Erzurum'un 20 ilçesi vardır. Erzurum'un ilçeleri; Aşkale, Aziziye, Çat, Hınıs, Horasan, İspir, Karayazı, Karaçoban, Köprüköy, Narman, Palandöken, Olur, Oltu, Pazaryolu, Pasinler, Şenkaya, Tekman, Tortum, Uzundere, Yakutiye.
Aşkale
Aşkale ismi Türkçe aş ve kale kelimelerinin birleştirilmesi ile oluşmuş olup, yerleşim biriminin adı ilk olarak 1522'ye tarihlenen 387 numaralı Muhasebe-i Vilayat-i Karaman ve Rum Defteri'nde geçmiştir. Yerleşik bir yapıya sahip ilçe, batıda Bayburt ve Tercan, kuzeyde İspir, güneyde Çat ve doğuda Ilıca ilçeleriyle çevrilmiştir. Sınırlarında Dumanlı, Güllü, Meryem. Gollo ve Kop dağları bulunmaktadır ve bu dağlar volkanik yapılıdır. Erzurum'dan Aşkale'ye doğru karayolu ile gelirken Aşkale'ye yaklaşık 11 km kala yolun sol tarafında ağzını açmış bir insan sureti şeklini almış bir tepe vardır. Yüzölçümü 1.663 km², nüfusu 2021 yılına göre 22.170'tir. Belediye başkanı, 2019 yerel seçimlerinde, yüzde 61,17 oy oranıyla AKP'nin adayı Ahmet Yaptırılmış olmuştur.
Aziziye
Aziziye, Erzurum ilinin merkez ilçelerinden biri olup, ilin batı kısmını oluşturur. İlçenin Karaz (yeni ismi Kahramanlar) mahallesindeki kalıntılar antik dönemde bu bölgenin yerleşim yeri olduğunu göstermektedir. Aziziye (Ilıca) İlçesinin ilk yerleşim yeri, Karasu ile Pulur Çayı arasındaki verimli bölgedir. İlçe ismini yeraltından çıkan kaplıca sularından almaktadır.İlçe sınırları içerisinde yer alan Kahramanlar Köyü'nde yapılan kazılar ve arkeolojik araştırmalar bölgede yaşamın MÖ 4000 yılına kadar uzandığını göstermektedir. Yüzölçümü 1.702 km², nüfusu 2021 yılına göre 65.133'tür. Belediye başkanı, 2019 yerel seçimlerinde, yüzde 68,68 oy oranıyla AKP'nin adayı Muhammed Cevdet Orhan olmuştur.
Çat
Çat, Erzurum'a 52 km mesafede bulunmaktadır. Çat ilçesi 18. asrın başlarında Osmanlı sipahileri tarafından ilçeye 17 km uzaklıkta bulunan Yavi Beldesi civarında kurulmuş, I. Dünya Savaşı’ndan sonra Kığı ilçesine bağlanmış, daha sonra coğrafi konumu sebebiyle Tercan ilçesine bağlanmıştır. Yavi bucak merkezi iken 1937 yılında Aşağıçat Köyü ilçe Merkezi olmuş, 1939 yılında idari bağlılığı değiştirilerek Aşkale ilçesine bağlanmıştır. 1946 yılında Oyuklu mahallesi adı altında Erzurum iline bağlanmıştır. 1954 yılında ise Oyuklu Köyü Çat adı altında ilçe merkezi haline dönüştürülmüştür. Yüzölçümü 1.386 km², nüfusu 2021 yılına göre 16.239'dur. Belediye başkanı, 2019 yerel seçimlerinde, yüzde 52,26 oy oranıyla AKP'nin adayı Melik Yaşar olmuştur.
Hınıs
Hınıs, Erzurum ilinin en güneydoğusunda yer almaktadır. Hınıs, Erzurum ilinin sakinlerinin yaklaşık %3,44'üne ev sahipliği yapmaktadır ve ilin en kalabalık 6. ilçesidir. Hınıs ilçesi Erzurum ilinin en soğuk bölümünde bulunduğu için kış mevsimi yılın yarısından daha uzun süreyi içine alır. Bölgede çok sert bir kara iklimi hüküm sürer. Yüzölçümü 1.726 km², nüfusu 2021 yılına göre 25.480'dir. Belediye başkanı, 2019 yerel seçimlerinde, yüzde 44,00 oy oranıyla AKP'nin adayı Erdoğan Eren olmuştur.
