Özel haber: Halide Tonga
Karabağ’da bulunan Ermeni güçlerinin 'gayrimeşru' şekilde 9 Eylül’de bir ‘cumhurbaşkanı seçimi’nin düzenlenmesinin ve başta Türkiye olmak üzere ululararası alanda da seçimin ‘sözde’ olarak değerlendirilip tanınmamasının ardından Azerbaycan ile Ermenistan arasında askeri ve siyasi gerginlik başladı.
Azerbaycan topraklarına ait Karabağ bölgesinde bulunan Ermeniler üzerinden Ermenistan’ın stratejik ve çatışmacı müdahaleleri Azerbaycan’ın bugün 'antiterör' operasyonu başlatmasına neden oldu. Azerbaycan Savunma Bakanlığındna yapılan açıklamada, "Siviller ve altyapı tesisleri hedef alınmıyor, yalnızca meşru askeri hedefler yok ediliyor. Karabağ'da uygulanan tedbirler hakkında Rus Barış Gücü Komutanlığına ve Türk-Rus Ortak Gözlem Merkezi Yönetimine bilgi verildi" ifadeleri kullanıldı.
Öte yandan Azerbaycan Savunma Bakanlığı Ermenistan'ın Ağdam'daki mevzilere ateş açtığını açıkladı:
"Rus Barış Koruma Birliği'nin Azerbaycan topraklarında geçici olarak konuşlandığı Ermeni Silahlı Kuvvetleri birlikleri, Azerbaycan Ordusu'nun Ağdam bölgesi yönündeki mevzilerine topçu tesislerinden ateş açıyor. İlgili birimlerimizce bu doğrultuda müdahale tedbirleri alınıyor" denildi.
Rusya'dan ilk açıklama
Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zaharova, "Rusya, Karabağ'da terörle mücadele operasyonu ışığında Azerbaycan ile temas halinde. Azerbaycan Rusya'ya bilgi vermekte" dedi. Moskova'nın yakında konuyla ilgili bir açıklama yapacağını söyledi.
Karabağ'da Rus barış gücünün devam etmesi için Rusya askeri gerilime mi ihtiyaç duyuyor?
Karabağ'daki Rus barış süresi 2025 sonbaharında sona erecek. Karabağ’daki askeri varlığını sürdürmek isteyen Rusya için bunu sağlamanın yolu bölgedeki askeri gerilimin devam etmesi olduğu planları öne çıkmakta. Azerbaycan ve Ermenistan arasında savaş mı başladı? Türkiye’nin bu askeri ve siyasi gerginlikteki rolü ve kontrolü nasıl olur? Ermenistan’ın arkasında hangi uluslararası güçler bulunuyor? Kamuoyunu meşgul eden konu ile ilgili Azerbaycan Nezdinde Türkiye Eski Büyükelçisi Diplomat Hulusi Kılıç, Elipshaber’e özel açıklamalarda bulundu.
Karabağ, Azerbaycan toprağıdır
Karabağ topraklarının jeopolitik konumu ile ilgili bilgi veren ve Karabağ’ın Azerbaycan topraklarına ait olduğunu vurgulayan Kılıç şöyle konuştu:
Karabağ’da 25-30 bin nüfuslu Ermeni kökenli kişiler var, bu kişiler Azerbaycan vatandaşıdır. Çünkü Karabağ, Azerbaycan toprağıdır. 10 Kasım 2020’de üçlü mütbakata varıldı. Putin, Paşinyan ve Cumhurbaşkanı Sayın İlham Aliyev arasında yapıldı. Buna göre, Karabağ’daki silahlı güçlerin çözülmesi lazımdı. Bu mutabakata varıldı. Ama bu madde bugüne kadar yerine getirilmedi. Zaman zaman sınırda Ermeni sınırı demek lazım, çünkü Karabağ bir ada gibidir, Azerbaycan toprağının içinde, ortasındadır. Yani Karabağ’a gitmek için, Laçin’den veya Ağdam’dan geçmek lazım yani Azerbaycan toprağından geçmek lazım. Dolayısı ile Karabağ’da çatışma çıkarmaları söz konusu olmaz.
Ermenistan, ABD ile tatbikat yaparak Rusya’yı, İran’ı kızdırdı
Ermenistan’ın geçtiğimiz günlerde ABD ile ortak tatbikat düzenlemesini değerlendiren Kılıç;
“Ama sınırda gerginlikler oluyor. Bunu maalesef Ermenistan dışarıdan destekle yapıyor. Devreye Fransa giriyor, Avrupa Birliği, Brüksel giriyor araya. Amerika ile de tatbikat yaptılar. Ki bu Rusları çok sinirlendirdi. Çünkü, bugüne kadar Ermenistan, Rusya’nın arka bahçesi olarak görülüyordu. Şimdi ise Amerika geldi orada ve tatbikat yapıyor. Ayrıca İran’ı da bu durum kızdırdı. Bugüne kadar İran da Ermenistan’ın müttefiki gibiydi. Yani Ermenistan’ı bugüne kadar İran’ın yaşattığını söyleyebiliriz.” dedi.
