Milletler Arasında Birleşmiş Milletler Kalkınma Eşgüdüm Ofisi Bölgesel Ofisinin İstanbul'da Kurulmasına İlişkin Anlaşmanın Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi,
- Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti Ve Uluslararası Göç Siyasaları Geliştirme Merkezi (UGSGM) Arasında Türkiye'deki UGSGM Temsilciliğinin Statüsü Hakkında Anlaşmanın Notalarla Birlikte Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi,
- Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Özbekistan Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Hükümlü Nakli Andlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi,
- Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Kore Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Gelir Üzerinden Alınan Vergilerde Çifte Vergilendirmeyi Önleme ve Vergi Kaçakçılığı ile Vergiden Kaçınmaya Engel Olma Anlaşması ve Eki Protokolün Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi,
- Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Özbekistan Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Göçmen İşçilerin ve Aile Fertlerinin Haklarının Korunmasına Dair Anlaşmanın Onaylanmasının Uygun Bulunmasına İlişkin Kanun Teklifi,
- Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Malezya Hükümeti Arasındaki Serbest Ticaret Anlaşmasına Ek 1. Protokolün Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi.
Son olarak, komisyonun 16 Kasım'da yapılan toplantısında görüşmeleri yarım kalan İsveç’in NATO’ya Katılım Protokolünün Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Teklifi'ne devam edildi.
İsveç'in NaTO'ya katılımına ilişkin Dışişleri Bakan Yardımcısı Burak Akçapar, şunları söyledi:
Savunma sanayide kısıtlamalar hepimiz için ciddi sıkıntı
"İsveç'in NATO'ya üyeliğinin kendi parametleri içinde değerlendirilmesinin faydalı olacağı düşüncesindeyiz. Terör örgütü mensuplarının ülkemize iadesi sürecini ilgili kurumlarımızla takipteyiz. ABD’nin SDG_YPG yakınlığından duyduğumuz rahatsızlığı sürekli dile getiriyoruz. NATO içinde dostluk ruhu ile bağdaşmayan bazı muameleler söz konusu. Savunma Sanayide kısıtlamalar hepimiz için ciddi sıkıntı. Savunma sanayideki engellemeler getiren ülkelerin sayısı ciddi şekilde azalmakta. İsveç’in attığı adımlarla yaptırımlar uygulamıyor. Finlandiya içinde geçerli bu durum.
Kutsal kitabımıza yönelik ifade özgürlüğü adı altında gerçekleştirilen sadırılıları asla kabul etmiyoruz. Tüm bu eylemlerin faillerini de biliyoruz. İsveç Başbakanlığı sosyal medyadan yapılan paylaşımlarda din hürriyetinin anayasal hak olduğu bireylerin tek başına ya da birlikte ibadet edebileceği vurgulandı. Önemli ilerlemeler sağlandığını söylemek hakkaniyetli olacaktır. Başarıyı sadece varılan noktayla ölçmek mümkün olmuyor başlangıç noktası ve varılan mesafe arasındaki mesafeyi ölçmek gerekiyor. NATO üyeliğinin ardından bu ilerlemelerin devam edeceğine inanıyoruz, İsveç'in taahütü bu noktada bunun takipçisi olacağız.
İsveç’in NATO’ya üyeliğiyle birlikte Avrupa Atlantik coğrafyasında boşluk kalmayacak
İsveç’in her talebimizi hemen yerine getirmesi beklenmiyor. Bugüne kadar 5 defa toplanan 3’lü daimi mekanizmanın işi sona ermedi. Hem hükümet hem kamuoyu nezdinde terörle mücadele konusunda eski yaklaşımlar artık sorgulanıyor. Bunun hem İsveç'in hem Finlandiya'nın faydasına olduğunu onlar da görüyorlar. İsveç hükümetinin aldığı önlemlerin artık PKK'yı rahatsız ettiğini görüyoruz. Terörle mücadelenin kompleks ve uzun erimli bir mücade olduğunu da biliyoruz. Konuya askeri bakış açısı ile baktığımızda da İsveç’in NATO’ya üyeliğiyle birlikte Avrupa Atlantik coğrafyasında boşluk kalmayacak. Kürt Kızılayı'nın banka hesabı kapatıldı. Hiçbir bankanın kendilerinde hesap açmadığı yönünde bilgi verildi. Söz konusu oluşum maliyeti bizde de durdurulmuştu, bu oluşumun ülkemizdeki mal varlıkları donduruldu."