Horasan
Horasan ilçesi, kuzey ve doğuda Kars, güneydoğuda Ağrı illeri, güneyde Karayazı, batıda Köprüköy ve Pasinler, kuzeybatıda Narman ilçeleriyle çevrilidir. İlçenin ilk yerleşim izlerinin Bakır Taş Çağı, Kalkolitik dönem izleri taşıdığını M.Ö. 4000 yılına kadar bölgenin tarihine ışık tuttuğu sanılmaktadır. Eski İpek Yolu ile Doğu - Batı bağlantısı ile stratejik öneme sahip olan Horasan çok eski yerleşim alanlarına ve medenî gelişmelerin yaşandığı yerleşimlerden biridir. Yüzölçümü 1,669 km², nüfusu 2021 yılına göre 37.327'dir. Belediye başkanı, 2019 yerel seçimlerinde, yüzde 56,79 oy oranıyla AKP'nin adayı Abdulkadir Aydın olmuştur.
İspir
İspir ilçesi, Herodotos tarafından "Saspeir", Ksenophon’da "Hesperit", Bizanslı Fastus tarafından ise "Sber/Sper" diye adlandırılmıştır. Şehrin adının, Çoruh Nehri kıyısına yerleşmiş Sasper halkından geldiği de ileri sürülmektedir. Özellikle Serçeme vadisi-İspir güzergahında bulunan çok sayıdaki kale ve garnizon, burasının eskiden beri kullanılan bir anayol olduğunu göstermektedir. Bunun yanı sıra İspir, tarım ve hayvancılıkla elverişli olmasından dolayı çevresinden göç almıştır. Yüzölçümü 1.478 km², nüfusu 2020 yılına göre 14.955'tir. Belediye başkanı, 2019 yerel seçimlerinde, yüzde 67,72 oy oranıyla MHP'nin adayı Ahmet Coşkun olmuştur.
Karayazı
Karayazı ilçesi, Türkiye'nin 2295 metre yükseklikte konumlanan bir yerleşim birimidir. İlçe M.Ö. III ncü yüzyılda medeniyetin kurulduğu Aras nehri civarında Salyamaç, Yolgören ve Çelikli köylerinde bulunan tarihi kalıntılardan anlaşılmaktadır. İlçe Bayraktar köyü civarında kurulmuştur. Evvelden Bayraktar diye tanınan ilçe 1071 Malazgirt zaferinden sonra Anadolu ya ayak basan Selçuklu hükümdarı Alparslan’ın öncülerinden Bayraktar Han tarafından kurulduğu bilinmektedir. İlçenin adı buna nedenle Bayraktar olarak kalmıştır. Karayazı ilçesinde şu an mevcut bir mahalle Bayraktar olarak devam etmektedir. Osmanlı döneminde Bayraktar mahallesi Hınıs Sancağına bağlı olarak kalmıştır. Cumhuriyetin ilanından sonra yörenin özelliği nedeni ile idari bütünlüğün sağlanması ve hizmetlerin genişlettirilmesi amacıyla T.B.M.M tarafından ilçe kurulmasına karar verilmiştir. İlçe, Türkiye'nin en soğuk yeridir. İlçe genelinde sert karasal iklim egemendir. Yüzölçümü 2.372 km², nüfusu 2021 yılına göre 26.720'dir. 2019 yılında Erzurum'un HDP'li Karayazı Belediye Başkanı Melike Göksu'nun 'terör örgütüne üye olmak' suçundan 7 yıl 6 aya kadar hapis cezası alması sonrası belediyeye kayyum ataması yapıldı. Belediyeye kayyum olarak Karayazı Kaymakamı Mesut Tabakçıoğlu atandı.
