Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2023 yılı haziran ayı Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) verilerini yayımladı. Buna göre Haziran’da enflasyon yıllık yüzde 38,21, aylık yüzde 3,92 olurken, ilk 6 aylık enflasyon 19,77 olarak kaydedildi. Ekonomist Prof. Dr. Aziz Konukman, TÜİK’in açıkladığı enflasyon rakamlarına göre memur ve emeklilere yapılacak zam oranını kalem kalem hesapladı. Memur ve memur emeklilerine yapılacak zammı refah payı hariç 17,55, Bağkur ve SSK emeklilerine yapılacak zam oranını ise 19,77 olarak açıklayan Konukman, “Bu zam yeterli değil. Asgari ücrete yüzde 34 zam yapıldı. Onun altında kalıyor. Olacak şey değil. Refah payı ilan edilirken doğal gaz fiyat sıfırlamasıyla 2,4 puan enflasyon düşük çıkmıştı. Bu sübvansiyondan yararlanamayan binlerce emekli insan alacağı zam düşük çıktı. Bu mağduriyetin giderilmesi için 2,5’lik kaybı içerecek şekilde refah payı açıklanmalıdır” ifadelerini kullandı.
“Memur ve memur emeklilerine yapılacak zam refah payı hariç 17,54”
Ekonomist Prof. Dr. Aziz Konukman, TÜİK’in açıkladığı enflasyon rakamlarını ELİPS HABER’e değerlendirdi. Memur ve emekliye zammın nasıl hesaplandığını anlatan Konukman, şunları söyledi:
“Şimdi SSK ve Bağkur emeklileri için zam, refah payı hariç 19,77 olacak. 6 aylık enflasyon 19,77. İlk 6 ay Toplu İş Sözleşmesi (TİS) zammı yüzde 8.
Hesaplama formülü kabaca şöyle; 19,77-8=11,77
TİS’e göre ikinci yarıda yüzde 6 zam gelecek. İkinci 6 ay zammı TİS’e göre refah payı hariç 11,77+6=17,77 olacak.
Kuruşu kuruşuna doğru yöntem ise şu şekilde:
Enflasyon farkı:
(1,1977/1,08-1)100=10,89
Yuvarlandığında bu rakam 10,90 oluyor.
Memur ve memur emeklisine zam oranı:
(1,1089/1,06-1)100= 17,54
Bu da yuvarlandığında 17,55 oluyor.
Kaba yöntemde 17,77 çıkmıştı. Ama bu kuruşu kuruşuna hesaplama yaparken doğru bir formül değil. Ancak ikinci formülde kuruşu kuruşuna zam oranı çıkıyor. Doğru yönteme göre memur ve memur emeklilerine yapılacak zam refah payı hariç 17,54. Bağkur ve SSK emeklilerine yapılacak zam ise 19,77.”
KESK’e çağrı: “Aynı yanlış tekrarlanmamalı”
2022 yılının temmuz zammında hükümetin 2022’nin ilk altı ayında enflasyon farkını hesaplarken yüzde 2,5 refah payını eklediğini anımsatan Konukman, şu ifadeleri kullandı:
“Sanki toplu sözleşmede zam 2,5 daha alınmış gibi yapılmıştı. Oysa 2,5 kanunla verilmiş bir haktı. Böylece zam oranı düşük çıktı. Yayınlanan genelgede sanki toplu sözleşmede aldığı para 2,5 fazlaymış gibi yazıldı. Gerçekleşen enflasyondan toplu iş sözleşmesi zammını çıkarınca o 2,5 refah payını sanki zam toplu sözleşmede alınmış gibi yaptı. Halbuki böyle bir şey mümkün değil. Bunun üzerine KESK durumu dava etti. Hükümet bunun benzerini şimdi de yapabilir. Biz gerçekleşen enflasyonda yüzde 8 toplu iş sözleşme zammını düşündük. Ama hükümet bize ‘yüzde 8’e refah payını ekleyerek düşün’ diyebilir. Ocak ayında memur ve memur emeklilerine enflasyon farkını hesaplarken refah payını toplu sözleşme zammı gibi yapıp enflasyon farkını küçük gösterdi. Böylece zam oranını düşük yaptı. Benzer bir risk yine var. KESK, Cumhurbaşkanı’nı uyarmalı.”
“Yapılacak zam yeterli değil: Refah payı yüksek tutulmalı"
Konukman, memur ve emekliye yapılacak zam oranının yetersiz olacağına dikkat çekerek, “Yeterli değil. Asgari ücrete yüzde 34 zam yapıldı. Onun altında kalıyor. Olacak şey değil” dedi. Benzer bir adaletsizliğin yaşanmaması için eski yanlışın uygulanmaması gerektiğinin altını çizen Konukman, "Refah payı ilan edilirken doğal gaz fiyat sıfırlamasıyla 2,4 puan enflasyon düşük çıkmıştı. Bu sübvansiyondan yararlanamayan binlerce emekli insan alacağı zam düşük çıktı. Bu mağduriyetin giderilmesi için 2,5’lik kaybı içerecek şekilde refah payı açıklanmalıdır” diye konuştu.
