Çin Hava Ulaşım Birliğinin (CATA) Pekin'de gerçekleştirdiği konferansta, üretici şirketin standında sergilenen uçak maketinde modelin adındaki "R" harfinin çıkarıldığı ve "C929" olarak yazıldığı görüldü.
Çin Ticari Uçak Şirketinin (COMAC), Rusya'nın Birleşik Uçak Şirketi (UAC) ortaklığında geliştirdiği uçak modelinin adındaki "C" harfi Çin'i, "R" harfi Rusya temsil ediyordu.
COMAC Başkan Yardımcısı Çi Şüefıng'ın, konferanstaki konuşmasında, uçağın geliştirme aşamasına yönelik bilgi verirken Rusya'dan hiç bahsetmemesi dikkat çekti.
Çin ve Rusya'nın 2017 yılında başlattığı geniş gövdeli uzun mesafe yolcu uçağı projesi, Ukrayna savaşından sonra Batı'nın Rus uçak sanayine uyguladığı yaptırımlardan dolayı ertelemelerle karşı karşıya kalmıştı.
Başlangıçtaki planlamada modelin ilk test uçuşunun 2023 yılında yapılması planlanırken yaptırımların neden olduğu engellerden dolayı tasarım aşamasının belirlenen takvimde ilerlemediği anlaşılıyor.
Rusya'ya yönelik yaptırımlar ve iki ülke arasında anlaşmazlık
Daha önce Çin ve Rusya basınında bulunan haberlere göre, iki taraf, Batılı şirketlerin üretime dahil edilmesi ve kar paylaşımı konularında anlaşmazlıklar kaydedildi.
Çin tarafının, modelin uluslararası uçuş standartlarına uygunluk için bazı parçaların Batılı üreticiler ile ortak üretilmesini teklif ettiği, Rus tarafının buna karşı çıktığı iddia edilmişti.
Çin'in, uçağın motorunun geliştirilmesinde Rolls-Royce ve General Electric gibi Batılı firmaları dahil etmek istediği, Rusya'nın ise motorun iki ülke ortak üretimi olmasında ısrar ettiği ileri sürülmüştü.
Pekin'in, uçağın şasisi ve iniş takımlarının Alman veya Amerikan yapımı olmasını tercih ettiği, Moskova'nın ise uçuş güvenliği sicilinin yetersizliğine karşın bu parçaların Rus yapımı olmasında direttiği kaydedilmişti.
Rus tarafının, Çin'in Batılı şirketleri dahil etme isteğini, Rusya-Ukrayna Savaşından dolayı uygulanan yaptırımlardan zarar görmemek için Batı'ya verilen bir ödün olarak yorumladığı belirtilmişti.
Kar payı anlaşmazlığı
Tarafların, kar paylaşımı konusunda anlaşamadığı, Çin'in kendi ülkesinde satılacak uçaklar için Rusya'ya kar payı vermek istemediği, buna karşılık yurt dışı satışlarda Rusya'ya yüzde 70 pay vermeyi teklif ettiği belirtilmişti.
Rusya teklife sıcak bakmadığı, modelin ABD'li Boeing ve Avrupalı Airbus'un hakim olduğu küresel pazarda kısa sürede önemli pay sahibi olabileceğini düşünmediği, bu durumda Çin pazarındaki satışların, projeden elde edilecek kazancın büyük bölümünü oluşturacağını öngördüğünden kardan eşit pay almakta ısrarcı olduğu öne sürülmüştü.
Rusya'nın yaptırımlar yüzünden sermaye sıkıntısı çekmesinden dolayı uçağın kanatların yapımında geri kaldığı ve bunun projenin tamamlanmasını öteleyeceği bekleniyordu.
Her iki şirket ortaklığın durumu ve geleceğine yönelik henüz herhangi açıklama yapmadı.
