Erzurum'un Oltu ilçesindeki tarihi Rus kilisesi, arşiv resimlerden yola çıkılarak aslına uygun şekilde restore edildi.
Rus Mimar Mihayloviç Verjbitsky tarafından 19. yüzyıl mimarisiyle inşa edilen, 1877-1878 Osmanlı Rus Savaşı ile 1917 Bolşevik Devrimi arasındaki 40 yıllık süre zarfında yapıldığı tahmin edilen kilise, 480 metrekare alan üzerinde bulunuyor.
Valilik, kaymakamlık ile belediyece hazırlanan ve Kuzeydoğu Anadolu Kalkınma Ajansı (KUDAKA) desteğiyle 2018'de başlatılan proje bünyesinde, 2019'da kilisenin restorasyonuna başlandı. Kar amacı gütmeyen kurum ve kuruluşlara ilişkin "Sosyal Altyapının ve Turizm Altyapısının Geliştirilmesi Mali Destek Programı'yla" bakım ve onarıma alınan Oltu Rus Kilise'ndeki çalışma 4 yılda tamamlandı. Kış turizminin önemli merkezlerinden Erzurum'u tercih edecek Rus turistlerin uğrak noktası olması öngörülen kilise, açılış için hazır duruma getirildi.
"Bölgedeki turizm noktalarının çeşitlendirilmesi hedefleniyor"
Oltu Kaymakamı Cevdet Bakkal, açılışın ardından ziyaret için yoğun rağbet beklediklerini açıkladı. Kilisenin önemli bir ziyaret noktası olacağını kaydeden Bakkal, şunları dile getirdi:
"İlçemizde tarihi değeri olan eski kilise, turizme kazandırılması ve bölgedeki turizm noktalarının çeşitlendirilmesi açısından önemli bir alan. Tarihi farkındalığın oluşması, iç ve dış turizmde farklı bir nokta olarak Oltu'daki kilise binasının da değerlendirmesi adına böyle bir proje hayata geçmiştir. Bununla bölgemizde de turizm noktalarının çeşitlendirilmesi ve turizm noktalarına, tarihi eserlere olan farkındalığın arttırılması hedeflenmekte."
Bakkal, kilisenin tarihi resimlere bakılarak aslına uygun biçimde restore edildiğini belirterek, "Önümüzdeki dönemde ciddi bir ziyaret bekliyoruz. Kış turizminin olduğu Erzurum, Rus turistlerin geldiği bir kent. Burası onların ziyaret edebilecekleri mekan, bu sebeple önümüzdeki dönemde daha çok gündeme gelecektir" diye konuştu.
"Son yıllarda ciddi manada kaderine terk edilmiş bir yapıydı"
Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Haldun Özkan da tarihi yapının asıl adının Alexander Nevsky Kilisesi olduğunu açıkladı. Özkan, Rusların işgal ettikleri bölgelerde askerlerin, motivasyonlarını artırabilmek ve ibadet için kilise inşa ettiklerini, bu kilisenin bu yönde inşa edildiğini açıkladı. Yapının kamber taşından yapıldığını belirten Özkan, şunları söyledi:
"Son yıllarda ciddi manada kaderine terk edilmiş bir yapıydı. Turizme kazandırmak adına restorasyonları gerçekleştirildi. Bölgemizde o dönemin izlerini taşıyan az sayıdaki örneği temsil ediyor. O açıdan bir turizm potansiyeli, bir değeri taşıması bakımından da kıymetli bir eser. 'Peç sistemi' adı verilen merkezi ısıtma tertibatı kuruluyor. Bir odanın duvarı içerisine yerleştirilen sobanın oradan yakılarak, ısının borular içerisinden, odalardan dolaştırılarak ısıtıldığı bir tertibattır. Bunun dışında son derece sade ve basit işlevselliği ön planda olan bir yapıdır."
O dönem Rusların 1 milyon ruble harcayarak 70'e yakın kilise yaptığına işaret eden Özkan, "Ünlü mimar Mihaloviç'in hazırlamış olduğu projenin uygulandığı kiliselerden üçü bölgemizde. Biri Kars'taki Fethiye Cami, diğeri Sarıkamış'ta, öbürü de Oltu'da bulunan eserdir. Yapıda çok süsleme yoktur çünkü zaten amacı süsleme olması değildir" dedi.