Karaçoban
Karaçoban ilçesinin tarihi MÖ 1400 yıllarına dayanmaktadır. Uzun yıllar Persler'i egemenliği altında kalmış, daha sonra Bizanslıların eline geçmiştir. 1071 yılında Selçuklu Sultanı Alparslan'ın Malazgirt Meydan Muharebesi'ni kazanmasıyla, Karaçoban Türk hâkimiyetine geçmiştir. Osmanlı İmparatorluğu’nun yükselme döneminde Anadolu birliği sağlanırken, Karaçoban tekrar Osmanlı hakimiyetine girmiştir. Birinci Dünya Savaşı öncesi kısa bir süre Rus İmparatorluğu işgalinde kalan ilçe, yeniden Osmanlı hakimiyetine katılmıştır. Yüzölçümü 571 km², nüfusu 2021 yılına göre 23.055'tir. Belediye başkanı, 2019 yerel seçimlerinde, yüzde 54,61 oy oranıyla MHP'nin adayı Halit Uğun olmuştur.
Köprüköy
Daha önceleri Pasinler ilçesine bağlı Çobandede bucağının merkezi olan Köprüköy, 29 Şubat 1972'de belediye statüsü alarak beldeye dönüşmüştür. İlçenin 3 km kadar kuzeyinde çamurlu kaplıca olarak bilinen Deli Çermik bulunmakta ve yaz aylarında mesire alanı olarak da hizmet vermektedir. Yüzölçümü 665 km², nüfusu 2021 yılına göre 14.939'dur. Belediye başkanı, 2019 yerel seçimlerinde, yüzde 50,91 oy oranıyla AKP'nin adayı Osman Belli olmuştur.
Narman
Narman ilçesi, Tortum ilçesine bağlı bir bucak merkeziyken, 24 Kasım 1952'de belediye statüsü alarak beldeye dönüşmüştür. Narman ilçesinin eski ismi Mamervân idi. Bu isim Osmanlı Devletinin son dönemlerine kadar kullanıla gelmiştir; öyle ki devlet arşivlerinde Hicri 1300'lü yıllara kadar ilçe isminin resmi evraklarda bu şekilde kullanıldığı görülmektedir. Türk Halk Edebiyatına yazdığı eserler ile damga vuran Aşık Sümmani Narmanlıdır. Yüzölçümü 1.275 km², nüfusu 2021 yılına göre 12.767'dir. Belediye başkanı, 2019 yerel seçimlerinde, yüzde 57,98 oy oranıyla AKP'nin adayı Burhanettin Eser olmuştur.
Palandöken
Palandöken ilçesi, Erzurum ilinin şehir merkezini oluşturan merkez ilçelerden biridir. İlçede bulunan Palandöken ve Konaklı Kayak Merkezleri, Kiremitliktepe Kayak Merkezi(atlama kuleleri) sayesinde Palandöken kış turizmi ilçesi olarak ön plana çıkmaktadır. Yüzölçümü 700 km², nüfusu 2021 yılına göre 175.920'dir. Belediye başkanı, 2019 yerel seçimlerinde, yüzde 61,02 oy oranıyla AKP'nin adayı Muhammet Sunar olmuştur.
Olur
Olur ilçesi, erken orta çağda Gürcü Krallığı sınırları içinde yer alıyordu. 1071’de Malazgirt Savaşı’nda Bizans’ı mağlup eden Büyük Selçukluların saldırısına uğradı. Gürcü kralı II. Giorgi 1080 yılında Kveli Kalesi Savaşı’nda Büyük Selçuklu komutanı Emir Ahmed’e yenilince, Olur'un da içinde yer aldığı Tao-Klarceti bölgesi tamamen Selçukluların eline geçti. 1121 yılında, Büyük Selçukluların yenilgiye uğradığı Didgori Savaşı'ın ardından yeniden birleşik Gürcü Krallığı yönetimine girdi. Daha sonra uzun süre, bu krallığın parçalanması sürecine bağımsız devlete dönüşen Samtshe Prensliği yönetimi altında kaldı. 1550'de Osmanlı İmparatorluğu tarafından Gürcülerden alındı. Yüzölçümü 978 km², nüfusu 2021 yılına göre 6.367'dir. Belediye başkanı, 2019 yerel seçimlerinde, yüzde 64,22 oy oranıyla AKP'nin adayı Sıddık Demircan olmuştur.