Bakan Yardımcısı Akçapar'ın açıklamasının ardından Dışişleri Komisyonu üyesi bazı miletvekilleri de görüşlerini şu cümlelerle ifade etti:
İYİ Parti Ankara Milletvekili Kürşad Zorlu: Siyasi iktidarın seçim öncesinde bu meseleyi seçimde malzeme olarak kullandığı görüşünü tekrarlamama gerek yok. Bunlar belki siyasette belli neticeler veriyor ama bazı sorumsuz olan açıklamalar neticesinde muhataplarımızın beklentisi neticesinde yanlış kaygılar oluşmasına neden oluyor. Hükümetiyle muhalefetiyle milli meselelerde asgari bazı konularda uzlaşmak gerekiyor. Bizim bu konularda tavrımız nettir. Milli güvenliği ilgilendiren konularda devletimizin, milletimizin yanında olacağız. Güvenliğimizi öncelikle kendi sınırlarımızda sağlayabilme sorumluluğu milletimizce bizlere verilmektedir. İsveç'in bizim talep ettiğimiz teröristlerin iadesi konusnda attığı adımlar meçhul. PKK ve FETÖ terör örgütünü birlikte değerlendirmeliyiz, sadece PKK değil FETÖ ile mücadelede, terör örgütü olarak tanınıp tanınmaması noktasında da bilgi verilmeli. Biz bu kararı diyelim verdik, Genel Kurul'dan onaylandı. Bir daha bu kararı bu süreç anlayışıyla yönetme şansımız elimizden alınmaktadır. Biz NATO'nun en güçlü ordularından birine sahibiz, vazgeçilmez bir unsuruyuz ama böylesine bir süreç yaşanırken NATO'nun ABD'nin Güvenlik Konseyi kararlarına olan tutumları da ortada. Biz İYİ Parti Grubu olarak yeni bir adım atılması için sorgulanacağı ikliminde olduğu düşüncesindeyiz. Süreç yönetiminin daha kabul edilebilir bir noktaya getirilmesinin, Türk milletinin güvenlik çıkarlarına uygun bir adım olacağını düşünüyoruz.
CHP İstanbul Milletvekili Oğuz Kaan Salıcı: 16 Kasım'dan bugüne neyin değiştiğini merak ediyorum. Gördüğüm kadarıyla bakan yardımcısının dili pozitife dönmüş. 16 Kasım'dan bugüne olumlu yeni bir gelişme olmadığının tespit edilmesi gerekiyor. Teröristlerin iadesi konusunda yeni bir gelişme yok. Terör örgütü olarak PKK ve PKK ile anılan örgütler ve FETÖ anılıyor; FETÖ İsveç yasalarına göre bir terör örgütü olmadığı için istediğimiz kadar FETÖ'den iltisaklı ya da suçlu kişileri isteyelim iade yapma imkanı yok. Yıllar boyu tarafsızlığı ilke edinmiş bir ülkenin NATO'ya üyelğini bizim onaylamamızı haklı çıkaracak gerekçeler olduğunu düşünmüyorum. Bizim parti olarak şimdiyye kadar NATO'nun genişlemesine dair kategorik olarak bir karşı çıkışımız olmadı ama iktidarın kullandığı dilde bir değişiklik varsa, tavır değişikliği varsa bunun altında yatan ana nedeni sorgulamak istiyoruz. Daha net sorayım; F16 konusunda bir değişme var mı?
