Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, 1 Aralık Dünya AIDS Günü kapsamında Elips Haber’e açıklamalarda bulundu. Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, dünya genelinde dokuz milyon kişinin AIDS tedavisine erişemediğini belirterek, "Bu durumun temel nedeni, gelişmiş ülkelerin bu sorunu kontrol altına almış olmalarına rağmen, vakaların büyük çoğunluğunun Afrika’da yoğunlaşmasıdır" ifadelerini kullandı.
“Dünya genelinde 9 milyon kişi tedaviye erişemiyor”
Prof. Dr. Mehmet Ceyhan, 1 Aralık Dünya AIDS Günü kapsamında küresel ve ulusal düzeyde HIV/AIDS ile mücadelede gelinen noktayı değerlendirdi. Ceyhan, “Dünya genelinde dokuz milyon kişinin AIDS tedavisine erişemediği ortaya kondu. Bu durumun başlıca nedeni, gelişmiş ülkelerin bu sorunu kontrol altına almış olmalarına rağmen, vakaların büyük çoğunluğunun Afrika’da yoğunlaşmasıdır. Afrika ülkelerinde test ve tedavi olanaklarına ulaşmak oldukça zor. Ekonomik sıkıntılar nedeniyle yeterli bütçe ayrılamıyor ve Dünya Sağlık Örgütü’nün çalışmaları da maalesef yeterli olmuyor” dedi.
“Türkiye’de farkındalık ciddi şekilde azaldı”
Türkiye’de AIDS farkındalığının geçmiş yıllara göre azaldığını vurgulayan Ceyhan, “Türkiye’de uzunca bir süre bu konu, insanların dikkatini pek çekmediği için eskiden var olan farkındalık kayboldu. Pandeminin dağılmasının ardından birçok insan hareketlendi ve bu durumun bir patlamaya yol açacağı yönünde korkular oldu. Bu sebeple vaka sayısında bir miktar artış oldu ama çok belirgin bir yükselme gözlenmedi” değerlendirmesinde bulundu.
“Sağlık olanakları genişletildi, ancak yeterli değil”
Ceyhan, HIV/AIDS ile mücadelede Türkiye’de alınan önlemlere değinerek, “O dönemlerde sağlık olanakları genişletildi ve halk eğitimine ağırlık verildi. Türkiye genelinde birinci basamak testler olarak adlandırılan ön tarama testleri yapılmaya başlandı. Ancak bu tür vakalarda sadece ön tarama testleriyle yetinilmemeli, daha ileri düzey testler yapılmalı ve testler düzenli olarak tekrarlanmalıdır” önerisinde bulundu.
“Çocuk vaka sayıları artış gösteriyor”
Ceyhan, vaka sayılarına dair dikkat çeken verileri paylaşarak, “Sağlık Bakanlığı’nın verilerine göre, son yıllarda vaka sayılarında artış görüldü. Örneğin, 10 yıl önce Türkiye’de takip edilen çocuk vaka sayısı 156 iken, son verilere göre bu sayı 256’ya ulaştı. Ancak yetişkin vaka sayısı bunun çok daha üzerinde. Zaten çocuk vaka sayısı, toplumdaki yetişkin vaka sayısının bir yansımasıdır” diye konuştu.
“Afrika’dan gelenler risk oluşturuyor”
Türkiye’nin Afrika ile artan ilişkilerinin bulaş riskini artırabileceğine dikkat çeken Ceyhan, “Afrika’daki hayvan kaynaklı bulaş riski dikkat çekici. Örneğin bazı bölgelerde maymunlarda neredeyse yüzde yüz oranında HIV pozitiflik gözleniyor. İlk geçişin de bu hayvanlardan insanlara olduğu düşünülüyor. Türkiye, Afrika ile olan ilişkilerini son yıllarda oldukça artırdı. Türk Hava Yolları, Afrika’daki birçok ülkeye sefer düzenliyor ve İstanbul, Afrika’dan gelen göçmenler için bir transit noktası olarak kullanılıyor. İstanbul’da da çok sayıda Afrikalı öğrenci bulunuyor. Bu durum, hastalık sıklığının yüksek olduğu bölgelerden gelen insanların Türkiye’de hastalığı yayma riskini artırıyor” açıklamasını yaptı.
“Tıp fakültelerinde eğitim yetersiz”
Ceyhan, tıp fakültelerindeki HIV/AIDS eğitimine de dikkat çekerek.-, “Ne yazık ki tıp fakültelerinde HIV/AIDS eğitimi yeterli seviyede değil. Bu konuda farkındalık yaratmak için hem halk eğitimi hem de hekim eğitimi kampanyalarına ağırlık verilmesi gerekiyor. Eski dönemlerde AIDS konusunda toplumun bilinç seviyesi daha yüksekti. Ancak günümüzde bu farkındalık oldukça azalmış durumda” uyarısında bulundu.
“Sosyal damgalanma hastaların hayatını zorlaştırıyor”
Türkiye’de HIV/AIDS hastalarının sosyal damgalanma nedeniyle zorluk yaşadığını vurgulayan Ceyhan, “Türkiye’de HIV/AIDS hastaları sosyal damgalanma nedeniyle büyük zorluklar yaşıyor. Bazı aileler, toplum baskısı nedeniyle taşınmak zorunda kalıyor. Çocuklar ise okullarda dışlanıyor. Ancak AIDS, dokunmakla, sarılmakla ya da öpüşmekle bulaşmaz. Bu konuların halk eğitimleriyle öğretilmesi gerekiyor. Toplumun her kesiminde HIV/AIDS hakkındaki farkındalık eksikliği, damgalanma ve ayrımcılık, insanların test yaptırmaktan kaçınması, cinsel yol ile bulaşan enfeksiyonların önlenmesi konusunda erken yaşlarda yeterince eğitim verilememesi vakaların artmasına sebep oluyor.” çağrısında bulundu.
“HIV/AIDS hâlâ dünya genelinde bir pandemi”
HIV/AIDS’in tedavi yöntemlerinin gelişmesine rağmen hâlâ küresel bir pandemi olduğunu belirten Ceyhan, “HIV/AIDS hâlâ dünya genelinde bir pandemi. Tedaviler sayesinde HIV pozitif bireylerin yaşam süreleri uzatıldı. Ancak bu durum, bağışıklık sisteminin çökmesine bağlı olarak sekonder enfeksiyonlar gibi komplikasyonların artmasına neden oldu. Riskli durumların iyi anlatılması ve korunma önlemlerinin detaylı bir şekilde aktarılması gerekiyor” ifadelerini kullandı.
