Milli Savunma Bakanlığı “Askeralma Yönetmeliği”nde değişikliğe gitti. Bedelli Askerlik konusunda yapılan düzenlemelerin uygulanmasına ilişkin detayların işlendiği yeni yönetmelik maddeleri Resmi Gazete’de yayımlandı.
Resmi Gazete’de yayımlanan yönetmeliğe göre bedelli askerliğe müracaat şartları şunlar:
-Askerlik çağına girmiş yükümlülerden herhangi bir yaş sınırlandırması olmaksızın fiilî askerlik hizmetine başlamamış olmak.
- Yoklaması olmayan yükümlüler için yoklamaya esas sağlık muayenelerini tamamlayarak “Askerliğe Elverişlidir” kararı verilmiş olmak.
- Kura veya sınıflandırma işlemini müteakip bedelli askerlikten yararlanma hakkı elde edip de bu haktan vazgeçmemiş olmak.
- Askerlik çağına girdiği tarihten bedelli askerliğe müracaat tarihine kadar, herhangi bir dönemde yoklama kaçağı, saklı veya bakaya kalanlar için bedelli askerliğe müracaat tarihinden itibaren iki ay içinde ödemesini yapmak ve kura veya sınıflandırma öncesi bedelli askerlikten vazgeçmemiş olmak.
- Askerlik çağına girdiği tarihten bedelli askerliğe müracaat tarihine kadar, herhangi bir dönemde yoklama kaçağı, saklı veya bakaya kalmamış olanlar için ödeme yaptığı tarihte geçerli olan (bu yılın ikinci yarısı için) 122 bin 352 TL bin bedel tutarını, müracaat tarihinden itibaren iki ay içinde peşin ödemek.
- Kura veya sınıflandırma işlemi sonucunda bedelli askerliğe seçilmek.
- Bir aylık temel askerlik eğitimini tamamlamak.
Bedelli bekleyen gençlerin talepleri
Yeniden düzenlenen yönetmelikte gençlerin özellikle içinden geçtiğimiz ekonomik süreçlerle ilgili bazı beklenti ve taleplerinin karşılanmadığını görüyoruz. Bedelli için başvurmayı düşünen gençlerin talep ve beklentileri şunlar:
1- Fiyatlar yüksek, yüksek enflasyon koşullarında bunu ödeyemiyoruz.
2- Cezalar çok yüksek, bunları karşılamamız güç.
3- Kışla şartı kaldırılsın, bir aylık temel eğitime gidip döndüğümüzde işimiz kaybediyoruz.
4- Bankalar, bedelli askerlik kredisi vermekte nazlanıyor. Kredi faizleri de çok yüksek.
5- Bedelli askerlik başvurusu yapıp; salgın hastalık, hastalık veya ailevi nedenlerden dolayı iki ay içinde ücret yatıramayanlara veya başvurusunu iptal edenlere parası olsa dahi ikinci başvuru hakkı tanınmıyor.
6- 28 günlük temel eğitim verilen birliklerin kapasiteleri sınırlı. Başvuru yapmasına rağmen kontenjanların dolmasından kaynaklı kura sonucu hak kazanamayanlar bakaya sayılıyor. Bekledikçe cezalar artıyor. Hesaplar alt-üst oluyor, biriktirilen para bedelli ücretini karşılamıyor.
Gençlerin sorularına yanıt
Yönetmelikte yazmayan konuları ve gençlerin sorularını yetkililere sordum. Aldığım bilgileri paylaşmak isterim…
Kuraya kalır mıyız?
Geçen yıl, bedelli askerlik için birliklerde 120 bin kişilik kontenjan ayrılmıştı ancak başvuru beklenenin üzerinde oldu. Geçen yıl 228 bin kişi başvurdu. Milli Savunma Bakanlığı bütün şartları zorlayarak, işi kuraya bırakmadan başvuru yapan, gerekli koşulları taşıyan ve ücretini yatıran herkesi askere aldı. Bu yılki başvurular da an itibariyle 95 bin’e ulaştı. Yılsonuna kadar başvuruların 200 bini geçmesi bekleniyor. Milli Savunma Bakanlığı birliklerin yükümlü asker ihtiyacına bakarak yine işi kuraya bırakmadan başvuranların tamamını askere almayı planlıyor. Türk Silahlı Kuvvetleri’nin yıllık 400-450 bin yükümlü ihtiyacı bulunuyor. Uzun dönem askerlik yapmak için başvuranlar ihtiyacın altında kalırsa bedellide kontenjan düşürülerek kura çekme yoluna gidilecek.
