DEHB nedir? DEHB belirtileri, tedavisi nelerdir? sorularının cevapları araştırılıyor. Kullanıcılar, Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) hastalığının belirtilerini ve tedavisini merak ediyor. Peki DEHB nedir? DEHB belirtileri, tedavisi nelerdir? Sizler için derledik...
DEHB nedir? DEHB belirtileri, tedavisi nelerdir?
Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) beyindeki bazı kimyasal maddelerin işleyişindeki farklılıklar nedeniyle oluşan bir nörogelişimsel bozukluktur. DEHB olan çocukların dikkat süreleri kısa ve odaklanma güçleri düşük olduğu için hiperaktivite belirtileri de gösterirler. DEHB hastalığı belirtileri günlük yaşamı ciddi derecede etkilediği için bir uzman tarafından yardım alınması gerekir.
Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunun (DEHB) nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, çevresel, genetik ve nörolojik faktörlerin bir araya gelmesi ile oluştuğu düşünülür. Bu faktörler beyindeki kimyasal maddelerin işleyişindeki farklılıklara ve beyindeki sinir ağlarındaki değişikliklere yol açarak DEHB semptomlarına neden olabilir. Genetik özellikler DEHB gelişimi için önemli bir risk faktörüdür. Ebeveynlerinden biri DEHB olan çocukların bu hastalığa yakalanma riski daha yüksektir. Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğa neden olan faktörler şöyle listelenebilir:
Düşük doğum ağırlığı
Olumsuz ekonomik şartlar
Çocukluk döneminde beyin hasarı
Gebelikte annenin sigara içmesi
Gebelikte annenin uyuşturucu kullanması
Gebelik sırasında maruz kalınan toksinler
Annenin gebelikte bazı ilaçları kullanması
Beyinde bazı kimyasal maddelerin (dopamin, norepinefrin ve serotonin gibi) düzgün işlev göstermemesi
Beyindeki sinir ağları arasındaki sinyal iletiminin bozulması
DEHB tanısı kişinin semptomlarına dayanarak ve bir uzman tarafından yapılan değerlendirme ile konulabilir. Değerlendirmeyi yapan uzman, bir psikiyatrist veya nörolog olabilir.
DEHB tanısı konulmadan önce, kişinin 6 ay boyunca devam eden semptomlarının, günlük yaşamını olumsuz yönde etkilemesi beklenir. DEHB tanısı koymak için uzmanlar semptomları dinler, tıbbi geçmişi öğrenir, davranışsal özellikleri ve aile geçmişi hakkında sorular sorar. Ayrıca klinik görüşme sırasında dikkat, hiperaktivite ve dürtüsellik ile ilgili bazı testler yapabilir.
DEHB belirtileri dikkat eksikliği, hiperaktivite ve dürtüsellik olmak üzere 3 ana kategoride toplanabilir. Görülebilen semptomlar, yaş, cinsiyet ve bireysel özelliklere göre değişmekle birlikte genelde 12 yaşından önce başlar ve günlük hayatı ciddi derecede etkiler. Bazı yaygın DEHB belirtileri arasında şunlar yer alır:
Dikkat Eksikliği İle İlişkili Belirtiler:
Kolayca dikkatin dağılması
Görevleri tamamlamakta zorlanmak
Detayları gözden kaçırmak
İşleri düzenlemede ve sırayla yapmakta güçlük
İşleri başlatmada veya bitirmede zorlanmak
Dinleme konusunda güçlük
Bir işi bitirmeden diğer işlere geçmek
Hiperaktivite İle İlişkili Belirtiler:
Fazla hareketli olmak
Sessizce durmakta zorlanmak
Sabırsız olmak
Dik oturmada zorlanmak
Hareket etmeden uzun süre kalamamak
Gereksiz yere konuşmak
Sürekli olarak el veya ayaklarını oynatmak
Koşma veya tırmanmaya eğilimli olmak
Dürtüsellik İle İlişkili Belirtiler:
Bekleme sırasında zorlanmak
Başkalarının sözünü kesmek ve düşünmeden konuşmak
Davranışlarının sonuçlarını düşünmeden hareket etmek
Tehlikeli durumlarda risk alma eğiliminde olmak
İlişkilerde sıkça sorun yaşamak
DEHB tedavisi, kişinin semptomlarına, yaşına, genel sağlık durumuna ve bazı diğer faktörlere bağlı olarak değişebilir. Tedavi genellikle bir multidisipliner yaklaşım gerektirdiği için birden fazla tedavi yönteminin bir arada kullanılması tercih edilir. Bu tedavi ve destek yönleri şunlardır:
İlaç tedavisi: DEHB semptomlarını hafifletmek için genellikle ilk olarak reçeteli ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar dikkat eksikliği ve hiperaktiviteyi kontrol altına almak için tercih edilen stimülanlar (uyarıcı) ve non-stimülan ilaçlar olabilir.
Psikoterapi: Psikoterapi DEHB semptomları ile başa çıkılabilmesi için ilaç tedavisine ek olarak uygulanır. Bireysel terapi, aile terapisi veya grup terapisi gibi farklı türlerde tedavi uygulanarak çocuk ve yetişkin hastaların kendini daha iyi hissetmesi sağlanabilir. Bu terapiler semptomların yönetimi, stres ile başa çıkma becerileri, zaman yönetimi ve takım çalışması disiplini gibi konularda yardımcı olabilir.
Eğitim ve öğretim: DEHB'li bireyler için özel eğitim ve öğretim programları oluşturulması eğitim hayatlarında başarıyı yakalamalarına yardımcı olabilir. Okulda öğretmenler ve arkadaşları tarafından desteklenmeleri, farklı öğretim stratejileri uygulanması ve gelişimlerinin düzenli şekilde takip edilmesi, eğitim ve öğretim süreçlerini olumlu etkiler.
Yaşam tarzı değişiklikleri: Sağlıklı bir yaşam tarzı da DEHB semptomlarını kontrol etmede yardımcı olan etkenlerden biridir. Fiziksel aktivite, düzenli uyku, sağlıklı beslenme, stres yönetimi, meditasyon veya içeren yaşam tarzının benimsenmesi DEHB semptomlarını azaltmaya yardımcı olur.
DEHB tedavisine erken başlamak, semptomların ilerlemesini önlemek ve kişinin yaşam kalitesini artırmak için önemlidir.
