Pamuk ağalarıyla ünlü Adana Çukurova’da ‘beyaz altın’ dönemi başladı. Küresel ısınmanın etkisiyle tam hasat dönemi bir hafta erkene çekildi. Ekim alanı azalan pamuktan bu yıl 70 bin ton rekolte beklendiğini vurgulayan Yüreğir Ziraat Odası Başkanı Mehmet Akın Doğan, konuya ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
“Adana olarak pamuk üretimi sıralamasında beşinci iliz”
Adana'daki pamuk hasadı başladı mı? Bu yılki rekolte beklentiniz nedir?
Pamuk hasadı 3 gün önce başladı. Küresel ısınmanın etkileriyle tam hasat bir hafta erkene çekildi. Diğer ürünlerde de bir hafta on beş günlük erkencilik sağlandı. Küresel ısınmanın etkisiyle Haziran ayının 2'si ve 7'si arasında pamukta çalı istediğimiz boya erişmedi. Kozaları genetik büyüklüğe ulaşamadı. Bu sene pamukta biraz verim kaybı yaşayacağız. Geçen sene dönüme 500-550 kilogram verim alınan tarlalardan bu sene 300-350 kilogram verim alınıyor. Geçen yıl 182 bin dönüm alanda pamuk ekimi vardı ama bu sene ekim alanı 147 bin dönüme geriledi. Dönüm başına ortalama 350-400, genel olarak da 70 bin ton rekolte bekleniyor. Uçsuz bucaksız bereketli topraklarıyla Çukurova denince bir zamanlar aklımıza Adana'mızın meşhur pamuk ağaları gelirdi. Adana olarak pamuk üretimi sıralamasında beşinci iliz. Urfa'dan sonra Aydın gelir, Diyarbakır, Hatay ondan sonra Adana gelir. 2018 yılından bugüne kadar pamuk dikiminde ciddi bir düşüş söz konusu.
“Çiftçimiz pamuktan para kazanamıyor”
Biz eskiden beyaz altın diyorduk ama maalesef beyaz altın şu anda can çekişiyor. Çiftçimiz pamuktan para kazanamıyor. Pamukta ülke olarak yapılan anlaşmaya göre gümrük vergileri artırılmıyor. Pamuk fiyatları dünya pamuk fiyatlarıyla direkt orantılıydı. Anlaşmaya göre gümrük vergisi konulamaz. Ama mısırda, ay çiçeğinde istediğiniz zaman gümrük vergisi koyabilirsiniz. Dünyadaki fiyatları neyse bizde de odur. Pamuk, hangi ülkede ucuzsa bütün ülkeler o ülkeden gümrüksüz pamuk alabilir. Durum kötü. Şu an pamuk fiyatları 19-20 lira civarında. Ama bu kış pamuk fiyatları 25 liraya kadar çıktı. Ve şu an düşük olduğu için de çiftçi buradan para kazanamamakta.
“Hükümet tarafından yaptığımız açıklamalar karşılık görmedi”
Biz aslında pamuk kilogram fiyatının 30 lira olmasını ve 5 lira da pamuğa prim desteği verilmesini bekledik. Ama maalesef hükümet tarafından bu yaptığımız açıklamalar karşılık görmedi. Aslında yalnız pamuk değil, hiçbir ürün karşılık görmedi ve Türkiye'nin tamamında bütün çiftçilerimiz zararda. Adana'da da böyle bir sıkıntı var ama sabırla bekliyoruz.
“Çiftçi, her geçen yıl pamuktan uzaklaştı”
Çiftçilerin bu konudaki talepleri neler?
2016 yılında hükümet tarafından pamuğa 80 kuruşluk destek açıklandı. Böylece 270 binden 330 bine dönüme, 380 bin dönüme çıktı. Şu anda bu oran üçte bir oranında düştü. Her geçen yıl çiftçi pamuktan uzaklaşıyor. Bazı çiftçilerimizde de pamuk ekme hastalığı var. Bir ürünü iki yıl ektiğinizde üst üste üçüncü yıl o ürünü ekerseniz destek alamıyorsunuz. Çiftçi bazen bazı bölgelerde pamuğu mecburiyetten ekiyor. Hükümet tarafından acilen çiftçimizin desteklenmesi gerekiyor. Dünya fiyatları bizim için önemli değil. Cumhurbaşkanımız diyor ya her zaman, "Bir karış toprağı boş bırakmayın" diye. Şu an çiftçimiz bir karış toprağı boş bırakmıyor, ekiyor ama para kazanamıyor.
“Pamuk, ülke ekonomisine büyük katkı sunuyor”
Pamuk, fındık gibi değildir. Pamuk, sürekli işlenmesiyle, ipliğiyle, bizim giyimimize kadar sürekli katma değer yaratıyor. Konfeksiyon sanayine sağladığı katma değerle aynı zamanda tekstil ve konfeksiyon sektörünün yaptığı ihracatla da ülke ekonomisine çok büyük bir katkı sunuyor. Aynı zamanda pamuk çekirdeğinden elde edilen yağ biyodizel üretimimizde de kullanılıyor. Türkiye'de beş stratejik ürün vardır. Bunlar para etsin veya etmesin ekilmek durumunda. Bunlar; pamuk buğday, mısır, soya ve ayçiçeğidir. Devlet tarafından bu beş ürün mutlaka destek görmeli.
“Ovalarda pamuk bir ürün olarak sayılmaktan çıktı”
Türkiye pamuk üretimi alanındaki üstünlüğünü kaptırdı mı?
Hayır, üstünlüğünü kaptırmadı. Biz pamukta gümrük vergilerini arttıramadığımız için iç piyasadaki pamuk fiyatları doğrudan dünya pamuk fiyatlarıyla orantılı. Gümrük vergisi, koyabilseydiniz buraya pamuk gelmezdi. Talep fazla olurdu. fiyatlar yükselirdi. Şu an pamuk serbest piyasada 19-20 lira. Kış aylarında 25 liraya çıkmıştı. Artık herkes pamuktan kaçmış durumda. Ovaların çoğunda pamuk artık bir ürün olarak sayılmıyor, bizden çıktı. Beyaz altın artık can çekişiyor.
