Uyutmak tabiri, iğne ile öldürmek yerine dünya çapında tercih edilen bir kullanım.
İktidarı teklif metnine, muhalefet partileri ile gelecek hafta yapılacak görüşmelerin ardından son şeklinin verilmesi bekleniyor.
Hayvan hakları savunucuları, “öldürme” seçeneğinden vazgeçilmesi yönündeki taleplerine karşın, AK Parti kuduz riski bulunan veya saldırganlaşan, vücut bütünlüğü bozulmuş hasta hayvanların uyutulmasında ısrarlı.
Sokak hayvanlarının öldürülmesi neden gündeme geldi?
İktidar partisi, yasal düzenlemeye gerekçe olarak, sokak köpeklerinin saldırısı sonucu son 2 yılda 100 dolayında yurttaşın yaşamını yitirmesi ve çok sayıdaki yaralanma vakasını gerekçe gösteriyor.
Hayvan nüfusu artışının önlenemediği ve hayvanların “hayati tehlike” oluşturması gerekçesiyle düzenlemenin gündeme alındığı kaydediliyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da, geçen Aralık ayında Ankara Keçiören’de 4’üncü sınıf öğrencisi Tunahan Yılmaz’ın boş arazide köpeklerin saldırısına uğrayarak ağır yaralanmasının ardından,”sokak köpeklerinin zarar verdiği insanların haklarını da koruma görevleri” olduğunu belirterek, bu sorunu çözüme kavuşturacaklarını açıklamıştı.
Ancak AK Parti’nin konuyu Meclis gündemine alma kararında, 31 Mart seçimleri öncesinde, yurttaşların belediyelerden beklentilerine ilişkin kamuoyu anketi etkili oldu.
Kamuoyu anketinden, “sokak köpekleri sorunu” dördüncü sırada çıktı. Seçimden sonra, ilgili bakanlıklar tarafından sunum yapıldı ve Erdoğan, hem Meclis grubu, hem de bakanlıklara bu konuda hazırlık yapmaları talimatı verdi.
AK Parti nasıl bir düzenleme öngördü?
Tarım ve Orman Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Adalet Bakanlığı, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile parti yönetimi bu konuda dünya örneklerini inceledi ve Meclis grubu ile ortak çalışma yürütüldü.
AK Parti kurmayları, 1 hafta içinde sahiplenilmeyen sokak köpeklerinin uyutulmasını içeren İngiltere örneği üzerinden teklif taslağı hazırladıklarını açıkladı.
AK Parti’nin kamuoyuna açıkladığı ilk taslakta, başıboş köpeklerin belediye barınaklarında toplanması, fotoğraflarının çekilerek oluşturulacak internet sitesinden yayınlanması yöntemiyle sahiplendirilmesi, sahiplenilmeyen köpeklerin ise iğne ile öldürülmesi önerisi yer aldı.
Sahiplenilen köpeklerin kısırlaştırılması, dijital kimliklendirme ile izlenmesi, hayvanını sokağa terk edenlere para cezalarının artırılması öngörüldü. AK Parti sözcüleri, teklifin bu hafta Meclis’e sunulacağını da açıkladı.
AK Parti, geri adım mı atacak?
Düzenlemeye, kamuoyundan ve muhalefetten gelen tepki sonrası ise teklifin Meclis sürecinde esnemeye gidildi.
AK Parti Grup Başkanı Abdullah Güler, önceliklerinin sokak hayvanlarının sahiplendirilmesi, barınaklarda korunması olduğunu ancak “saldırgan, kuduz tehlikesi taşıyanları uyutma” seçeneğinin tartışıldığını açıkladı.
Tepkiler nedeniyle AK Parti hayvan hakları savunucuları, meslek örgütleri, mağdurların da görüşlerine başvurma kararı aldı.
Grup Başkanvekili Bahadır Yenişehirlioğlu da bu konuda görevlendirildi. Ayrıca, muhalefet partilerinin de gelecek hafta ziyaret edilerek, uzlaşma aranması kararlaştırıldı.
İktidar partisi, uyutma seçeneğinden tamamen vazgeçmeyi düşünmüyor. Ancak, zararsız ve mahalleli tarafından bakılan hayvanların barınaklara alınması yerine, kısırlaştırılıp, aşılatılması ve sokakta yaşamaya devam etmesin sağlanacağı ifade ediliyor.
Yutttaşların veya belediyelerin, emniyet birimlerinin şikayeti, tespiti doğrultusunda, çeteleşen saldırganlaşan hayvanların barınaklara alınması, 1 ay içinde sahiplenilmeyen hayvanların yine iğne ile öldürülmesinin teklifte korunması bekleniyor.
Erdoğan’ın çözümü ne?
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da son grup toplantısında tartışmaya ilişkin açıklamalarda bulundu.
Türkiye’de 4 milyon civarında sahipsiz köpek olduğunun tahmin edildiğini belirten Erdoğan, köpek saldırısına uğrayan çocukları isimleriyle andı.
Gelişmiş ülkelerde başıboş köpek sorunu olmadığını vurgulayan Erdoğan, bazı ülkelerin Türkiye’ye gelecek vatandaşlarını kuduz riskine karşı uyardığını da anımsattı.