İndirim yapılır mı?
Gençler, ekonomik koşullar gözetilerek bedellide indirim yapılmasını bekliyorlardı ancak bu konuda herhangi bir değişiklik yok. Yasa gereği bedelli askerlik ücreti 6 aylık asteğmen maaşına denk geliyor. Gençler, bedeli yüksek bulmalarına rağmen, geçen yıl ayrılan kontenjanın iki katı başvuru yaptı. Bedel yüksek bulunmasına rağmen gençlerin önemli bölümü bedelli askerlik yapmak istiyor. Bedel düşürülürse bu kez uzun dönem yükümlü askerliğe başvuru azalıyor. Bu nedenle ücrette indirim planlanmıyor. Vatan hizmetini normal olarak yapmak isteyen Türk gençleri 6 aylık zorunlu askerlikten sonra isterlerse 6 ay daha maaşlı askerlik yapabiliyorlar. Bu durumdakilere TSK’da kariyer yapma imkânı da tanınıyor.
Temel eğitim kalkar mı?
Gençler, bedelli askerlik yapmaları durumunda bir aylık temel eğitimin kaldırılmasını, kışla şartı olmamasını da istiyor. Ancak bedelli askerlik kalıcı hale getirilirken bu konu çok tartışıldı. Para harcamadan tezkere verilip verilemeyeceği konuşuldu. Sonunda her Türk gencinin bir ay zorunlu temel askerlik eğitimi almasına karar verildi. Bir aylık sürede askerlere üniforma, iaşe ve eğitim konusunda masraf yapılıyor. En azından asgari askerlik mesleğinin temel kaidelerini öğrenip, askerliğin felsefesini anlayıp disipline oluyorlar. Temel eğitim süresinin üç aya çıkarılması gibi bir plan da yakın gelecekte bulunmuyor. Türk Silahlı Kuvvetleri’nin Suriye ve Irak terörle mücadele harekâtları nedeniyle geri hizmetlerle yükümlü ihtiyacı devam ediyor. Bir yandan da profesyonel orduya geçiş çalışmaları sürüyor. Önümüzdeki 10 yıl için yükümlü ihtiyacının karşılanmasında herhangi bir sıkıntı görünmüyor.
Bankalarla görüşülür mü?
Gençler bedelli için kredi çekmek istediklerinde bankaların nazlı davrandıklarını, kredi vermeye yanaşmadıklarını, faizlerin de çok yüksek olduğunu ifade ediyor. Bakanlığın bu konuda devreye girip girmeyeceğini soruyor. Yetkililer, bedelli askerlik yapmak isteyenlere finans sağlamak gibi bir yaklaşım olamayacağını söylüyor. Buna gerekçe olarak da yüksek bedele rağmen kontenjanların çok üzerinde başvuru gelmesini gösteriyor. Uzun dönem askerlik yapma seçeneğini tercih edenlere ücret alma ve kariyer yapma imkânı getirildiğini hatırlatıyor. TSK’nın yükümlü ihtiyacı açısından finansal destek verilmesi uygun bulunmuyor.
Kalıcı hale geldiğinden beri bedelli askerlik ücretleri şöyle:
HAZİRAN 2019: 31 BİN 219
TEMMUZ-ARALIK 2019: 33 BİN 230
OCAK-HAZİRAN 2020: 35 BİN 54
TEMMUZ-ARALIK 2020: 37 BİN 70
OCAK-HAZİRAN 2021: 39 BİN 788
TEMMUZ-ARALIK 2021: 43 BİN 150
OCAK-HAZİRAN 2022: 56 BİN 506
TEMMUZ-ARALIK 2022: 80 BİN 65
OCAK-HAZİRAN 2023: 104 BİN 84
TEMMUZ-ARALIK 2023: 122 BİN 352 TL.