Akçapınar: İadelerde, sınır dışında yeni bir durum yok
Salıcı'nın sorularına yanıt veren Burak Akçapar, "Terör örgütüne üyeliği suç saymayan İsveç'in bunu suç sayan yasayı kendi mevzuatına dahil etmesi çok beklenmeyen bir gelişmeydi ve yaptılar. Bize ve bazı ülkelere bazı ambargolar uyguladıklarını biliyoruz. Bahaneler İsveç'in üyeliğinin gecikmesi sözüyle ortaya konuluyordu. F16 konusnda gelişme var, Cumhurbaşkanımız, ABD Başkanı F16 konusnda İsveç'in üyeliği gerçekleştikten sonra kongrelerinde girişimde bulunacaklarını çok açık ifadelerle teyit etti. İadelerde, sınır dışında yeni bir durum yok, derdest taleplerimiz var, bunlar hala işlemde" dedi.
Saadet Partisi Bursa Milletvekili Cemalettin Kani Torun: Vizelerin kolaylaştırılması kousunda en ufak adım var mı, yok. Biz zaten f35'leri f16 yüzünden kaybettik. Tamam Biden kongreye söyleyecek... Biz bu oyunu daha önce gördük. Biden'in vereceği sözün hiçbir değeri olmadığı düşüncesindeyim. Biden'in kongreden bu kararı çıkartabileceğinden şüpheliyim. Bu konuda somut adımlar atılmazsa bugün benim oyum reddir. Ancak somut adımlar atılırsa bu olumludur.
CHP İstanbul Milletvekili Namık Tan: Biz ne için buradayız, ülkenin çıkarları için bir numaralı çıkarı da Türkiye'nin savunması, her şeyin önünde gelir. F16'lara ihtiyacımız var mı yok mu, istiyor muyuz bu uçakları almayı? Eğer ihtiyacımız varsa, biz buna hayır dediğimiz vakit bu uçakların alınması büyük riske girecek çünkü ABD kongresi tatile giriyor ve bu bildirimi ABD yapacaksa bunun sessizlik sürecinde onaylanması mümkün. Ama biz bunu onaylamadığımız takdirde bir seçim sürecinde ABD. Eğer bu uçaklara ihtiyacımız varsa şimdi en uygun zamandır bunun için. Eğer yok ise bu tutumumuzu sürdüreceğiz, her konuda hesap soracağız. Geçen görüşmeden bu yana bir gram ilerleme söz konusu değil. Biraz samimi olmamız gerekiyor.
CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer: Tam da dış politikayı iç politikada kulanmanın iktidarları nasıl mahçup edeceğini göstergesi. NATO'nun savunmasının güçlenmesi Türkiye'nin güçlenmesine neden olacaktır. Burada yapılan hata üçlü, ikili müzakerelerin kamuoyuna olmayacak şeyleri olacak gibi göstermesi. Bu kişilerin (terör suçlularının) iade edilmeyeceğini herkes biliyordu. F16 meselesi; İsveç'in NATO üyeliği ile F16 sürecini birlikte yürümesi bence yanlıştı. Çünkü ortada büyük bir fiaysko var, F35'i Yunanistan'a veriyorsunuz, ona verilmesini engelleyebiliyor musunuz? Size F16 verirken onlara F35 verecek. Bunları bize başarı gibi anlatamazsınız. Türkiye'nin parasını verdiği F35 uçakları ABD'de duruyor mu durmuyor mu, niye tahkime gitmiyorsunuz? Madem bir müzakere yürüteceksiniz o zaman ben F35'te de olmak istiyorum diyeceksiniz. Bu konuyu iç politikaya alet ederseniz 12 vatan evladının şehit edildiği haftada iadeler yokken İsveç'in NATO üyeliğine evet diyelim diye teklifle gelirsiniz. Bu kararların birlikte çıkması Türkiye'nin çıkarlarına aykırdır, bunun kabul edilmesi doğru değildir.
