Türkiye’nin güney bölgelerinde, özellikle Adana, Mersin ve Hatay illerinde meydana gelen don afeti, tarımsal üretimi olumsuz etkiledi. TZOB Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, bu afetin sadece üreticiyi değil, aynı zamanda tüketiciyi de etkileyeceği uyarısında bulundu. Don, meyve ve sebze üretiminde büyük zarara yol açtı. Şeftali, kayısı, erik, patates ve narenciye gibi ürünlerdeki kayıplar hem çiftçileri hem de gıda fiyatlarını olumsuz etkiliyor. Bayraktar, afetin etkilerini en aza indirmek için zarar gören üreticilerin kredi borçlarının faizsiz ertelenmesini ve destek ödemelerinin hızla yapılması gerektiğini belirtti.
Ramazan öncesi fiyat artışları
Ramazan ayına sayılı günler kala, gıda fiyatlarındaki artış dikkat çekiyor. Bayraktar, geçtiğimiz yıl ile bu yıl arasındaki fiyat değişimlerini incelediğinde, market fiyatlarında yüzde 160’a varan artışların gözlemlendiğini açıkladı. Beyaz lahana, kabak, limon ve yumurta gibi temel gıda ürünlerinde yüksek fiyat artışları yaşanırken, patates ve karnabahar gibi bazı ürünlerde ise azalma gözlendi. Üretici fiyatlarında da benzer şekilde artışlar yaşanırken, bazı ürünlerdeki fiyat düşüşleri üreticinin maliyet artışlarını dengelemekte yetersiz kaldı.
Üretici ve market fiyatlarındaki büyük fark
Şubat ayında üretici ile market arasındaki fiyat farkı, bazı ürünlerde yüzde 200’ün üzerinde bir seviyeye ulaştı. Örneğin, kuru fasulye ve havuç gibi temel gıda maddelerinin üretici fiyatları ile market fiyatları arasındaki fark, tüketicinin cebini fazlasıyla etkiliyor. Kuru fasulye, üreticiden 33 TL iken markette 105 TL’ye satılmakta; havuç ise üreticiden 13 TL iken markette 40 TL’ye satılmaktadır. Bu büyük farklar, tüketicinin gıda alışverişlerinde daha dikkatli olmasına neden oluyor.
Girdi maliyetlerindeki artışlar
Tarım sektörünün karşılaştığı bir diğer önemli zorluk, artan girdi maliyetleridir. Bayraktar, özellikle gübre, yem, mazot ve elektrik fiyatlarındaki artışa dikkat çekti. Şubat ayında, gübre fiyatlarında yüzde 2,7 ile yüzde 33,4 arasında değişen artışlar yaşanırken, mazot ve ilaç fiyatları da hem aylık hem de yıllık bazda önemli oranda yükseldi. Bu maliyet artışları, üreticinin kâr marjını daraltırken, nihayetinde bu maliyetler tüketiciye yansıyor.
Don afeti ve üretici fiyatlarındaki artışın sebepleri
Bayraktar, özellikle don afetinin tarımsal üretime etkisinin büyük olduğunu vurguladı. Narenciye gibi ürünlerin çiçek ve sürgünlerinin zarar gördüğünü ve bu yıl ürün rekoltesinin azalmayı sürdüreceğini belirtti. Çukurova bölgesindeki don, patates ve kabak gibi ürünlerin fiyatlarının yükselmesine neden oldu. Ayrıca, rüzgar pervaneleriyle korunmaya çalışılan bazı narenciye bahçelerinin zarar görmemesi, üreticinin hasat sürecinde yaşadığı zorlukları gösteriyor.
