Türkiye’de Instagram'a getirilen erişim engeline yönelik tepkiler sürerken, İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) ve İfade Özgürlüğü Derneği (İFÖD), ortak bir açıklama yaptı. Açıklamada, Türkiye’de “yetkililerin 2 Ağustos 2024 tarihinde Instagram'a erişim engeli getirme yönündeki keyfi kararının milyonlarca kullanıcının ifade özgürlüğü ve bilgiye erişim haklarını ihlal ettiğini” belirtildi.
Artı Gerçek'in haberine göre; ayrıca platforma bağımlı olan küçük işletme sahiplerinin de etkilendiği vurgulandı. Açıklamada sosyal medyanın, “Türkiye'de son yıllarda medyaya yönelik geniş çaplı baskıların ardından insanların bağımsız haberlere erişebildiği ve kendilerini görece özgürce ifade edebildiği son alanlardan biri” olduğu ifade edildi.
“Bu, yetkililere internet sitelerini ve diğer çevrimiçi içerikleri keyfi olarak engelleme ve kaldırma yetkisi veren Türkiye'nin kısıtlayıcı internet yasasına rağmen gerçekleşiyor” denildi.
“Karardan derhal geri dönülmelidir”
Kamu yetkililerinden çelişkili açıklamalar geldiğini ve Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumunun (BTK) Instagram'a erişimin engellenmesinin gerekçelerini ortaya koyan bir karar yayınlamadığını belirten açıklamada HRW ve İFÖD, Türkiye hükümetinin erişimi derhal yeniden sağlaması gerektiğini söyledi.
Kararı son derece orantısız bir tedbir olarak tanımlayıp derhal geri alınması gerektiğini belirten HRW Teknoloji ve Haklar Direktör Yardımcısı Deborah Brown, "Bir hükümetin bir platformdaki bazı içerikleri kaldırma ya da bazı içeriklere izin verme kararları konusundaki anlaşmazlığı, asla platforma erişimi tümüyle engellemek için bir bahane olarak kullanılmamalıdır” ifadelerini kullandı.
“Erişimin engellenmesi keyfidir”
İFÖD kurucularından Dr. Yaman Akdeniz, "Instagram platformuna erişimin engellenmesi sadece orantısız değil aynı zamanda keyfidir, zira Türkiye'nin internet düzenleyicisi tarafından alınan kararın detayları açıklanmamıştır ve engelleme kararı bir mahkeme kararı olmaksızın verilmiştir" dedi. Bu durumun ifade özgürlüğü ve bilgiye erişim hakkını açıkça ihlal ettiğinin altını çizen Akdeniz, “aynı zamanda mahkeme yoluyla etkili bir hukuk yolunun güvence altına alınmasına ilişkin anayasal yükümlülüğü de ihlal etmektedir” ifadelerini kullandı.
AİHM ve AYM kararları ile uluslararası hukuk hatırlatıldı
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesinin de Google Sites, YouTube, Twitter ve Wikipedia ile ilgili geçmiş kararları hatırlatıldı ve bu yasaklarda da ifade özgürlüğü ve halkın bilgi alma ve verme hakkının ihlal edildiğine karar verildiği vurgulandı.
“Uluslararası hukuk uyarınca, hükümetlerin çevrimiçi bilgiye yönelik her türlü kısıtlamanın yasada öngörülmüş olmasını, belirli bir tehdide karşı gerekli ve orantılı bir yanıt olmasını ve kamu yararına olmasını sağlama yükümlülüğü vardır” ifadeleri kullanıldı. Sosyal medya platformlarının da kullanıcıların haklarını savunmak için öne çıkmasının gerektiği belirtilen açıklamada, söz konusu platformlar ‘cesur adımlar atmaya’ çağrıldı. “Sosyal medya platformları, hükümetin platformlarını engelleme kararlarına karşı cesur adımlar atarak ve keyfi engelleme kararlarına karşı kullanıcılarının haklarını korumak için alacakları tedbirler konusunda kamuoyunu bilgilendiren duyurular yaparak kullanıcılarının ifade özgürlüğünü ve bilgi edinme hakkını desteklemelidir” dendi.
Bir milyondan fazla erişim engeli de unutulmadı
Deutsche Welle ve Voice of America haber platformlarının Haziran 2022'den bu yana süresiz olarak erişime engellendiği hatırlatılan açıklamada, İFÖD’ün mart ayı sonu itibariyle Türkiye'nin bir milyondan fazla web sitesini engellediği tespiti de aktarıldı. Ayrıca Wattpad ve Roblox’a getirilen erişim engelleri de yine açıklamada yerini aldı.
