Gıda enflasyonu artmaya devam ediyor. Birleşik Kamu İş, 2023 yılı eylül ayı “Halkın Enflasyonu” araştırmasını yayımladı. Buna göre eylül ayında gıda fiyatları eylülde yüzde 5,9 artarken, son bir yıllık artış son bir yılda yüzde 107,1’i buldu. Gıda fiyatlarında 2023’ün ilk dokuz aylık dönemindeki artış yüzde 73 olarak kaydedildi. Söz konusu araştırmada şu ifadeler yer aldı:
“Yoksuların harcamasının yüzde 35,8’i gıdadan oluştu”
TÜİK’in en son açıkladığı tüketim harcamalarıyla ilgili istatistiklere göre en zengin yüzde 20’lik kesimin tüketiminin yüzde 16,6’sını gıda için ayırırken, en yoksul yüzde 20’lik kesimde gıdaya ayrılan oran yüzde 35,8’e kadar çıkıyor. İkinci yüzde 20’lik grupta yer alanlar ise harcamalarının yüzde 29,8’ini gıdaya yüzde 25,6’sını ise konut ve kiraya ayırıyor. Dolayısıyla gıda fiyatlarında Türkiye’de son 39 aydır yaşanan kesintisiz artış en fazla toplumun sabit gelirli yoksul kesimlerini olumsuz etkiliyor.
“Açlık riski artıyor”
Yanlış ekonomik politikaların gıda fiyatlarında tetiklediği artış, ülkedeki açlık ve yoksulluk riskini giderek daha da büyütüyor. Türkiye’nin, yıllarca sürecek bugünkü enflasyon sarmalına sürüklendiği Eylül 2021’den bu yana gıda fiyatları yüzde 447 oranında arttı. Diğer bir ifadeyle Eylül 2021’de 100 liraya satın alınan bir gıda sepeti için bu yıl temmuz ayında 579 lira ödemek gerekti.
Haziranda yüzde 80,5’e indikten sonra temmuzda yüzde 92,2’ye çıkan yıllık enflasyon, ağustosta üç ay aradan sonra yeniden yüzde 100’ün üzerine yükselmişti. Eylülde ise yüzde 107,1 oldu.”
Meyvedeki yüksek fiyat artışları dikkat çekti
Ekmek, pirinç, un, bulgur fiyatları eylülde bir önceki aya göre ortalama yüzde 2 oranında yükselirken, et ve balık grubu fiyatlarında yüzde 10,3 arttı. Et ve balık fiyatlarında yılbaşından bu güne yaşanan artış yüzde 110’a ulaştı. Eylül ayında bir önceki aya kıyasla süt ve süt ürünleri ile yumurta grubu fiyatları yüzde 4,9 artarken, yağ fiyatlarındaki artış yüzde 10,6 olarak kaydedildi.
Meyve fiyatlarının yüzde 0,5 oranında arttığı eylül ayında sebze fiyatlarında, bir önceki aya kıyasla ortalama yüzde 6,6 oranında artış kaydedildi.
Eylül ayında bakliyat fiyatları yüzde 7,2 artarken, salça, zeytin, bal, çay, tuz ve benzeri gıda maddelerinden oluşan diğer işlenmiş gıda fiyatlarındaki artış eğilimi yüzde 3,6 ile devam etti.
Gıda fiyatları son üç ayda yüzde 30 oranında arttı
Gıda fiyatlarında 2023’ün ilk 9 aylık döneminde yüzde 70 oranında artış kayddildi. Böylece seyyanen zamdan dolayı değişik maaş ve ücret seviyesine değişik oranlarda yansımış olan bu yıl temmuz ayında 2023’ün ikinci yarısı için yapılan ücret ve maaş zamları, birçok ücretli için son dokuz aylık dönemindeki gıda fiyat artışına ulaşamadı. Yüzde 25 zamla yetinmek durumunda kalan emeklilerin satınalma gücündeki erime hızlanarak devam etti.
2023 eylül ayında önceki yılın aynı ayına kıyasla ekmek, un, bulgur, makarna fiyatlarında yüzde 70, et-balık fiyatlarında 137,9, süt ve süt ürünleri ile yumurta fiyatlarında yüzde 61,9 arttı. Bir yıl öncesine göre yağ fiyatları yüzde 72,4 oranında yükseldi. Meyve fiyatları yüzde 129,8, sebze fiyatları yüzde 227,1 oranında yükseldi. Bakliyat fiyatları son bir yılda yüzde 47,1, diğer gıda fiyatları yüzde 62,1 oranında zamlandı.
