Fatsa ilçesine bağlı Bolaman Mahallesi Laleli Merkez Cami yanında keşfedilen taş, Fatsa Cahit Zarifoğlu Lisesi’nde edebiyat öğretmeni Aydın Bal’ın ihbarı sonucu fark edildi. Fatsa Belediyesi Kültür Müdürü Cevat Erbil ve Ordu Üniversitesi Sanat Tarihi Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Seçkin Evcim’in incelemeleri sonucunda taşın Roma dönemine ait mil taşı olduğu tespit edildi. Romalılar döneminde yollara dikilen, yolun yönünü ve merkeze uzaklığını gösteren bu taşlar mil taşı olarak adlandırılıyordu.
Milattan sonra 239 yılında Roma İmparatoru 3. Gordianus dönemine ait
Marmara Üniversitesi’nden Prof. Dr. Hüseyin Sami Öztürk’ün yaptığı çeviriye göre, taşın M.S. 239 yılına ve Roma İmparatoru 3. Gordianus dönemine ait yaklaşık 1800 yıllık olduğu belirtildi. Çevirisi yapılan taş yazıtta, imparatorun adının onurlandırıldığı ve bu yolun imparator tarafından yeniden yaptırıldığı ifadelerinin de yer aldığı görüldü. Taşın önemini ve keşif sürecini anlatan Doç. Dr. Evcim, "Bölgedeki vatandaşların ilgisi bu önemli buluşun yapılmasına katkı sağladı. Fatsa Cahit Zarifoğlu Lisesi’nde edebiyat öğretmeni olarak görev yapan Aydın Bal, bu tarihi taşın varlığını bizlere ihbar etti. Fatsa Belediyesi Kültür Müdürü Cevat Erbil ile bölgeye gidip ilk incelemelerimizi yaptık. İlk tespitimize göre taşın, Roma dönemine ait bir mil taşı olduğunu düşündük. Yazıtın okunabilmesi için Marmara Üniversitesi’nden epigrafi ve dil bilim uzmanı Prof. Dr. Hüseyin Sami Öztürk’e ulaştık. Kendisi, görüntüleri inceledikten sonra taşın MS 239 yılına ait olduğunu ve Roma İmparatoru 3. Gordianus tarafından bir onurlandırma yazısıyla dikildiğini belirtti” dedi.
Cami cemaati oturmak için kullanmış
Evcim, taşın Roma döneminde Bolaman ve Yalıköy arasında doğal bir liman yolunun yapımı için dikildiğini düşündüklerini belirterek, "Bu yolun ikinci milinde bulunan taş, Bolaman ve Yalıköy arasında doğal bir liman yolunun inşası için dikilmiş. Taş, ne yazık ki orijinal yerinde bulunmuyordu; 1970’lerde cami temeli atılırken bulunmuş ve sonrasında yan yatırılarak oturma amacıyla kullanılmış” ifadelerini kullandı.
Ordu’da ilk kez bir mil taşı keşfedildiğine dikkat çeken Doç. Dr. Evcim, taşın müzeye kazandırılma sürecine de değinerek, "Mil taşının, kültürel mirasımız açısından taşıdığı önem ve dikildiği yerde olmaması nedeniyle Ordu Müze Müdürlüğü’ne kaldırılması gerekti. Fatsa Belediyesi’nin de desteğiyle taş, müzeye nakledildi. Bu önemli eserin, Ordu tarihine kazandırılmasında emeği geçen tüm kurumlara teşekkür ederiz” diye konuştu.
