İliç’teki maden ocağına karşı yürüttüğü çevre mücadelesi esnasında gözaltına alınan ve köyüne girişi engellenen İliç savunucusu Sedat Cezayirlioğlu, özel bir şirket tarafından yapılması planlanan Çakmaktepe Madeni Açık Ocak İşletmesi Kapasite Artış Projesi için verilen Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) ”olumlu kararı”nın iptali istemiyle dava açtı. Cezayirlioğlu davanın idare mahkemesince reddi nedeniyle ”özel hayata saygı hakkının” ihlal edildiğini ileri sürerek, AYM’ye 2020’de başvuruda bulundu.
"Kamusal makamların özel hayata saygı yükümlülüklerinin yerine getirmediği sonucuna ulaşılmıştır"
AYM İkinci Bölümü, 25 Ocak 2024’te Cezayirlioğlu’nun başvurusunu haklı bularak oy birliğiyle ”özel hayata saygı hakkının” ihlal edildiğine karar verdi. Kararın gerekçesinde şu değerlendirmeler yapıldı:
“Anayasa Mahkemesinin, aynı Projeye ilişkin olan Eşref Demir kararında, başvurucunun itirazlarına rağmen Proje faaliyet alanında kalan mera nedeniyle bölgedeki hayvancılığın etkilenip etkilenmeyeceğine ilişkin esaslı bir değerlendirme yapılmadığı, yargılama sürecinde alınan bilirkişi raporunu hazırlayan heyette ziraat mühendisi bilirkişi bulunmadığı belirtilmiştir.
Kararda, bilirkişilerce ÇED raporunda bölge sakinlerinin temel geçim kaynağının hayvancılık olduğu ve proje alanında kalan meranın aktif olarak kullanıldığı ifade edilmesine rağmen anılan raporda meranın kısmen tahrip olduğu tespitine yer verilmekle yetinildiği vurgulanmıştır. Ayrıca bilirkişi raporunda meranın Proje bitiminde rehabilite edileceği belirtilmişse de uzun bir süre devam edecek olan madencilik faaliyetinin hayvancılık üzerine etkisinin de incelenmesi ve bu hususta ÇED raporunda gerekli tedbirlerin öngörülüp öngörülmediğinin ortaya konulması gerektiğine değinilmiştir. Kararda son olarak Mahkemenin bilirkişi raporundan hareketle ortaya koyduğu gerekçenin sınırlı olması ve başvurucunun belirli iddialarına doğrudan bir cevap verilmemesi nedeniyle kamusal makamların özel hayata saygı hakkı bağlamında pozitif yükümlülüklerini yerine getirmediği sonucuna ulaşılmıştır.
Somut başvuruda da belirtilen tespitlerden ayrılmayı gerektiren bir husus bulunmamaktadır. Açıklanan gerekçelerle başvurucunun Anayasa’nın 20. maddesinde güvence altına alınan özel hayata saygı hakkının ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir.”
Karar yerel mahkemeye gönderildi
Kararın bir örneği, ”özel hayata saygı hakkının ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak üzere” Erzincan İdare Mahkemesine gönderildi.