Erdoğan köpek bakım evlerinin sayısının artırılacağını söyledi ve düzenlemeye ilişkin şu bilgileri verdi:
“Sahipsiz hayvanlar bu bakım evlerinde tutulacak. Ayrıca sahiplenilmeleri için kampanyalar yapılacak. Sahiplenilen hayvanlar kısırlaştırılacak, aşılanacak ve çip takılarak sahibine teslim edilecek, bundan sonra da çok sıkı takip edilecek. Biz istiyoruz ki, barınaklara alınan tüm hayvanlar sahiplenilsin. Özellikle hayvan severlerimizin bu süreçte barınaklardaki köpekleri sahiplenmek suretiyle daha fazla sorumluluk alacaklarına inanıyoruz. Aynı şekilde belediyelerin yasanın kendilerine yüklediği görevleri en güzel şekilde yerine getirerek sürece olumlu katkı sağlamasını bekliyoruz. Eğer bunu başarabilirsek bir sonraki adıma da ihtiyaç kalmayacağını düşünüyoruz. Böylece bu önemli sorunu hep birlikte en geniş mutabakatla milletimizin arzu ve beklentileri yönünde çözmüş olacağız.”
Meclis’te süreç nasıl işleyecek?
Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, grup toplantısı öncesinde yasa taslağını Meclis’e ilettiklerini açıkladı.
AK Parti kurmayları, Haziran ayı içinde teklifi olgunlaştırıp, Meclis Başkanlığı’na sunmayı planlıyor. Teklif, daha önce TBMM Tarım Komisyonu’nda, daha sonra da genel kurulda görüşülecek.
Teklifin Meclis sürecine ilişkin BBC Türkçe’ye konuşan AK Parti Grup Başkanvekili Bahadır Yenişehirlioğlu, Grup Başkanı Güler’in muhalefet partilerinin grup başkanvekillerini ziyaret edeceğini ve bu partilerden sokak hayvanları konusunda görevlendirilecek milletvekillerinin isimlerini alacaklarını, daha sonra bu milletvekilleri ile kendisinin ortak toplantı yapacağını bildirdi.
Bir yandan da bu konuda farklı kesimlerden görüş aldığını anlatan Yenişehirlioğlu şunları söyledi:
“Şu anda görüş topluyorum, bir 10 gün daha çalışacağım. Toplumun bütün kesimlerini dinliyorum. Gazeteciler, sanatçılar, yurtiçi ve yurt dışından akademisyenler, uzmanlar, toplum önderleri, mağdurlar, dernekler, vakıflar… Hiçbir kıstas ve filtreleme yapmaksızın herkesle görüşülecek. Ortada henüz kesinleşmiş bir taslak yok. Bu konu daha sonra TBMM Tarım Komisyonu’nda da görüşülecek, muhalefet de görüşlerini orada dile getirecek.”
Muhalefet ne diyor?
Başta CHP olmak üzere, muhalefet partileri “uyutma” olarak nitelendirilen, enjeksiyonla öldürme yöntemi yerine, “kısırlaştır, aşılat yaşat” formülünün öncelenmesini istiyor.
Belediyelere barınak, aşılama için kaynak aktarılması ve hızlı, etkin bir kısırlaştırma kampanyası ile sorunun 5 yıl içinde çözülebileceği dile getiriliyor.
AK Parti’nin sadece “saldırgan, kuduz riski taşıyan” hayvanların uyutulacağı yönündeki açıklamalarına karşın, uygulamada bunun istismar edileceği ve toplu katliamlar yaşanabileceği endişesi dile getiriliyor.
CHP Genel Başkanı Özgür Özel de Salı günkü grup toplantısında sokak köpekleri için “caniliğe, cinayete pirim vermeden hep beraber çözeceğiz” diyerek, AK Parti’nin mevcut taslağına karşı çıktı.
Sokak köpekleri sorununun çözülmesi gerektiğini, ancak bunun yolunun öldürmekten geçmediğini belirten Özel, 2020’de AK Parti ve MHP’nin de aralarında bulunduğu bütün siyasi partilerin ortak imzasını taşıyan “Hayvan Hakları Fonu”nun kurulmasına ilişkin teklifi anımsattı.
Hayvanların öldürülmesinde kullanılacak ilaçların maliyetinin yüksekliğine dikkat çeken Özel, “Bunu yapmanın maliyeti, kısırlaştırmaktan pahalı. Maliyet bahane edip önerdiğiniz sistem eğer bu hayvanları 30 gün yem vermeyip, yemek vermeyip, birbirlerini parçalatmayacaksanız maliyet üç katına çıkıyor. Kimse kimseyi kandırmasın, burada bir anlayış, bir tutum ve bilgisizlik yoksa, inanılmaz bir vicdansızlık var” dedi.
İYİ Parti lideri Müsavat Dervişoğlu da iktidara “Topla, kısırlaştır, aşıla, koru” formülü üzerinden düzenleme yapılması çağrısında bulundu.
Dervişoğlu, evcil hayvan ticaretinin tamamen yasaklanması önerisini de getirdi.