Oltu
İlçe merkezi Oltu Çayı vadisine kurulmuştur. Erzurum il merkezine 117 km uzaklıktadır. 1920'de Doğu Anadolu'da Kazım Karabekir önderliğindeki Türk orduları, Türk Ulusal Kurtuluş Savaşı sırasında Ermenistan'a saldırmış ve Oltu'yu ele geçirmiştir. Ele geçirilen topraklar Türkler ve Sovyetler arasında imzalanan müteakip antlaşmalarla Türkler'e bırakılmıştır. Oltu, sosyo-ekonomik gelişmişlik açısından Erzurum'un merkez ilçelerinden sonra ilk sırada yer almaktadır. İklimi yazları sıcak, kışları ise soğuk ve karlıdır ancak gerek yükseltinin az olması gerekse Karadeniz ikliminin ılımanlığından dolayı aşırı değildir. Ekonomisi büyük oranda tarım, hayvancılık, madencilik ve orman ürünlerine dayanmaktadır. Oltu, Cağ kebabı ve Oltu taşı ile meşhurdur. Yüzölçümü 1,380 km², nüfusu 2021 yılına göre 30.316'dır. Belediye başkanı, 2019 yerel seçimlerinde, yüzde 46,11 oy oranıyla BBP'nin adayı Necmettin Taşci olmuştur.
Pazaryolu
Karadeniz Bölgesinde yer alan Pazaryolu, nüfus açısından Erzurum'un en küçük ilçesidir. 24 Şubat 1916 yılında Ruslar ilçeyi ele geçirmiştir. 7 Kasım 1917'deki Bolşevik İhtilali'nden sonra çözülmeye başlayan Rus cephelerine yerleşen Ermeniler, bölgede kanlı çatışmaların yaşanmasına neden olmuşlardır. Yöre, 25 Şubat 1918'de Millî Kurtuluşunu gerçekleştirmiş ve Türk idaresine kavuşmuştur. Yüzölçümü 750 km², nüfusu 2021 yılına göre 3.762'dir. Belediye başkanı, 2019 yerel seçimlerinde, yüzde 70,74 oy oranıyla AKP'nin adayı İbrahim Şahin olmuştur.
Pasinler
Pasinler ilçesi, bölgede Hasankale olarak da adlandırılır. Erzurum il merkezine 37 km uzaklıktadır. Tarihi İpek Yolu'nun üzerindedir. Kalesi, şifalı kaplıcaları, maden suları ve patatesi ile ünlüdür. İlçe merkezine 4 km uzaklıkta bulunan Serçeboğazı mahallesinin hemen girişinde diüretik maden suyu bulunmaktadır. Yüzölçümü 1.460 km², nüfusu 2021 yılına göre 27.697'dir. Belediye başkanı, 2019 yerel seçimlerinde, yüzde 51,14 oy oranıyla AKP'nin adayı Ahmet Dölekli olmuştur.
Şenkaya
İlçe merkezi Soğanlı Dağları ve Allahuekber Dağları'nın eteklerinde yer alır. Ormanlık araziler ilçenin kuzey-kuzeydoğu bölümünde daha yoğun olarak görülmektedir. İlçe, oldukça geniş mera ve çayırlık alanlara sahiptir. Yüzölçümü 1.536 km², nüfusu 2021 yılına göre 16.821'dir. Belediye başkanı, 2019 yerel seçimlerinde, yüzde 48,79 oy oranıyla AKP'nin adayı Yavuz Bedir olmuştur.
Tekman
1517 tarihinde Osmanlı yönetimine katılmıştır. İlçe, Bingöl iline komşudur. İlçenin rakımının ortalama 1800 metrenin üzerinde olması nedeniyle yayla ve meralar geniş yer kaplamaktadır. İlçenin kuzey batısında Palandöken Dağı, kuzeyinde Kargapazarı Dağları, doğu ve güney doğusunda ise Bingöl Dağları bulunmaktadır. Türkiye'nin en önemli akarsularından Aras Nehri ilçenin sınırları içerisinden doğmaktadır. Yüzölçümü 2.197 km², nüfusu 2021 yılına göre 24.631'dir. Tekman'da yapılan 31 Mart Yerel Seçimlerini HDP adayı Muzahit Karakuş ilk sırada tamamladı. Ancak YSK söz konusu adayın Kanun Hükmünde Kararname (KHK) kapsamında ihraç edildiği ve dolayısıyla mazbata verilemeyeceğine hükmetti. Bu neden ile mazbata, seçimi ikinci sırada bitiren AKP adayı Mustafa Ergin'e verildi.
