Haber: Kadir Gürhan

14 Mayıs seçimlerinde aday olan bakanların seçim propagandası sürecinde kamu kaynaklarını kullanarak seçim çalışmalarını yürütmeleri tartışma konusu olmuştu. Bakanların aday olduktan sonra istifa etmeleri gerektiği talebi ise karşılık bulamamıştı. Bakan olarak seçime giren adaylar aday gösterildikleri yerlerde milletvekili olarak seçildiler. Milletvekili olmadan önce tartışma konusu olan bakanların durumu, milletvekili seçildikten sonra da devam etti. Milletvekili seçildikten sonra görevlerine devam eden bakanlar yetki gaspı mı yapıyor? Yaşanan tartışmaları hukukçu Prof. Dr. Fahri Bakırcı cevapladı.

“Seçimlere girerek milletvekili seçilen bir bakanın bakanlığı sona erer”

Milletvekili seçilen bakanlar, milletvekili seçildikten sonra bakanlık görevine devam edebilirler mi? sorusunu yanıtlayan Bakırcı, “Anayasa’ya göre “Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, Cumhurbaşkanı yardımcısı ve bakan olarak atanırlarsa üyelikleri sona erer” (m. 116). Bu hüküm doğrultusunda bakan olarak atanan kişilerin, atama işlemi gerçekleştiği anda bakanlıklarının sona ermesi gerekir ve bunun için herhangi bir kişi ya da kurumun başka bir işlem yapmasına gerek bulunmamaktadır. Bu hükümden ayrıca bakanlık ve milletvekilliğinin bağdaşmaz birer görev oldukları sonucu çıkarılabilir. Bu durumda bir milletvekili, bakan olarak atandığında milletvekilliği sona eriyorsa, milletvekili statüsü kazanan bir bakanın da bakanlık statüsünün sona ereceğinden hiçbir kuşku duyulamaz. Özetle söylemek gerekirse, seçimlere girerek milletvekili seçilen bir bakanın bakanlığı sona erecektir. Bu noktada yanıtlanması gereken soru, milletvekilliği statüsünün ne zaman kazanıldığıdır. Bu soru cevaplandırıldığında bakanlık statüsünün ne zaman sona ermiş olduğu sorusunun da cevabı verilmiş olur” diye konuştu.

“Milletvekili olarak seçilen bakanlar, seçim sandıklarının kapandığı anda milletvekili statüsünü kazanmış durumdadırlar”

‘Milletvekilliği statüsünün ne zaman kazanıldığı konusunda doktrinde değişik görüşler bulunmaktadır’ diyen Bakırcı, “2007 yılına kadar hakim olan görüş milletvekili seçilmeye ilişkin mazbatanın (tutanağın) alındığı anın, milletvekili seçilme anı olmasıdır. Saygın anayasa hukukçusu Hüseyin Nail Kubalı, milletvekili adayının, milletvekili seçildiğine ilişkin tutanağı aldıktan sonra, milletvekilliği sıfatını kazanmış sayılacağını belirtmektedir. Milletvekili olarak seçilen bakanlar, seçim sandıklarının kapandığı anda milletvekili statüsünü kazanmış durumdadırlar ve milletvekilliği ile bakanlık görevleri birbirleriyle bağdaşmaz görevler olduğundan bu milletvekillerinin bakanlıkları sona ermiş durumdadır” ifadelerini kullandı.

Bakanlar yetki gaspı mı yapıyor?

Bakırcı konu hakkındaki görüşlerine şu şekilde devam etti: “Sözü edilen milletvekillerinin, en azından bazılarının, milletvekilliği statüsünü kazanmalarından sonra da bakanlık görevlerini sürdürdükleri gözlemlenmiştir. Bu durumun iki olası sonucu bulunmaktadır. (1) Bu milletvekilleri artık bakan olmadıklarından yetkisiz olarak işlem yapmış olurlar ve yapılan işlem yetki gaspı nedeniyle yok hükmündedir. (2) Bu kişiler milletvekilliği ile bakanlık arasında bir tercih yapma hakkına sahip olduklarından, bakanlık görevini yapmaya devam edenlerin milletvekilliği düşmüş sayılır. Tıpkı bakan olarak atanan milletvekilinin milletvekilliğinin düşmesi için bir işlem yapmaya gerek olmaması gibi, milletvekili seçildikten sonra bakanlık görevini sürdürenlerin milletvekilliğinin düşmesi için bir işlem yapmaya gerek bulunmamaktadır. İlgili kişi birbiriyle bağdaşmaz nitelikte bulunan milletvekilliği ve bakanlık görevleri arasında bir tercihte bulunmuştur ve bu tercih yapıldığı anda sonuç doğurur.

Bütün bu nedenlerle 14 Mayıs 2023 tarihinde sandıkların kapandığı an olan saat 17.00’den sonra bakanlığıyla ilgili herhangi bir eylem ve işlemde bulunan bakanların, bakanlık görevini tercih ettikleri ve milletvekilliği görevinden çekildiklerini kabul etmek gerekir.”