Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, “Cebimizden beş kuruş çıkmayacak” dediği şehir hastaneleri için 2017-2024 döneminde bütçeden aktarılan toplam kaynak belli oldu. Türkiye'deki 17 şehir hastanesini işleten şirketlere aktarılan para 150 milyar TL'ye dayandı. Şehir hastanelerinin müteahhitlerine yapılan kaynak transferi hizmet ve kira bedeli kalemlerinden oluştu. Birgün’den Mustafa Bildirici’nin haberine göre, iktidarın, “Sağlıkta çağ atladık” iddiasına örnek gösterdiği şehir hastanelerine yönelik ödemeler, “Hastaneler sağlık sistemine değil, müteahhitlere çağ atlattı” yorumlarına yol açtı. Şehir hastanelerinin bütçede açtığı karadelik, hizmet ve kira bedeli ödemeleriyle bir kez daha gözler önüne serildi.
2017-2023’te 102,2 milyar TL
Verilere göre, Türkiye'deki 17 şehir hastanesinin hizmet-kira bedeli için 2017-2023 döneminde toplam 102 milyar 206 milyon TL kaynak kullanıldı. Toplam 102,2 milyar TL’lik ödemenin 63 milyar 706 milyon TL’si kira, 38 milyar 500 milyon TL’si ise hizmet bedeli olarak yapıldı. Şehir hastanelerinin hizmet-kira bedeli olarak 2024 yılı için 73 milyar 830 milyon TL ödeme öngörüldü. Toplam 73,8 milyar TL’lik kaynağın aylara göre 6 milyar 974 milyon 750 bin TL olarak hesaplandı. Buna göre, 2024’ün Ocak-Mayıs döneminde şehir hastaneleri müteahhitlerine ödenen hizmet-kira bedeli, 34 milyar 873 milyon 750 bin TL ile ifade edildi.
Müteahhitlere rant kapısı
CHP Genel Başkan Yardımcısı ve Milletvekili Burhanettin Bulut, Şehir hastanelerini, “Kör kuyu gibi, ne verirsen yutan” sözleriyle tanımladı. Bulut, “Cumhurbaşkanı Erdoğan, Sağlık Bakanı Fahrettin Koca bu paraları kendi cebinden mi ödüyor, millet ödemiyor mu?” diye sordu. İktidarın, “Milletin cebinden kuruş çıkmayacak” söyleminin gerçeği yansıtmadığını kaydeden Bulut, şunları söyledi:
“Kamu-Özel ortaklığına yasal zemin oluşturularak Saray'a yakın müteahhitlere yeni bir rant kapısı oluşturuldu. Kamu-özel ortaklığı ile ihale verilen firmalara arazi veriliyor, yapılan hastane de devlet tarafından kiralanıyor. Doluluk garantisi verildiği için de şehir içindeki eski hastaneler bir bir kapatılıyor. İhalenin maliyeti, sözleşmelerin içeriği, AKP milletvekilleri dahil kimse tarafından bilinmiyor. Soru önergelerimiz, ‘Ticari sır’ kisvesi altında yanıtlanmıyor.”
Sır perdesi
Sayıştay’ın Sağlık Bakanlığı’na yönelik 2022 Yılı Denetim Raporu’nda, Kamu Özel İşbirliği (KÖİ) projelerinin nasıl karadelik haline geldiği ortaya konuluyor. Raporda, KÖİ modeliyle yaptırılan şehir hastanelerine yönelik garanti ve yükümlülükler ile borçlanma maliyetlerine bakanlığın mali raporlarında yer verilmediği kaydediliyor. Şehir hastaneleri sözleşmelerinde görevli şirkete verilmesi öngörülen garanti tutarlarının muhasebeleştirilmediği bildiriliyor.
Büyüyen karadelik
Mayıs 2024 itibarıyla 102,2 milyar TL’ye ulaşan şehir hastaneleri için şirketlere ödenen parada yıllar itibarıyla yaşanan değişim bütçe verilerine şöyle yansıdı:
2019: 5 milyar 88 milyon TL
2020: 8 milyar 739 milyon TL
2021: 13 milyar 380 milyon TL
2022: 25 milyar 827 milyon TL
2023: 46 milyar 662 milyon TL
2024*(Ocak-Mayıs): 34 milyar 873 milyon TL
