Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki, bakanlık tarafından gerçekleştirilen 'Deprem Gerçeği ve Kentsel Dönüşüm Şurası'nın sonuç bildirgesini açıkladı. İller Bankası’nın Ankara’daki sosyal tesislerinde basın toplantısı düzenleyen Özhaseki, 6 Şubat’ta meydana gelen deprem felaketinde 11 ilin etkilendiğini ve 14 milyon vatandaşın zarar gördüğünü hatırlatarak, "Ortaya çıkan zararda; 680 bin civarında konut, 170 bin civarında iş yeri, depo veya müştemilat yıkıldı. 100 milyar doların üzerinde bir hasar ile karşı karşıyayız. Türkiye bir deprem ülkesi. Tek çaresi var bu işin, kentsel dönüşüm. Bunun dışında da başka bir çare icat olmadı. Oturduğumuz konutları, iş yerlerini sağlıklı, güvenli hale getirmekten başka hiçbir çaremiz yok. Şu anda ülkemizde 30 milyondan fazla konut, 5 milyon civarında ticari alan var. 2012’de çıkan yasa ile bugüne kadar 2 milyon 200 bin civarında bağımsız bölümün dönüşümünü sağladık. Şu anda da 400 bin bağımsız bölümün dönüşümü devam etmekte" dedi.
İstanbul’da da 6 milyon civarında konut, 1,5 milyon civarında ticari alan olduğunu kaydeden Özhaseki, "İstanbul’da da 2012'den bu yana yaklaşık 800 bin bağımsız bölümün dönüşümünü bitirmiş durumdayız. 171 bin civarında bağımsız bölümün dönüşümü devam ediyor. Sadece İstanbul için 128 milyar lira para harcamışız. Türkiye genelinde de bu dönüşümler için 480 milyar lira para harcamışız" dedi.
“İstanbul'da 600-700 bin konutu güvenli hale getireceğiz”
Özhaseki, İstanbul için 4 adımlı bir yol haritası olduğunu belirterek "1'incisi rezerv alanlarda 300 bin civarında konut yapacağız. Planlama çalışmaları devam ediyor. 2'ncisi, ‘Yarısı Bizden’ kampanyası için 200 bin civarında konutu dönüştürmeyi düşünüyoruz. 1 milyon 20 bin vatandaş müracaat etmiş. Yüzde 100 kendi aralarında anlaşma sağlayan, daha sonra 3’te 2’yi sağlamış olan, yüzde 50 artı 1’i yakalamış olanlardan devam ederek en az 200-300 bin konutu dönüştürmeyi düşünüyoruz. Şu anda 171 bin civarında inşaat devam ediyor. İnşallah önümüzde 2-3 yıl içerisinde en az 600-700 bin konutu hem de en riskli olanları dönüştürmek süratiyle İstanbul'umuzu biraz daha güvenli hale getireceğiz" diye konuştu.
"Özerk mahkemeler olacak"
Bilim insanlarının katıldığı deprem şurasında ortaya çıkan başlıkları sıralayan Özhaseki, şunları söyledi:
"Artık bundan sonra kentsel dönüşüm için işe başlanacağı zaman ve devamında; '3'te 2 çoğunluktan vazgeçelim, yüzde 50 artı 1 ile yol alalım' derler. 'Sadece binanın yıkılma safhası değil, ruhsat aşamasında veya fonksiyon değişikliğinde yüzde 50 artı 1 yeterli olsun' derler. Kentsel dönüşümlerde karşımıza çıkan tıkanıklık, işin uzaması tebligat kanununa bağlı. Tebligatın artık e-devlet üzerinden yapılması, binanın üzerine asılması ve muhtarlıklarda ilan edilmesi hususunda arkadaşlarımız hemfikir oldu. 'Yarısı Bizden Kampanyası'nın mali yardım hükmünün bir an önce açıklanması ve bu konuda kanuni düzenleme yapılması konusunda bilim insanlarımız karar aldı. Önümüzdeki 1 ay içerisinde bu kampanyanın nasıl çalışacağını, bizim nasıl yardım edeceğimizi, sürecin nasıl işleyeceğini daha da netleştirmiş olacağız. İnşallah kanuni mevzuat bu konuda çıkmış olacak. Son olarak da yıkılan riskli yapıların arsa haline gelmesinden sonra ortaklığın giderilmesi için de dava açılabilmesini ön şart olarak söylüyorlar. Kentsel dönüşümdeki anlaşmazlıkları çözmek için ara buluculuk siteminin devreye girmesi istendi. Bu sisteme geçeceğiz, yasal altyapısını hazırlıyoruz. Kentsel dönüşüm davalarına bakan özerk mahkemelerin olması kararı da alındı."