Tortum
Tortum ilçesi, İspir’den Erzurum’a giden yol ile Narman ve Oltu vadisini doğuya bağlayan bir kavşak konumunda olması sebebiyle önemli bir yere sahip olan Tortum'un, tarihi çok eskiye dayanmakta ancak yörede ilk yerleşimin ne zaman ve kimler tarafından yapıldığı hakkında kesin bilgi bulunmamaktadır. Bununla beraber Tortum yakınlarında yapılan Arkeolojik araştırmalar, yörenin Prehistorik bir yerleşme özelliği sergilediğini ve Karaz Kültürü'ne dahil olduğunu göstermektedir. Antik kaynaklarda Tortum yöresi Taokhlar ülkesi sınırları içerisinde gösterilmektedir. Tortum, Karadeniz bölgesinin Doğu Karadeniz bölümü sınırları içinde Tortum Çayı vadisinde kurulmuş bir yerleşim alanıdır. Güney ve batısında karasal, kuzey ve doğusunda nispeten Karadeniz iklimi hüküm sürmektedir. Dağlık bir arazi yapısına sahip olmasına rağmen Tortum Çayı çevresinde kurulan köyleriyle vadi içindeki cenneti andırır. Yüzölçümü 1.467 km², nüfusu 2021 yılına göre 17.545'tir. Belediye başkanı, 2019 yerel seçimlerinde, yüzde 47,15 oy oranıyla AKP'nin adayı Muammer Yiğider olmuştur.
Uzundere
Uzundere ilçesinin eski adı Azort'tur. Uzundere, Tortum ilçesinin bir nahiyesiyken, 1987 yılında bu ilçeden ayrılarak ayrı bir ilçe olmuştur. Uzundere kasabası da bu ilçenin merkezi haline gelmiştir. Uzundere ilçesi Mart 2016 yılında sakin kent unvanına sahip olmuştur. Cittaslow hareketi ile 1999’da İtalya’da başlayan sakin kent hareketi, toplumların sahip olduğu geleneksel değerlerin küresel güçler tarafından standartlaştırılmasına ve çevresel değerlerin kaybolmasına tepki olarak doğmuştur. Yüzölçümü 840 km², nüfusu 2021 yılına göre 7.800'dür. Belediye başkanı, 2019 yerel seçimlerinde, yüzde 78,68 oy oranıyla MHP'nin adayı Hilmi Aktoprak olmuştur.
Yakutiye
Yakutiye ilçesi, Erzurum ilinin şehir merkezini oluşturan merkez ilçelerden biridir. İlçenin geçmişi M.Ö. 4000 yıllarına dayanmaktadır. Karaz, Pulur, Güzelova Sos Höyük'te yapılan arkeolojik kazılarda elde edilen bulgular Erzurum ve çevresinin çok eski ve önemli yerleşim yeri olduğunu ortaya koymuştur. Tarihin en eski devirlerinden itibaren değişik kavim ve milletlerin hakimiyetine giren Erzurum kültür varlıkları açısından zengin bir geçmişe sahiptir. Kent merkezinde bulunan ve İlhanlılar döneminde 1310 yılında Hoca Yakut Gazani'nin inşaatını yapması nedeniyle mimarının ismini taşıyan Yakutiye Medresesi, plan düzeni, dengeli mimarisi ve iri motifli süslemeleriyle yerli ve yabancı misafirlerin dikkatini çekmektedir. Yüzölçümü 1.342 km², nüfusu 2021 yılına göre 187.249'dur. Belediye başkanı, 2019 yerel seçimlerinde, yüzde 69,21 oy oranıyla AKP'nin adayı Mahmut Uçar olmuştur.
