Özel Haber: Deniz Dalgıç
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) 2023 yılı ağustos ayına ilişkin ödemeler dengesi verilerini açıkladı. Buna göre cari işlemler hesabı ağustos ayında 619 milyon dolar açık verdi. Konuyu değerlendiren Ekonomist Uğur Civelek, ekonomide soğuma olduğuna dikkat çekerek “Turizm gelirlerindeki artış geçici olarak cari açıkta bir düzelmeye neden oldu. Cari açıkta bir düzelme var ama Türkiye’de ne zaman cari açık küçülme eğilimine girse büyüme ivme kaybeder. İşsizlik sorun olmaya başlar” dedi. Türkiye’nin rezervler konusunda son 5-6 yıldaki “hovardalık” ettiğini söyleyen Civelek, “Rezervleri yerine koyamıyoruz. Küresel konjonktür de uygun değil. Bu koşullarda bedeli ne olursa olsun cari açığınızı küçülmek dışında seçeneğiniz yok” diye konuştu.
“Cari açık küçülme eğilimine girince büyüme ivme kaybeder, işsizlik sorun olur”
Ekonomist Uğur Civelek ağustos ayı cari açık rakamlarını ELİPS HABER’e değerlendirdi. Ekonomide soğuma olduğunu belirten Civelek, “Dış ticaret açığının daralması ihracat artışından kaynaklanmıyor. Büyük olasılıkla ithalatta bir daralma var. Turizm gelirlerindeki artış geçici olarak cari açıkta bir düzelmeye neden oldu. Cari açıkta bir düzelme var ama Türkiye’de ne zaman cari açık küçülme eğilimine girse büyüme ivme kaybeder. İşsizlik sorun olmaya başlar. Büyümenin ivme kaybettiği ortamda istihdamı artırmak mümkün olmaz” dedi.
“İstikrarsız salınımlar devam edebilir”
Küresel belirsizlik çok yüksek olduğu için büyümeye ilişkin tahmin yapmanın zor olduğunu ifade eden Civelek, “Yerel seçim arifesinde her şey olabilir, rakamlarla oynanabilir. O nedenle büyümeye ilişkin tahmin yapmak çok anlamlı değil. Belirsizliğin yüksek olduğu bir dönemden geçiyoruz. Siyaseten büyümenin ivme kaybettiği dönemlerde büyüme ivme kaybeder. Bunu tersine çevirmek için parasal önlemlerle, başka yaklaşımlarla durumu değiştirmeye çalışır. O nedenle öngörüde bulunmak kolay değil. İstikrarsız salınımlar devam edebilir” diye konuştu.
“Bedeli ne olursa olsun cari açığınızı küçülmek dışında seçeneğiniz yok”
Civelek, “Cari açığın gerilemesi kalıcı olur mu?” sorusuna, “Ekonomi yönetimi cari açığın gerilemesinin kalıcı olmasını istiyor ama durum siyaset yönetiminin aleyhine gidiyorsa ekonomi yönetiminin tavrına aldırış etmeden bir takım başka şeyler yapabilir” yanıtını verdi. Rezervlere işaret eden Civelek, “Türkiye’nin son 5-6 yıldaki hovardalığı rezervleri eritti. Rezervleri yerine koyamıyoruz. Küresel konjonktür de uygun değil. Bu koşullarda bedeli ne olursa olsun cari açığınızı küçülmek dışında seçeneğiniz yok” ifadelerini kullandı.
“Cari açığın küçülmesi için yüksek büyüme rakamları göremeyeceğiz”
Cari açığı küçültmenin önemini vurgulayan Civelek, sözlerini şöyle tamamladı:
“Cari açığın küçülmesi için ilk olarak Türkiye ekonomide yüksek büyüme rakamları göremeyecek. Son 20 yılda artık alışılmış şeyler göremeyeceğiz. Ezberler bozulmaya başlayacak. Türkiye’de hep gayrimenkul fiyatlarının şişirilmesiyle bir rant yaratıldı. Bu sefer durum farklı. Dış finansman bulmakta sorunumuz var. Faizleri yapay olarak düşük tutmak artık daha büyük yan tesirler üretiyor. Onu da yapamıyoruz. O zaman ne olacak? Büyüme ivme kaybedecek. Rant peşinde koşanların hayal kırıklıkları büyüyecek. Türkiye ekonomi yönetimindeki zikzakları nedeniyle güvenilmez bir hale geldi. O nedenle dış finansman bulmakta zorlanabilir. Ortadoks politika uygulamakta ve buradan çark etmekte güven vermiyor. Şu an bir yönlendirmeye çalışma söylemleri var ama o söylemler para getirmiyor. İkincisi ise Merkez Bankalarının itibar kaybedeceği bir sürece giriyoruz. Faiz tartışmaları çok anormal. Piyasa çok kırılgan ve artık küresel piyasalarda kimse daha fazla risk almak istemiyor.”
