Bozkurt işareti, bozkurt selâmı veya bozkurt hareketi, Türk milliyetçiliğini ve Türkçülüğü sembolize eden bir el işaretidir. Mitolojik anlam taşıyan bu sembol siyasî görüş tanımaksızın Türk milliyetçileri ve milliyetçi gruplar tarafından kullanılır.

Bu işaretin kullanılması Fransa ve Avusturya'da yasaktır.

TRT 1 | Türkiye – Hollanda maçı canlı izle TRT 1 | Türkiye – Hollanda maçı canlı izle

Bozkurt işaretinin Türk halkları arasında İslam öncesine uzanan köklerinin olduğu tahmin edilmektedir. Türk mitolojisindeki bozkurt ile sembolize edilen hihâyeden kaynaklanır, Budist ve Tengricilik kültürlerinde Türk halklarına atfedilmiş bir hayvandır. Tarihsel araştırmalar bu işaretin batıya göç eden Hunlar, Kıpçaklar ve Peçenekler gibi çeşitli Türk halkları tarafından soylarını ifade etmek için kullanıldığını göstermektedir. Bu sembol, 10. yüzyıl İranlı şairi Firdevsî'nin bozkurt işareti yapan Türk kadınlarının minyatürlerini içeren Şehnâme'sinde de bulunmaktadır. Çin'de 6. yüzyıldan kalma bir heykelde resmedilen ve Türk olduğu tahmin edilen askerin eliyle bozkurt işaretine benzer bir hareket yaptığı görülmektedir. Bir mağarada bulunmuş olup İslam öncesi Göktürkler dönemine ait olduğu tahmin edilmektedir. Alparslan Türkeş, laik karakterine rağmen onu Türk-İslam sentezine uyarlamak amacıyla bu selâmı dinî vesilelerle dekullandı.

Türk mitolojisinde dişi kurt Asena, tüm Türk ve Moğol boylarının ortak köken hikâyesinin bir parçasıdır. Göktürklerin mavi bayrağında kurt bulunmaktadır. Savaşı, mücadele ruhunu, özgürlüğü, hızı ve doğayı temsil eder. İnanışlarına göre Türk milletinin başına bir şey geldiğinde, tehlike anında Kurt ortaya çıkar ve onlara yolu gösterir. Çadırların önüne kızıl kurt başlı direkler koyulurdu. Savaşçı ruhları kurt şeklini aldı. 6. yüzyıldan kalma taş anıtta, kurdu emziren bir çocuk tasvir ediliyor. Türk halk kültüründe cebinizde kurt dişi taşımanın nazardan koruduğuna inanılır. Yakut belgelerinde kurtlarının adı Bosko'dur. Kırgızlara göre kırda yürürken kurt görmek güzeldir. Rüyada kurt görmek de iyiye işarettir. Hamile kadını nazardan korumak için yastığın altına kurt dişleri veya deri konur. Bir koyun sürüsüne dalmak ya da bir ahıra girmek kurt için bir nimet sayılıyordu. Başkurt rivayetlerine göre kurt atalarının önüne düşüp onlara yolu göstermiş. Bu yüzden onlara "lider kurt" anlamına gelen Başkurtlar deniyordu.

Türkiye'de bu işaret, genellikle MHP'yle ve Ülkü Ocakları'yla özdeşleştirilse de farklı görüşlerden başka Türk siyasetçiler tarafından da kullanılmıştır. Eski bir MHP üyesi ve İYİ Parti'nin kurucu genel başkanı Meral Akşener, bozkurt elamını sıklıkla yapmıştı.

Eski CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu, 16 Nisan'da 2017 Türkiye anayasa değişikliği referandumu öncesinde Kayseri'de bir mitinge giderken destekçilerini bu işaretle selamlamıştı. AK Parti genel başkanı ve cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da onun bu işaretini "CHP Genel Başkanının yaptığı bozkurt işareti hafızalardan silinmez. Bakıyorsunuz nerede ne yaptığı belli değil," diyerek elşetirince Kılıçdaroğlu da ona "Biz de ülkücüyüz biz de milliyetçiyiz" diyerek karşılık vermişti. Kılıçdaroğlu, aynı işareti daha sonra Eskişehir'de kendisine bozkurt selamı yapan bir destekçisine bozkurt selamıyla cevap vermişti.

Recep Tayyip Erdoğan da 2018'de Mersin'deki bir mitingde rabia işaretine hızlıca çevirmeden önce bozkurt selamını kısa bir süre yaptığı için tartışma yaratmıştı. Onun bu hareketi çoğu kişi tarafından Türk milliyetçisi oylarına talip olmak için bariz bir çaba olarak görülmüştü. Eski Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ve daha sonra Kürt kökenli olduğunu iddia edecek olan eski Başbakan Binali Yıldırım da bozkurt işareti yapan diğer AK Partili siyasetçiler arasındadır.

Ayrıca bozkurt işareti, Amerikan Profesyonel güreşine 1990ların başlarında New World Order tarafından tanıtılmıştır. Bunu kullananlar arasında başta D-Generation X, The CLub ve Bullet Club sayılabilir.

Türkiye millî futbol takımı oyuncusu Merih Demiral, 2 Temmuz'da 2024 Avrupa Futbol Şampiyonası elemelerinde Avusturya'ya karşı oynanan bir maçta atığı ikinci golden sonraki sevinicini bozkurt işareti yaparak gösterdi. Bu durum, UEFA'nın siyasi sembol yasağından dolayı onun hakkında UEFA tarafından bir soruşturma açılmasına neden oldu ve bu durum Türkiye'de çok yoğun eleştirildi.

Almanya'da "sessiz tilki" (Leisefuchs) denilen ve öğretmenler tarafından öğrencilere sessiz olmalarını söylemek için yapılan el işareti, şekil olarak bozkurt selamının aynısıdır. Türk milliyetçiliği anlamı orada da öğrenildiği için "sessiz tilki" işaretinin kullanımının 2011'den sonra düşüşe geçtiği bildirilmiştir.

Kaynak: Haber Merkezi