Rusya, Ermenistan ekonomisinin yüzde 80’ini kontrol ediyor
Ermenistan’ın sınırlarını Rusya’nın koruduğunu hatırlatan Kılıç;
“Ayrıca Rusya, Ermenistan’ın ekonomisinin yüzde 80’ini kontrol ediyor. Ayrıca sınır hizmetlerini de yine Rusya veriyor. Yani Ermenistan’ın sınırını Rusya koruyor. Böyle bir tatbikat tabi ki, Rusya’yı ve İran’ı sinirlendirdi. Ayrıca Rusya, Ukrayna ile savaşta olduğu için Batı’nın yanında olduğunu gösterdi. Tabi ki bundan Fransa da rahatsız. Çünkü Ermenistan’da Fransa, “Ben de varım” diyerek bugüne kadar hep Ermenistan’ı korudu. Sonuç olarak bu tatbikat bölgede büyük bir gerginlik ve kaygı uyandırdı.
Aslında bu durum Türkiye ve Azerbaycan için iyi bir durum. Çünkü Rusya’nın Ermenistan ile arasının açılması bizim lehimize bir gelişmedir. Paşinyan çok büyük hata yaptığını görecektir. Rusya bunu O’na ödetecektir bir şekilde. Sonuçta, Karabağ’daki Ermenilerin Azerbaycan’a bir tehlike yaratması söz konusu değil. Ama onlar eğer aşağılama durumuna geçerse karşılarında güçlü bir Azerbaycan var.” dedi.
Azerbaycan’a yapılan saldırı Türkiye’ye yapılmış kabul ediliyor
Azerbaycan’ın Türkiye ile imzaladığı Şuşa Beyannamesine değinen Kılıç sözlerini şu şekilde sürdürdü:
“Azerbaycan, savaştan sonra güçlendi. Komando birlikleri yapıldı, Türkiye ile ilişkilerini daha da güçlendirdi. Ayrıca bu çok önemlidir, 15 Haziran 2021’de Şuşa Beyannamesi imzalandı. Bu beyanname Türkiye ve Azerbaycan arasında imzalandı. Bu bizi gerektiğinde ‘bir millet, bir devlet’ yapıyor. Yani Azerbaycan’a yapılan saldırı Türkiye’ye yapılmış kabul ediliyor. Yani böyle stratejik bir müttefiklik kuruldu. Meclislerden de geçti ve anlaşma olarak kabul edildi.
Dolayısı ile tehlike her zaman vardır. 27 Eylül 2020’deki gibi bir çılgınlık yaparlarsa onun dersini Ermenistan bu sefer çok daha ağır ödeyecektir. 44 günlük muhabere sırasında Ermenistan ordusunun yüzde 80’i tahrip edildi. Hem insan kaybı hem de savaş teçhizatlarını da kaybetti. Ermenistan’ın nüfusu bugün 2 buçuk milyonun altında bir nüfus. Sürekli göç veriyor.”
Savaş riski var ama Ermenistan bu sefer daha ağır bedel öder
Azerbaycan ve Ermenistan arasındaki askeri gerginliğin bir savaşa dönüşme riskinin olduğunu fakat Ermenistan’ın gücü itibari ile buna cesaret edemeyeceğini vurgulayan Kılıç,
“Savaş riski var mı? Var. Ama Azerbaycan her zaman hazırlıklı bir ülkedir, güçlü bir ordusu var artık. Ermenistan çatışmadan öteye gidemez. Savaş Azerbaycan’a da önemli ders oldu. Türkiye ile ortak çalışmalar da yürütüyor. Ermenistan savaşa cesaret ederse bu sefer daha ağır bedel öder.” dedi.
Putin de açıklaması ile Karabağ’ın Azerbaycan toprağı olduğunu vurguladı
Azerbaycan ve Ermenistan’da bu gelişmeler yaşanırken gözler Rusya’ya yani Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e çevrildi. Putin’in "Ermenistan yönetimi Azerbaycan'ın Karabağ üzerindeki egemenliğini kabul etti. Ermenistan'ın Rusya ile ittifak durumundan vazgeçtiğini düşünmüyorum. Ermenistan ve Paşinyan'la problemimiz yok" açıklamasını değerlendiren Kılıç, sözlerini şu şekilde tamamladı:
“Putin ilk defa Karabağ kelimesini kullandı. Ermenistan Başbakanı Paşinyan, Prag’ta Azerbaycan topraklarını şimdiki sınırı ile tanıdı. O zaman ne anlıyoruz? Karabağ’daki Ermeniler, Azerbaycan vatandaşıdır. Zaten o bölge de Azerbaycan toprağıdır. Putin’in konu ile ilgili bu açıklaması da mevcut durumu güçlendirmiş oldu. Yani Karabağ, Azerbaycan toprağıdır. Dolayısı ile oraya hiçbir Ermeni gücü orada hak iddia edemez. Prag’ta bunu zaten Paşinyan sınırları kabul ederek söylemiş oldu. Putin’in açıklaması da çok net ve doğruydu.”