“41 bin konut sene sonunda teslim edilecek”
Köy evleri hususunda çelik sisteme geçilmesi kararı aldıklarını belirten Özhaseki, "Bundan sonra yapacağımız 100 bin kadar köy evini çelik karkas ve modüler bir sistemle yapılacağını tespit ettik. Bundan sonra köy evlerinin tamamını bu şekilde yapmayı düşünüyoruz. Özellikle ilk etapta 4 ana deprem şehrinde ve diğer şehirlerimizde de bu çelik evleri yapıp vatandaşa göstermek istiyoruz. Yerinde dönüşüm için bize şu ana kadar 215 bin vatandaşımız müracaat etti. Bu konuda kredi ve hibe olarak vereceğimiz rakamı belirledik. Şu ana kadar yıkıntı ve harfiyatların yüzde 50’den fazlasının kaldırılması bitirildi. Şu ana kadar yaptığımız 200 bin ihalede 41 bin konut bu senenin sonuna kadar teslim edilecek" ifadelerini kullandı.
“Halka arz konut maliyetlerini düşürecek”
Özhaseki, açıklamalarının ardından soruları yanıtladı. Kentsel dönüşüm konusunda finansmanın bir sorun olduğunu; ama Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in orta vadeli program açıklanırken hiçbir kısıt koymadığını belirterek, "Kaynak Geliştirme Genel Müdürlüğü kurmak istiyoruz. Bu konuda oluşturacağımız bu genel müdürlükle, büyün hazine arazilerinin taranmasıyla birlikte özel olarak planlanması, bu planlamadan sonra da halka arzı söz konusu. Çok açık ilanla, rekabetçi bir ortamda, binlerce araziyi kullanmak isteyen vatandaşların emrine sunacağız, satacağız. Buradan elde ettiğimiz geliri gerek deprem bölgesinde gerekse başta İstanbul olmak üzere kentsel dönüşümde kaynak olarak kullanacağız. Bu halka arzın ikinci faydası da yükselen konut maliyetlerini düşürecek olması" dedi.
“Elinizden tutan mı var”
Belediye başkanlarının bazılarının kentsel dönüşüm konusunda ihmalkar davrandığını ifade eden Özhaseki, "Belki de bu seçimlerde vatandaş belediye başkanlarına 'sen kentsel dönüşüm için ne yaptın?' diyecek. Cesaretli bir belediye başkanı ortaya çıkar, semtleri belirler, plan yapar, bizimle irtibat kurar ve kentsel dönüşümü yapar. Siz rantsal dönüşüm yapmayın, kentsel dönüşüm yapın. Elinizden tutan mı var? Yok öyle bir rantsal dönüşüm lafı. Bunu söyleyerek kaçamazsınız bir yere. Hangi parti olursa olsun sonuna kadar kapımız açık ve desteklemeye devam edeceğiz" diye konuştu.
Özhaseki, İstanbul’da 200 bin konutun inşaatına birkaç ay sonra başlayabileceklerini ifade ederek, kentsel dönüşüm ile sektörde çok sayıda iş kolunun ekonomik olarak hareketleneceğini düşündüklerini sözlerine ekledi.
