Türkiye'de bağımsız yıllık gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH) 2023'te yüzde 5,1 artış gösterdi.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2023 yılına ilişkin 'Yıllık Gayrisafi Yurt İçi Hasıla' verilerini açıkladı.
Buna göre, yıllık verilere dayalı olarak hesaplanan bağımsız yıllık gayrisafi yurt içi hasıla (GSYH), zincirlenmiş hacim endeksiyle 2023'te bir önceki yıla göre yüzde 5,1 arttı.
Üretim yöntemine göre cari fiyatlarla GSYH, 2023'te bir önceki yıla göre yüzde 76,8 artarak 26 trilyon 545 milyar 722 milyon lira oldu. Gayrisafi yurt içi hasılada en yüksek payı yüzde 19,5 ile imalat sanayi aldı. İmalatı, yüzde 13,9 ile toptan ve perakende ticaret, motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı ve yüzde 9,5 ile ulaştırma ve depolama sektörü izledi. Yıllık gayrisafi yurt içi hasılada en düşük pay hanehalklarının işverenler olarak faaliyetleri için gerçekleşti.
Kişi başına gayrisafi yurt içi hasıla, 2023 yılında cari fiyatlarla 311 bin 109 lira, ABD doları cinsinden ise 13 bin 243 dolar olarak hesaplandı.
Diğer hizmet faaliyetleri yüzde 12,7 ile en çok büyüyen sektör oldu
Diğer hizmet faaliyetleri yüzde 12,7, toptan ve perakende ticaret; motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı yüzde 11,5 ve finans ve sigorta faaliyetleri yüzde 8,5 ile geçen yıl en çok büyüyen sektörler oldu. Madencilik ve taş ocakçılığı yüzde 14,7, su temini, kanalizasyon, atık yönetimi ve iyileştirme faaliyetleri yüzde 8,5 ve mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler yüzde 2,5 ile en çok küçülen sektörler oldu.
Yerleşik hanehalkı nihai tüketim harcamaları 2023'te bir önceki yıl zincirlenmiş hacim endeksine göre yüzde 13,6 arttı. Yerleşik hanehalkı nihai tüketim harcamalarının cari değerlerle GSYH içindeki payı yüzde 59,1 oldu. Hanehalkı harcamalarında en yüksek payı alan harcama grupları sırasıyla yüzde 22,8 ile gıda ve alkolsüz içecekler, yüzde 19,7 ile ulaştırma ve yüzde 11,1 ile konut, su, elektrik, gaz ve diğer yakıtlar oldu.
Devletin nihai tüketim harcamalarının GSYH içindeki payı 2023 yılında yüzde 13,1 olurken, gayrisafi sabit sermaye oluşumunun payı yüzde 31,9 olarak gerçekleşti. Bir önceki yıl zincirlenmiş hacim endeksine göre, devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 2,4 artarken, gayrisafi sabit sermaye oluşumu ise yüzde 8,4 arttı.
Mal ve hizmet ihracatı 2023'te zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 2,8 azalırken ithalatı ise yüzde 11,8 arttı. Harcama yöntemine göre cari GSYH ana bileşenleri içerisinde toplam mal ve hizmet ihracatının payı yüzde 31,9, ithalatın payı ise yüzde 34,4 oldu.
İşgücü ödemeleri yüzde 116,7 yükseldi
Gelir yöntemiyle gayrisafi yurt içi hasıla hesaplamalarına göre işgücü ödemeleri, 2023'te bir önceki yıla göre yüzde 116,7 artarken, brüt işletme artığı/karma gelir yüzde 62,3 yükseliş kaydetti.
İşgücüne yapılan ödemelerin cari gayrisafi katma değer içindeki payı 2022'de yüzde 26,3 iken bu oran 2023'te yüzde 32,5 oldu. Net işletme artığı/karma gelirin payı ise 2022'de yüzde 53,7 iken 2023 'te yüzde 47 olarak gerçekleşti.
